Składka ubezpieczeniowa zawsze związana jest z ryzykiem wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego. Im większe jest to ryzyko tym większe środki musi zgromadzić ubezpieczyciel aby pokryć swoje zobowiązania. W przypadku ubezpieczeń na życie oczywistym jest, że ryzyko rośnie z wiekiem ubezpieczonego. Oznacza to, że teoretycznie zakład ubezpieczeń powinien pobierać coraz wyższą składkę im starszy jest ubezpieczony. Takie rozwiązanie doprowadziłoby do tego, że produkt atrakcyjny byłby w zasadzie tylko dla tych klientów, którym jest w danym czasie najmniej potrzebny (z racji młodego wieku), natomiast osoby starsze (często dysponujące mniejszym zasobem środków) nie mogłyby sobie na niego pozwolić. Tak skonstruowane ubezpieczenie ciężko by było komukolwiek sprzedać. Stąd wprowadzono uśrednianie składki - przez cały okres ubezpieczenia ubezpieczony płaci tę samą wysokość składki - do pewnego momentu zawyżoną w stosunku do ryzyka ubezpieczeniowego, a potem wyraźnie niższą (z czasem poziom ryzyka rośnie coraz szybciej). Powstają zatem pojęcia nadwyżki składki nad ryzykiem i deficytu składki na ryzyko. Mechanizm uśredniania składki ubezpieczeniowej obrazuje poniższy rysunek :
PLN
Krzywa o coraz większych wartościach wraz ze wzrostem wieku ubezpieczonego obrazuje jaka powinna być wysokość składki ubezpieczeniowej, gdyby była ona ustalana w oparciu o istniejące faktyczne ryzyko wystąpienia zdarzenia ubezpieczeniowego. Zastosowanie stałej, uśrednionej składki zmusza zakład