17
Rola animatora w procesie przygotowania środowiska do zmiany1
Narastające w środowisku problemy w pewnym momencie determinują dążenie do zmian. Jednocześnie pozostaje obawa przed zmianą, bierze przewagę zakorzenione w ludziach dążenie do stabilizacji, unikanie ryzyka związanego ze zmianą. Inicjatorzy procesu zmiany, są, zatem narażeni na oportunizm2 części środowiska, czasem nawet jego bardzo wpływową część. Aby uniknąć odrzucenia nowych rozwiązań należy przygotować społeczność lokalną do konieczności zmiany. Przygotowanie ludzi do zmiany jest zadaniem animatora. Jakie działania są w tej sprawie pożądane?
• Dużo zależy od jawności i szerokiego spopularyzowania całego procesu animacyjnego, na poszczególnych jego etapach
o Diagnozy
o Definiowania i hierarchizowania problemów o Tworzenia grup zadaniowych o Szukania partnerstwa o Realizacji
• Aktywne zaangażowanie wszystkich uczestników w proces zmiany;
o Nie powinno się nikogo marginalizować, dla wszystkich kategorii społecznych, należy znaleźć odpowiedni obszar aktywności dla każdego o Zaangażowanie może przejawiać się w różny sposób, zależy od możliwości danej grupy;
o Warto przemyśleć repertuar aktywności dla grup często marginalizowanych w akcjach społecznych, np. dzieci, seniorzy, defaworyzowani, niepełnosprawni
• Uznawanie, wspieranie i wynagradzanie dodatkowego wysiłku.
o Wzmocnienie poprzez uznanie i nagrodę; o Uruchomienie mediów;
Zmiana społeczna to termin odnoszący się do szeroko rozumianej przemiany instytucji, norm, kultury, czy też struktury społecznej. Struktura społeczna (w socjologii') - układ wzajemnie powiązanych elementów składowych społeczeństwa, np. ról społecznych czy pozycji, między którymi zachodzą mniej lub bardziej dynamiczne procesy oraz występuje hierarchia społeczna. Jest to też układ stosunków społecznych pomiędzy poszczególnymi osobami, kategoriami społecznymi lub organizacjami. Jest to różnica pomiędzy stanem systemu społecznego w pewnej chwili a jego stanem po upływie określonego czasu. Zachodzi ona wtedy, gdy w pewnym systemie, organizacji lub grupie społecznej powstają nowe elementy lub zanikają elementy dotychczas występujące. Zmiana społeczna prowadząca do wzbogacenia i zróżnicowania elementów składowych systemu nazywana jest rozwojem społecznym.
Pojęcie oportunizmu wywodzi się z języka łacińskiego i pochodzi od słowa opportunus, które oznacza korzystny, wygodny. Z proweniencji tegoż pojęcia można wy wnioskować jego współczesne znaczenie opisujące postawę polegającą na postępowaniu adekwatnym do zaistniałej sytuacji, warunków (często politycznych lub społecznych), mające na celu uzyskanie pewnych korzyści. Wiąże się to jednoznacznie z brakiem pewnych niezmiennych zasad, wg których postępowałoby się w życiu. Wiele wspólnego z oportunizmem ma konformizm. Oportunista - osoba postępująca adekwatnie do zaistniałej sytuacji, warunków (często politycznych lub społecznych), mająca na celu odniesienie pewnych korzyści; osoba bez zasad, naginająca się do panujących okoliczności dla własnego zysku.