5484453685

193

W CZASOPISMACH

prasy podziemnej znajdują się na uniwersyteckich campusach, w księgarniach, na rogach ulic w całym kraju, a do najdonioślejszych i najlepiej poinformowanych należą Free Press z Los Angeles, The East Vlilage Othor z Nowego Jorku oraz Avatar z Bostonu. (...) Pierwsze pisma były przeciwko wojnie, rodzicom, klasie średniej i systemowi” (s. 346).

Terenem penetracji prasy podziemnej stały się miniśrodowiska ludzi nie godzących się z amerykańskim stylem życia, poszukujących możliwości przemian. Wyostrzone krytycyzmem spojrzenie reporterów, takich jak: Tom Wolfe, Hunter Thompson, Rex Reed, Gay Tałese, Michael Herr, ukazało społeczeństwu mechanizmy postępowania wokół wyrażania swej pozycji w świecie — co w ostatecznym wyrazie prowadziło do pytania „być — czy wydawać się”. Dzięki opisowi szczegółów tego obrządku twórcy znaleźli się w pobliżu źródeł siły realizmu, tajemnic porywającej siły Balzaka — podkreśla autor.

Zycie statusowe — jako temat, literacka dramatyzacja materiału, komiksowa na-oczność i równoczesność wydarzeń oraz magnetofonowa rejestracja dialogów — to cechy nowego stylu. Dalekiego od stereotypowej rejestracji wydarzeń czy klasycznej informacji. Stylu, którego skuteczność oddziaływania w wysokim stopniu mieści się w rejestrze środków literackich.

Mimo zacytowanego stwierdzenia Toma Wolfe’a, że nowe dziennikarstwo wymazało powieść jako najważniejszy gatunek literatury, które ma cechy koniunkturalnej przesady, wpływy wzajemne literatury i dziennikarstwa są mocniejsze niż kiedykolwiek.

Przedstawione przez S. Magalę próby wartościowania przekonujące są jedynie w tej części, gdzie cechy zjawiska odniesione są do podstawowych funkcji, czyli tego, co zamienione być nie może i w literaturze, i dziennikarstwie.

tl

• Dimće B e 1 o v s k i:    ZWIĄZEK KO

MUNISTÓW PRZECIWNY DYRYGOWANIU PRASĄ. Prezentacje 1983 nr 10. S. 71—74.

Za belgradzkim pismem KC ZKJ Ko-munist nr 3/1983 — przedruk najistotniejszych fragmentów z referatu członka kierownictwa partii, D. Belovskiego, wygłoszonego w marcu 1983 na VI Plenum KC — tzw. ,.plenum prasowym”. Przyjęta wówczas uchwała postanawia m. in., że

—    działalność środków masowego przekazu powinna sprzyjać dalszej afirmacji jugosłowiańskiej wspólnoty samorządowej,

—    ZKJ wypowiada się konsekwentnie za urzeczywistnieniem konstytucyjnej zasady wolności prasy i innych form informowania,

—    ZKJ wypowiada się za krytyką, lecz będzie zdecydowanie zwalczać krytykanctwo i nihilizm w prasie i publicystyce,

—    polityka kadrowa musi uwzględniać

kryteria obiektywności, wartości ideowo-moralnych oraz umiejętności doboru kadr dziennikarskich.    czb • KOMUNIKACJA SATELITARNA. Prezentacje 1983 nr 11. S. 84—89. Tłum. z The Economist, 13 VIII 1983.

Od czasu, gdy w 1956 r. umieszczono na orbicie pierwszego sztucznego satelitę

Ziemi (którym był radziecki „Sputnik”), samych tylko satelitów komunikacyjnych krąży obecnie prawdopodobnie ok. 90. Artykuł zajmuje się możliwościami i perspektywami komunikacji za pomocą satelitów. M. in. informuje o upowszechnianiu systemów cyfrowych (w miejsce analogowych), zdolnych do przesyłania większej ilości informacji przez jeden transmiter. Kody cyfrowe zajmują mniej miejsca w danym paśmie i pracują w systemie TDMA (time-division multiple access), trzykrotnie zwiększającym wydajność transmitera.

Rozwój nowej techniki wymaga produkcji sprzętu coraz wyższej jakości. Najprostszy satelita może transmitować rozmowy telefoniczne, natomiast nowe sfery penetracji satelitarnej (usługi handlowe, bezpośredni przekaz informacji — DBS i łączność z obiektami będącymi w ruchu, np. statkami na morzu) wymagają potężnych satelitów. „Obecnie w centrum zainteresowania znalazła się DBS; jej sukces będzie w dużej mierze zależeć od ceny oferowanych usług”.

czb

• TELEWIZJA KABLOWA W CIENIU SATELITÓW. Prezentacje 1983 nr 11. S. 73—83. Tłum. z The Economist, 13 VIII 1983.

Charakterystyka rozwoju kablowej tv w Europie zach. Współpraca prywatnej Ra-dio-Telć-Luxembourg z gazetami zach od-nianiemieckimi, rządowe projekty brytyjskie, zachodnioniemieckie i francuskie. Ale: „Skład grupy krajów, będących najgorętszymi zwolennikami wprowadzenia i spopularyzowania telewizji kablowej, jest zaskakujący. Są to Austria, Szwajcaria, Holandia, Finlandia i Norwegia”. W kolejności przedstawia się sytuację w krajach skandynawskich i na końcu w USA. Kończą artykuł rozważania o kosztach nowych inwestycji i nowym systemie satelitarnym — Eutelsat.

Tekst ilustrują 2 ciekawe grafiki. Mapa Europy (zachodniej) przedstawia liczbę kanałów komercjalnych, niekomercjal-nych i dzienny dostępny czas dla reklamy w poszczególnych krajach. Wykres telewizji kablowej w Europie (Belgia, Dania, Holandia, Szwecja, Szwajcaria, Irlandia, RFN, Francja, Norwegia, W. Brytania, Finlandia, Austria) zestawia procent rodzin odbierających regularną tv (od blisko ogółu w Szwecji i W. Brytanii po ok. 90% w Szwajcarii i Francji) i procent rodzin odbierających tv przewodową (w Belgii ²/j po ok. 10% w Finlandii i •Austrii).

czb

• T. B. B a t a j e w a, A. D. Stiepan-skij:    ARCHIWNAJA PIERIODIKA I

RAZWITIJE SOWIETSKOGO ARCHIWO-WIEDIENIJA. Woprosy Istoril 1983 nr 9. S. 57—67.

Omówienie dotyczy następujących tytułów czasopism archiwistycznych: 1. Archi-wnoje Dielo, 2. Informacyonnyj Biuletień, 3. Woprosy Archiwowiedienlja, 4. Sowiet-skije Archiwy. Czasopismo o pierwszym tytule zaczęto wydawać w 1923 r. Miało dwuletnią przerwę w drugiej połowie lat trzydziestych, po czym ukazywało się nieprzerwanie do n wojny światowej. W czasie wojny zaprzestano wydawania pisma. Po dłuższej przerwie, w latach 1956—1958

13 — Zeszyty Prasoznawcze