5484453725

26 SYLWESTER DZIKI

gramowych (—31) jest bardzo problematyczny; wynika on z ponadprzeciętnej aktywności tych instytucji w roku poprzednim: w OBP — 88 poz., w OBOPiSP — 44 ^{1 2 3 4}.

Inne charakterystyczne liczby wprowadzające „dysonans” przy próbach porównań między dwoma kolejnymi latami (np. 1980—1981) wynikać mogą po części z obiektywnej przecież nierytmiczności w działalności badawczej i wydawniczej.

V7 roku 1969 w porównaniu z rokiem poprzednim nastąpił spadek

0    34 pozycje, głównie w grupie „instytucja pozostałych” (wynikało to stąd iż mniejsze było zainteresowanie środkami masowego komunikowania w publicystyce). Mniej było również pozycji w Ośrodku Badań Prasoznawczych (—12), głównie w Zeszytach Prasoznawczych (—10); tłumaczy się to m. in. wydaniem numeru specjalnego (3) poświęconego XXV-leciu PRL, a zawierającego przeszło 30-stroni-cowy blok materiałów okolicznościowych zatytułowany „Świadectwo tamtych dni. Na łamach prasy 1944—1946”, który we wspomnianej bibliografii odnotowany został jako jedna pozycja.

Mimo tych czy innych „załamań” liczba publikacji wzrasta: od 263 (w 1965 r.) do 468 (w r. 1981).

Jedno z uogólnień sformułowanych na gruncie ogólnej teorii dokumentacji i informacji naukowej stwierdza, iż zewnętrznym wyrazem prawidłowego rozwoju konkretnej dyscypliny naukowej jest jej coroczny ilościowy wzrost publikacji przekraczający 7° o.

Inne zaś stwierdza, że tylko ¹/z publikacji związanych z konkretną dyscypliną naukową ukazuje się na lamach wydawnictw bezpośrednio związanych z tą dyscypliną; kolejna ¹/z w wydawnictwach zbliżonych (spokrewnionych) do tej dyscypliny, zaś pozostała Vs w wydawnictwach innych ⁵.

Zestawienie, które tu analizujemy, zdaje się potwierdzać tę prawidłowość. Trzy główne instytucje, zajmujące się statutowo badaniami nad środkami masowego komunikowania (OBP, OBOPiSP oraz Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego XIX i XX w.) zrealizowały 30,6% pozycji. Trudniej określić wielkość realizacji przez dyscypliny spokrewnione — „obwodowe” z prasoznawstwem, gdyż występują one we wszystkich pozostałych wydzielonych u nas kategoriach; ale z całą pewnością ich znakomita większość jest zgrupowana w instytutach i komisjach PAN, wyższych uczelniach

1    w mniejszym stopniu w regionalnych i specjalistycznych towarzystwach — w sumie promują one 31,7% analizowanych pozycji. Z kolei w kategorii „instytucja pozostałych” wydawnictwa ogólne i inne

1

* W OBP w tym roku ukazało się zbiorowe wydawnictwo „25 lat prasy na Ziemiach Zachodnich i Północnych” (7 poz.) oraz zbiór artykułów Ireny Te-

2

telowskiej w tomie „Szkice prasoznawcze” (również powiększający bibliogra

3

fie o 7 poz.). Z kolei OBOPiSP wydał „Studia radiowo-telewizyjne” oraz zbio

4

rowe wyd. „Z badań nad telewizją”.

5

Autorzy „Metodyki bibliograficznej” (Warszawa 1963, s. 56) powołując się na książkę S. C. Bradforda: „Documentation”, piszą: „Zostało nawet sformułowane prawo rozpraszania artykułów w czasopismach, stwierdzające, że tylko 1/3 artykułów obchodzących jakąś dziedzinę znajduje się w czasopismach tej dziedziny, 1/3 ^w czasopismach pokrewnych i obwodowych, pozostała 1/3 w czasopismach ogólnych i innych dziedzin”.