5487409054

91

Edukacja

swoje i innych; rozumienie zależności istniejących w środowisku przyrodniczym; rozumienie zależności człowieka od środowiska i wpływu człowieka na środowisko; rozumienie potrzeby zachowania bioróżnorodności — znajdują w programie swe odzwierciedlenie w ogólnych i etapowych celach edukacji biologicznej w liceum sprofilowanym w ramach podstaw kształcenia ogólnego.

W programie wyróżniono cztery zasadnicze części: wstęp — obejmujący koncepcję programu oraz cele kształcenia i wychowania; materiał nauczania; uwagi o sposobach osiągania zakładanych celów kształcenia i wychowania; wymagania stawiane uczniom i ukierunkowania dotyczące kontroli i oceny ich osiągnięć.

W ujęciu materiału nauczania zwrócono szczególną uwagę na przydatność wiedzy biologicznej w życiu codziennym człowieka oraz na jej wpływ w rozwoju techniki i kultur)'.

Wyodrębnione został)' następujące bloki zagadnień:

—    Bogactwo form świata ożywionego jako wynik ewolucji. Podkreślono tu czynniki kształtujące różnorodnpść organizmów i jej znaczenie;

—    Miejsce człowieka w przyrodzie. Organizm człowieka jako zintegrowana całość. Zaakcentowano relacje między budową i funkcjami wybranych układów oraz mechanizmy regulacji i koordynacji pracy organizmu człowieka;

—    Warunki zachowania zdrowia. Wyjaśniono tu znaczenie profilaktyki. Uwzględniono przykłady chorób, w tym choroby cywilizacyjne, choroby przenoszone drogą płciową oraz zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS);

—    Wiedza ekologiczna podstawą racjonalnej ochrony środowiska;

—    Genetyczne uwarunkowania zmienności organizmów. W tym dziale zamieszczono m.in. hasła: Struktura i funkcja materiału genetycznego. Kod genetyczny. Ekspresja informacji genetycznej. Etyczne aspekty zastosowań osiągnięć naukowych (np. klonowanie);

—    Uprawa roślin i hodowla zwierząt w XXI w^rieku;

—    Możliwości osiągnięcia zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Jest to dział zamykający edukację biologiczną. Ukazano w nim istotę i znaczenie zrównoważonego rozwoju oraz wpływ postępu nauk biologicznych na możliwości jego osiągania.

W każdym z tych działów zamieszczono tematy ćwiczeń, jakie winny być wykonane przez uczniów. Autorzy programu proponują przeznaczenie 3 semestrów na jego realizację. Może on być jednak zrealizowany także w ciągu 2 semestrów.

W Uwagach o sposobach osiągania zakładanych celów.... dotyczących każdego działu programu wymienione został)' zagadnienia poznane przez uczniów w gimnazjum, do których nauczyciel liceum winien się odwoływać i opierać na nich opracowywanie nowych treści.

Omówione zostały także strategie i metody nauczania biologii służące aktywizacji uczniów rozwijaniu ich samodzielności i współdziałania z zespołem kolegów i koleżanek. Przykłady wymagań adekwatne do standardów wymagań oraz konkretnych zadań, zamieszczone w końcowej części programu, pomogą nauczycielowi w dokonywaniu kontroli i oceny osiągnięć uczniów.

Pozytywna ocena programu Biologia dla wszystkich przez recenzentów pozwala sądzić, że będzie on również dobrze przyjęty przez nauczycieli i uczniów liceum sprofilowanego.

Wiesław Stawiński