5521243820

fó Uf OIV

premiowy Długiego Konkursu

Dzienniko łódzkiego

Nr 25

w latach 1919-1939

Wybory do Sejmów Rzeczypospolitej

1. Sejm Ustawodawczy w r. 1919 ]nc — 29.646, Polskie Stronnictwo Wybory do Sejmu Ustawodawcze-'Ludowo „Piast" — idące z nim u-go odbyły się dnia 26 stycznia 1919[grupowania ludowe — 432.983. Pol-roku, głosów ważnych oddano skic Stronnictwo Ludowe „Wyzwo-5.147.532. Poszczególne organizacje i lenie" — 203.239. Partio mieszczań-polityczne otrzymały:    iskic żydowskie — 447.603, Socjaliści

Wielki wiec w stolicy z okazji zwycięstwa Bloku

Rzqd z Narodem - Naród z Rządem

Zapowiedź amnestii, którq opracuje przyszły rzqd

WARSZAWA. 25. 1, (PAP.) — de wszystkim druzgocącą krytyką

Prokurator demaskuje

destrukcyjną działalność komendy WIN

wskazując na zawarte w nim cle. menty dwuznaczności.

Jeszcze wyraźniej występuje ta dwuznaczność w następnym rozkazie kolejnym, w którym poleca m. ia., by dowódcy się nio ujawniali, by broń ukryto, a skompromitowanych ludzi przesunięto na inne tereny — „zamelinowano".

Nie ujawnienie się lecz konspiracja AK*

Należało również w myśl tego roz kazu zachować mało 1 dobrze zakon splrowane sztaby l całą ai«ć radio, wą, utrzymując nadal łączność z sa mym rozkazodawcą — „Nt świadkiem" — Okulickim i delegaturą rządu. Tym samym — stwierdza prokurator — został rozwiązany mit o likwidacji AK w 1945 r.

Istotne cele poufnego roAnzu gen. Okulickiego nio mogą budzić żadnej wątpliwości: celem tch było głębsze zakonspirowanie alę w no. • wych warunkach l równoczesne *ka

programu i praktyki politycznej PSL, wyrażającego Unię polityczną całego polskiego obozu reakcji 1 popieranego przez podziemie w na. dzieł zwycięstwa nad obozem zjećtao czonej demokracji.

Poszczególne fragmenty przemówienia stwierdzając bankructwo po. lityczne p. Mikołajczyka 1 PSL bankructwo programu emigracji londyńskiej t obozu rodzimej reakcji, fakt, iż poza Gdańskiem onf jo. den mandat z Ziem Odzyskanych nic praypadł w udziale temu stron, nictwu 1 Inne zasadnicze punkty przyjmowane były przez zebranych z owacyjną aprobatą.

Zgroza przeezla po sali, gdy wśród ogólnego milczenia ob. Gomułka od. czytał fragmenty raportu Korwina, stwierdzające wypadki oddawania lewicowych działaczy polak lego podziemia — w ręce gestapo.

Zawarta w końcowej części zapo. wiedź rozważanej obecnie amnestii dla tyoh wszystkich, którzy chcieliby wyjść z podziemia i pracą 9wą

żydowscy — 55.234. Stronnictwo równouprawnionych Żydów — 5.697,

Stronnictwo niemieckie — 150.659, listy inne — resztę głosów.

Najwięcej mandatów piastujący cyjnej — 15. Zjednoczenie Miesz-_| prawicowy Związek Ludowo - Na- czańskie —11, Wolny Związek Po-noczenle Narodowe — 61.371. Pol- rodowy przeforsował na marszałka iłów Narodowości Żydowskiej — 10, akie Zjednoczenie Ludowe, listy Sejmu Ustawodawczego swego kan- PSL - lewica — 8, Polskie Stronnic-katollckie i ludowo - narodowe — jdydata Wojciecha Trąmpczyńskiego. two Katolicko - Ludowe — 7. Nic-280.744, Kółka włościańskie, komitet Sejm Ustawodawczy uchwalił mieckie Stronnictwo Ludowe — 7,

dnia 17 marca 1921 roku demokratyczną konstytucją.

W chwili rozwiązania Sejm Ustawodawczy liczył 431 posłów, z czego na poszczególne kluby przypadało:

Ob. Gomułka kończy swe przemówienie wśród burzliwych owacji l okrzyków: „Rząd z narodem 1 na. ród z rządem".

Min. Cyrankiewicz na trybHnie

Następnie ob. Cyrankiewicz mówi o głębokim znaczeniu koncepcji bloku demokratycznego, którego pod. stawą Jest Jednolity front robotniczy. Z gryzącą ironią rozprawia się z tymi, którzy chcieli wbić klin mię. dzy obie partie robotnicze.

Rysuje wielki obraz walki między światem postępu 1 reakcji która toczyła stę w czasie wojny { któro to. czy sio Jeszcze po wojnie, a którego ■fragmentom była walka wyborcza w Polsce.

Sala wita burzą oklasków stwierdzeni©, mówcy — ż© wybory stały się zdecydowaną rozprawą z PSL 1 że w* rezultacie tej rozprawy wije stę dziś z bólu cała Polska reakcja. Jednolity front stał się lawiną, któ. ra wgniotła głęboko w aSemię to wszystko, co było wsteczne i faszystowskie.

Słowa ob. Cyrankiewicza: — Za. •czynamy nowy okres dla wszystkich, którzy błądzili 1 którzy błędy swoje zrozumieli, otworzy się moż. llwość włączenia się w twórczą pracę. popnw* szeroką amnestię, która będzie dowodem siły naszej demo. kracjl" — spotykają się z aprobatą zebranych.    •

Również owacyjnie przyjmują zebrani przemówienie wiceprezydenta Barcikowjsklego 1 sekretarza NKW SL Korzyckiego.

Rezolucja *

Z kolei przewodniczący warszaw, sklej rady związków zawodowych ob. Rustecki odczytuje Rezolucję. Zebrani w dniu 25 stycznia przedstawiciele komitetów obywatelskich stolicy stwierdzają, że historyczne zwycięstwo w wyborach obozu zje. dno czonej demokracji przekreśla o-statecznie wszelki© rachuby na oba. lenie władzy ludowej 1 otwiera nowy okres spokojnej i twórczej pracy dla dobrobytu, siły 1 odbudowy Pol. słd.

Zgromadzeni przyjmują odczytaną rezolucję burzliwymi oklaskami. Przewodniczący ogłasza zakończę, nie wtecu.

2. Sejm z roku 1922.

Wybory odbyły się dnia 5 listopada (do Senatu — 12 listopada), u-prawnionych do głosowania było 12.989.000, głosujących — 8.821.000. czyli 67.9V*. Jeden poseł do Sejmu wypadał na 18.860 wyborców (jeden senator — na 50.000).

Na pierwsze miejsce pod względem Ilości głosów wysunął się blok, złożony zc Związku Ludowo - Narodowego, Stronnictwa Chrześcijańsko - Narodowego i Chrześcijańskiej Demokracji, otrzymując przeszło 2‘/. miliona głosów. Drogie miejsce zajął blok mniejszości narodowych (1.397.323 głosów), a dalej:    PSL

„Piast" (1.132.362), PSL „Wyzwole-Narodowa Parcia Pracy — 6. Rady nic" (959.023). PPS (894.163), NPR Ludowe — 5. Klub Lewicy Ludo- (472.737), Klub Katolicko - Ludowy

(225.170).

Posłów było ogółem 444 i należeli do następujących klubów parlamentarnych:

Klub Narodowy — 93, Klub Chrze ścijańsko - Narodowy — 28 Klub Chrześcijańskiej Demokracji 43, Polskie Stronnictwo Ludowo — 70, PSL „Wyzwolenie", — 48. ‘Klub Związku Parłamentamigo Soc;all-slów Polskich — ■»*. Stronnictwo Radykalno - Chłopskie — 4, Klub ,    Narodowej Partii Robotniczej — 18,

służyć Polsce — wywarła ogromne _Klub Komunistycznej Frakcji Powróżenie aa sali. Znowu zrywają sio niskiej — 2 Klub Ukraiński — 20, oklaski i okrzyki: „Niech żyje słusz. _Klub Białoruski — 11, Niemiecki na polityka naszego rządu".

Niemniej cotuzjantycznie    przyj

mowane eą zdania, zapowiadające* li zwycięstwo Bloku da KtajowI rz*d, który ujmie alf uprawą &m. nutii.

Komentarz Reutera

(Dokończenie ze str. z) Brytanią, ażeby zobowiązanie u-dzielenia wzajemnej pomocy wojskowej stało się absolutnym.

Obserwatorzy polityczni w Lorv dy-.ie srmh wczoraj wieczorem przypuszczenia, że nie istnieją, jak się zdaje, żadne powody, dlaczego nic dałoby się tego uczynić. Przyjęcie przez Stalina oficjalnej interpretacji źle zrozumianego zdania zc świątecznej mowy radiowej Bevina zlikwidowało incydent z ubiegłego tygodnia, kiedy to dziornik radziecki „Prawda" wystąpił z sugestią, że Bevin w is tocae wyparł się sojuszu anglo-ra-dzieckiego.

Odpowiedź przywódcy radriec kiego na wyjaśnienia Bevina pozwala również na wniosek, że wczorajszy datozy artykuł „Prawd/' był jedynie próbą usprawiedliwienia jej dawnego punktu widzenia, Obecnie jest jasne, że ten drugi artykuł nie oznaczał jak tego się obawiano by rząd radziecki wciąż jeszcze żywił wątpliwości co do lojalności W. Brytanii w stosunku do sojuszu.

Czystka

w koncernie Siemensa

BERLIN. 28. 1. (PAP). Kwatera główna brytyjskiego zarządu wojskowego w Berlinie informuje o za‘ wieszcnhi w czynnościach 3 dyrck* torów w‘o&5ezo koncernu elektrycznego 5^:emens. Sdhuckert i Halske". w związku z akcja specjalnej komisji, która ma przeprowadzić czystkę. Sa to: członek zarzadu głównego dr Wołf Dietrich von Wttzlebcrr oraz dyrektorzy techniczni Jctoarm Goeg-Bcnkert i Bruno Gerhard Palmaitn.

Po raz czwarty

wstraymono odjazd okrftu

z repatriantami do Polski

LONDYN, 25. 1. (PAP). Statek repatriacyjny ..Elisabeth Aville‘\ który mdcl w dniu 24 bm. odpłynąć * Glasgow do Polski r b. żołnierzami polskimi 1 ich rodzinami został w osta* tnej chwili wstrzymany. Jest to z ko

WARSZAWA, 25. 1. (PAP.) 12.ty dzień rozprawy przeciwko płk. Rzepeckiemu l współ oskarżonym stał pod znakiem przemówienia oskarży, cielą wojskowego.

Oskarżeni — mówi prokurator wkraczają na arenę konspiracji w początku 1945 r. w ramach rrsko-gen. Okulickiego z 19 stycznia 1945 r. o rozwiązaniu Armii Krajowej,

Ich argument

Liberalny demokrata niemiecki dr Kuelz oświadczył, te Polska winna zwrócić Niemcom część .administrowanych" przez nią ziem bo straciła w ostatnio) wojnie zbyt wiele ludzi, by sprostać .administracji" tak wielkiego te* renu. (Z prasy)

Zbrodnie A. Hitlera

Są ich „argumentem".

Nie czują, źe one

Są ich wiecznym piętnem.

WET.

Związek Ludowo - Narodowy i listy zbiorowe Narodowej Demokracji — 1.049.704 głosy, Narodowy Komitet ł inno bez wyraźnej nazwy ugrupowania — 505.112, Polska Par tia Socjalistyczna — 504.715, ZJed-robotniczo - włościański 1 robotniczy — 210.098, Organizacje (kluby) mieszczańskie — 13.900, Narodowe Zjednoczenie Robotnicze 1 idące z nim ugrupowania — 206.571, Ugrupowania postępowo - demokratycz-

Wielkie zebranie aprawoadawczc ko mltetów obywatelskich Bloku De. mokrstycznego w Warszawie, zapowiedzianymi przemówieniami naj. wybitniejszych przedstawicieli wszy stkich stronnictw zblokowanych, ściągnęło w dniu 25 hm. do sali warszawskiej „Romy" wielotysięczną rzeszę mn« pracujących stolicy.

Nad stołem prezydialnym — na. pis: „Wprowadzamy w życie program zwycięzców 19 stycznia".

Zagaja przewodniczący warszawskiej rady związków zawodowych ob. Rusteckl, po czym powołuje pro. zydium wśród żywiołowych owacji.

Streszczenie przemówienie ' Ticiprtniira Gomułki

Oklaski, rozbrzmiewające ze wszy stkich strón okrzyki, podchwytywano następnie przez tysięczne rzesze uczestników zebrania, dhrifczą chwL lę uniemożliwiają oh. Gomułce rozpoczęcia przemówienie. Przemówię.

realizacja „tflE¹

O tymi że nie było lUcwlfcłacjl podziemia świadczy również l utwo. rżani© organizacji „Nie", które nie wiadomo — mówi prokurator —ozy miało oznaczać niepodległość, czy też było londyńskim „Nie" na to wBzystko, co »Ię działo w kraju.

W tym kierunku utrzymania konspiracji Idzie cała praca Rzepeckie. go — następcy Okulickiego.

Praca destrukcyjna

Wynika to Jasno z depeszy, otrzymanej w kraju od Andersa dn. 13 maja 1945 r., w której ten emigra. cyjny watażka poleca delegatowi sił zbrojnych na kraj realizowanie następujących zadań: 1) tnfprmowa

mo rozwiązanej Armii Krajowej. Dlatego to prokurator zajmuje się obszernie dziejami znanego rozkazu nie conrtralf w Londynie o sytuacji w kraju, 2) ochrona pracy konspiracyjnej przez zlikwidowanie szczególnie szkodliwych Jednostek. 3) współdziałanie z centralą w realizacji przerzutu poczty, pieniędzy i nie. zbędnych specjalistów, 4) oddziaływani© na „żołnierzy żymierskiego".

Tło polityczne — nadzieje londyńskie

' Oskarżyciel wojskowy omawia na stępcie polityczne podłoże tej przemiany. która była uwarunkowana zakończeniem działań wojennych oraz postępująca stabilizacją stosunków w Polsce i na świeci©.

Rzepecki — mówi prokurator — umie analizować zdarzenia 1 uczciwie myśleć, ale brakło mu często siły decyzji. Zabrakło mu Jej w lip. cu 1946 r. Pragnął chociażby przyzwolenia ze strony przedrtawtclela tego rządu, który uważał za legał.

^nyŚtąd Jego 2 listy dc Stanisława Mikołajczyka, to szamotanie się wewnętrzne, to po prostu błaganie o pomoc 1 radę ze strony swego pre. ml era.

Nie otrzymał Rzepecki upragnionej wskazówki, Mikołajczyk milczał. Rzepecki, mający wówczas najlep. azc zamiary, skapitulował przed tym moczeniem, skapitulował przed Londynem 1 zrozumiał milczenie swego premiera, zrozumiał to, czego wtołu wówczas ludzi w Polsce nie rozumiało.

Cl, co wówczas Jeszcze nie rozumieli. sądzili, że Stanisław Mikołaj, etyk wazedł do Rządu Jedności Narodowej, aby wprząc alę do pracy twórczej, do pracy nad odbudową kraju i stabilizacją stosunków we. wnętrznych.

Ludzie wówczas nie przewidywali, że nie takie były zamiary 1 cel* Stanisława Mikołajczyka

PSL .Piast" — 91. Związek Ludowo ’- Narodowy — 81, Narodowe Zjednoczenie Ludowe — 45, Związek Polskich Posłów Socjalistycznych — 33, Narodowy Chrześcijański Klub Robotniczy — 25, PSL „Wyzwolenie" — 24, Narodouo-Chrześcijańskie Stronnictwo Ludo-, we — 23, Narodowa Partia Robotnicza — 21, Klub Pracy Konstytu-wej — 4, Stronnictwo Radykalno-

Chłopskie — 2, Stronnictwo Posłów Komunistycznych — 2. bez przynależności partyjnej — 11 posłów.

Klub Parlamentarny —    16, Klub

Kola Żydowskiego — 34, bez przynależności klubowej — 11 posłów.

8. Bejm % roku 1928.

Wybory odbyły się dnia 4 marca (do Senatu — 11 marca), uprawnionych do glosowania było 14.970.394, głosujących —    11.728.300, czyli

78,3»/a

Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem otrzymał 2.399.032 głosy, PPS — 1.481.279, PSL „Wyzwolenie- — 834.448, Stronnictwo Chłopskie 613.503. Jedność Robotniczo-Chłopska — 217.298, lista katolicko-ludowa — 925.744, PSL „Piast" ł Chrześcijańska Demokracja — 770.891 głosów.

Kluby parlamentarne miały:

BBWR — 122 posłów, Klub Narodowy _ 37, Klub Chrześcijańskiej Demokracji — 18, PSL „Piast" — 21, PSL .Wyzwolenie" — 40, Klub Związku Parlamentarnego Posłów Socjalistycznych —    63, Zwiąż ak

Chłopski — 3, Klub Narodowy Partii Robotniczej—14, Frakcja NPR — Lewica — 5, Klub Komun. Frakcji Poselskiej — 7, Ukraińsko-Białorus. Klub Sejmowy’ —    30. Niemiecki

Klub Parlamentarny — 19, Klub Koła Żydowskiego — 13, bez przynależności klubowej — 26 posłów.

W trzecim Sejmie nastąpiło porozumienie stronnictw ludowych i lewicy (Centrolew) celem przeciwstawienia się sanacji. Sejm został rozwiązany dnia 4 września 1930 r.

4.    Sejm z roku 1930.

Uprawnionych do głosowania było 15.791.100, głosujących—11.816.000, czyli 74,8*/t.

Posłów było ogółem 444. należących do następujących klubów parlamentarnych:

BBWR — 247, Klub Narodowy — 62, Klub Chrześcijańskiej Demokracji — 15, Klub Parlamentarny Stron nictwa Ludowego — 48, Klub Narodowej Partii Robotniczej —    10,

Klub Związku Parlamentarnego Socjalistów Polskich — 24, Klub Komunistycznej Frakcji Poselskiej — 4, Zjednoczenie Lewicy Chłopskiej „Samopomoc" — 1, Klub Ukraiński — 18, Niemiecki Klub Parlamentarny — 5, Klub Koła Żydowskiego — 6, bez przynależności klubowej — 4 posłów.

Sejm ten uchwalił w kwietniu 1925 r.. nową. antydemokratyczną konstytucję.

5.    Sejm z roku 1935 1

6.    Sejm z roku 1938.

Wybory do tych Sejmów, przeprowadzone przy antydemokratycznej ordynacji wyborczej, zostały zbojkotowane przez stronnictwa demokratyczne.

(w)

LUDWIKA ZAGÓREWICZ

z Łączkowskich

Po krótkich locz ciężkich cierpieniach zmarła 23. I. 47 r. przeżywszy lat 83.

Pogrzeb odbędzie idę dn. 27. L br. o godz. 14.30 z domu żałoby przy ul. Koklclńskloj 64, na cmentarz na Zarzewie, o czym zawiń, darniują pozo«t«dl w głębokim smutku •

SYNOWIF, SYNOWE. WNUCZKI 1 PRAWNUCZKI

(469 p)