5521243894

PANORAMA

DODATEK NIEDZIELNY DO DZIENNIKA ŁÓDZKIEGO

Łódź, dnia 30 llpca 1950 r.    Nr 31 (158)

iiiłiiitiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiuiimiiiiiiiiiitiiHiłiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

1.8.1882 powstał „Wielki Proletariat”

- Pierwsza partia, która podjęła w Polsce sztandar walki klasowej¹>

LUDWIK WARYŃSKI

Pierwszą partią polityczną, która podjęto w Polsce sztandar walki klasowej w duchu ideologii marksistowskiej jest So-cjalao - Rewolucyjna Partia ..Proletariat¹'. Jej najwybitniejszym twórcą, ideologiem i przywódcą był Ludwik Waryński.

Działalność Ludwika. Waryńskiego i partii „Proletariat" stanowi pierwszy i niezwykle doniosły etap walki klasowej. Historyczną zasługą tej partii Jest to. żc wniosła ona po raz pierwszy do świadomości polskiego proletariatu najogólniejsze zasady marksistowskiej ideologii rewolucyjnej. Wpajała ona w polską klasę robotniczą zasadą solidarności międzynarodowej, uczyła ją, że ustrój kapitalistyczny jest systemem o zasiągu światowym ł usunąć go może tylko rewolucyjna walka proletariatu zorganizowanego pod hasłem ..Manifestu Komunistycznego": „Proletariusze wszystkich krajów łączcie się!"

Głosząc tą zasadą partia walczy nieugięcie z burżuazyjną ideologią nacjonalistyczną. Wychodząc ze słusznych założeń rewolucyjnego internacjonalizmu partia „Proletariat" rozumiała konieczność wspólnej walki proletariatu polskiego i proletariatu państw zaborczych w celu obalenia władzy despotów stojących na czele tych państw.

Buriuazja polska, tak samo jak rosyjsko. święciła wspaniałe godv nieograniczonego wyzysku, w którego obronie stał car samowładny. W warunkach całkowitego bezprawia wobec robotnika 1 chłopa ugoda warstw pasożytniczych z rządami zaborczymi była niezwykle dogodna i sowicie opłacalna. Ugoda ta była też kanonem polityki obszarników i kapitalistów

polskich we wszystkich trzech zaborach.

Jedyną polską partią polityczną, która podnosiła w tym okresie sztandar walki z despotyzmem — był „Proletariat",

Przywódcy tej partii rozumieli, że obalić rządy samowładczo można tylko w walce prowadzonej wspólnie z ludem rosyjskim. Ale nie mieli oni wówczas jeszcze dokładnie przemyślanego programu walki o hasła częściowe, o zdobycze demokratyczne, i to nie tylko w walce z uciskiem narodowym — ale także w najbardziej żywotnej dziedzinie żądań ekonomicznych...

„.Nie zamykając oczu na braki i słabości tej organizacji pamiętać należy, te działalność „Proletariatu" to wspaniały i bohaterski okres budzenia się. kształtowania i ubojowienia polskiego ruchu robotniczego. „Proletariat" prowadził robotników polskich do pierwszych zorganizowanych walk i wniósł w szeregi robotnicze ideały rewolucyjne marksizmu oraz po-czucio klasowej więzi międzynarodowej.

Nazim Hikmel

Wierzba płacząca¹)

Rzeka w swym lustrze Odbija wierzby plączące.

Wierzby plączące kąpią lBdc w wodne. Dzwoniąc szablami pędzą obok wierzb Jeźdźcy czerwoni na zachód, na zachód.

Nagle

Jak ptak

ugodzony w skrzydło Jeździec zraniony usuwa się z konia.

Ńie krzyczy.

Nie woła na towarzyszy.

Ledwie mu migną w osłupiałych oczach Lśniące podkowy uchodzących koni.

Ach. jak ml żal.

Jałc żal. że Już ani razu Nie popędzi przygięty na spienionym rumaku Błysnąć szabla na tyłach wrogich, białych ^    wojsk.

Szczęk podków opada jak echo za echem. Jeźdźcy znikają w zachodzącym słońcu. Jeźdźcy, Jeźdźcy, Jeźdźcy czerwoni.

Których włosy nują skrzydła wiatru,

Których konie mnją skrzydła wiatru^

Konic... wiatr..,

Konio..

Koń...

iycle przebiegło Jak rumak o skrzydłach

x wiatru.

Milknie szmer wody płynącej.

Ściemniały bardziej drzew' cienią.

Świat barwny znika dokoła.

(.ronin zasłona zakryła Niebieskie oczy żołnierza.

Chylą się wierzby płaczące nad jego włosami

jasnymi.

Nie plącz, wierzbo płacząc¹.

Nic płacz.

Nie wij się ¹ bólu nad lustrem czarnej wody, Nie.

Nłe płac® Już.

Przełożył Stanisław Czernik

*) Nazim Hikmct, wielki poeta turecki, od dictnuistu lat przebywa w więzieniu ui to, że młodzież turecka uwielbiała jego rewolucyjne i postępowe wiersze. Związek Literatów Polskich wysiał do prezydenta Turcji depeszę domagającą cię uwolnienia Nazima Hikmct a. Wiersz „Wierzba płacząca?' pochodzi z okresu przedtcięztennego przełożony z francuskiej Antologii pisarzy tureckich^fl wydanej w lstanbuJe 1935 r.

SOCJALIZM TO-POKOI, KAPITALIZM-TO WOJNA

Jan Huszcza

Rozmowa o młodzieży

Czesław Kalkusiński

Bajeczka koreańska

Ludzie ratunku, gwałtu, na pomoc!

Jak. co się stało? — ano wiadomo: w bandycki sposób, wprost bezprzykładnie biednego wilka napadło jagnię, tWicie potwierdzona przez wolne r»dło^w radio nie kłamie bo to nic ładnie).

Ten agresywny ohydny napad poruszył całą opinię śwlAta,

Wszystkie zwierzęta strach przejął blady w pośpiechu wielkim zwołano radę.

Na sali obrad. lęk. przygnębienie — lew powiódł wkoło smutnym spojrzeniem, •łon się zatrwożył — cregom Ja dożył.

wielbłąd dwugarbny Jęknął o Boże!,..

Wilk 7 milkł,

a biedny lampart i szakal usiadł w kąciku I cicho płakał.

Stara pantera, poczęła gderać — czuję, źc słabnę, chyba umieram.

Krokodyl z pumą.

tak się zadumał.

źc się zdawało. ¹e biedak umarł.

Raptem doń strasznym gniewem zapałał i ryknął groźnie: tu trzeba działać.

Proszę wybaczyć, w obronie prawa, organizuję zbrojną wyprawę, po (tym sam x wprawą począł bić brawa.

Odczekał chwilkę, aż brawa zmilkną i rzekł: musimy obronić wilka.

Wszyscy zebrani przyrzekli święcie pcmóo wilkowi w walce z jagnięciem.

Po czym-się wszystkim zrobiło lżej •— ładna bajeczka, prawda? — O. key!

Fraszki po lityczne

Czesław Kałkusiński

CZY WARTO?-.

Mac Arthur — szuka awantur -—

Cry warto — panie Mac Arthur?...

Kariera, rnćwłu. kariera... przypomnij sobie Hitler¹.

W. L. Brudziński

o ..OBROŃCACH KULTURY ZACHODNIEJ"

Obrona kultury róż właściwie znaczy? jtbyt dla Coca Cola. Zbytek Ula bogaczy.

Dokucza upał. słońc¹ dociera nawet do najciontrtszych zakątków parku. Na ławeczce. o wlewając twarze co chwila chusteczkami słodzą dwaj panowie. Ich pretensjonalne, eleganckie ubrunia świadczą o tym. ii — pomimo siwizny na skroniach — nie zrezygnowali jeszcze z zalotności. Rozmowa klei się niechętnie, bo słońce wszystko i wszystkich rozkleja.

Pan w riclonej marynarce mówi do pana w brązowej marynarce: — Nuda. psiakrrw!

Pan w brązowej marynarce (zapalając papierosa): — Nuda, psiakrew! Jeśli dalej tak pójdzie, to — na honor — ucieknę z Ochlaj-kowa!

Pan w zielonej marynarce: — Masz rację,

Franusiu! przecież tu wcale nie mamy odpowiedniego towarsystwa...

Pan w br. mar.: — Dawniej, pamiętam, mieliśmy pociechę z młodzieży akademio-

klej...

Pan w alei. mar.: — Acb. Jacyi to byli

pełni żywotności i wesela ludzie!

Pan w br. mar.: — Jak tylko przyjeżdżali na ferie lub wakacje, Ochlajków od razu ¹ię ożywiał.., Brydż, popijawy..

Pan w alei, mar.: — Poker, emablowanie kobiet, sprawy honorowe,-

Pan w br. mar.: — Choćby¹ taki Bombo¹ Bcmbowfikll Dziesięć Jat Bied zlał na humanistyce... och. cóż za bywalec!

Pan w riel. mar.: — Albo taki Dąb-Klawi-

Pomyłka w adresie

— Owszem, nazywam »lę MariąftRi 2dricbkp, alę„,

czewskit Wieczny student, złoty młodzieniec-Zabijaka! Ulubieniec korporacji 1 pań!

Pan w br. niar.: — A tero.-, jacyś Inni ludzie na wyższych uczelniach. Uczą oię pilnie, żeby prędko skończyć studio, pracują (prze. drzeżniając) .spooołeeecznlc.„ kraj na nich (przedrzeźniając) czeceknn...

Pan w siei. mar,: — A Ich tok ¹w. (przedrzeźniając) rooozryyywki?!!!

Pan w br. nur.: — Sporty, kojald, obozy letnie, badania terenowo, dyskusje...

Pan w stel. mar.: -- Prawie nikt z nich nt© umie grać w brydża!

Pan w br. mar.: — Nic dziwnego! Czegóż lepszego można się spodziewać po tych różnych (z pogardą) no, jak Im tam?...

Pan w ziel mar.: — Kabat, Matula, Mache-ick. Rękas. Tymlankówna...

Pan w br. mor.: — Nuda, priakrew!

Pan w ticl. mor.: — Ach. gdzież ta dawna młodzież akademicka?!!.

Pan w brązowej marynarce 1 psn w zielo-nej marynarce (Jednocześnie): — Acb, gdzież... Ach, gdzież...

.Węzeł gordyjski

Wacław Olszewski

System „O"

(Malm gościom)

Wiele lał przcpapUno w kawiarniach 1 na sejmikach — dziś słowem rządzi pion ,,0"

I akcja Walaszczyka. .

Dziś — myśli czujne. Jak dźwigi praca — kominem dymi a wczoraj — makagigi, kawiarnia i shimmy.

Wizytą robił długi Heniowi — Ifenio, dziś — łetnpus fuglt, czas to pieniądz:

bo radość na 8-mą leci do fabryk | biura, poczcm pędzi ¹ powrotem o 3-ej do źonlnych warkoczy,

bo trudu śmieje się wyścig, żona się śmieje oczami

—    więc jak tu po twym przyjściu zmieścić twój bełkot, bel — aml?

Gdy znowu „przyjdzie² w gośde² mój kawiarniany wieszaku, gdy znowu burta na oścież: ple — pis o Takimton takim

gdy znown zaczniesz o pączkach, pogodzie, forsie, klientach

—    weź „Panoramę" w rączkę: przeczytaj tę pointę:

„Wiele tal przcpaplano w kawiarniach I na sejmikach

—    dziś alowem rządzi plan „O" i akcja Walaszczyka.

OD REDAKCJI

Z powodu przejściowych trudności technicznych niewielka ilość numerów ,panoramy" ukaże się w zmniejszonej objętości i w zmienionym układzie. Mamy nadzieję, że rychło będziemy mogli wrócić do dawnej, Ą-kolumnowej objętości przyjętego przez Sz. Czytelników układu.

1

Z referatu Bo>Oawr Btorut¹ n JLoncres!¹

2

Zjftdccoctn iorrym 16 frudnS¹ 1¹4¹ r.