5662539264

ANALIZA FUNKCJONALNA ZALEWU ZEGRZYŃSKIEGO

wzrost możliwości migracyjnych ryb poprzez poprawę funkcjonowania istniejącej przepławki oraz opracowanie programu jej kompletnej modernizacji lub przebudowy. Zapewnienie rybom możliwości odbywania wędrówek jest bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemów wodnych. Wędrówki rozrodcze ryb można podzielić w dużym uproszczeniu na wędrówki tarłowe ryb jednośrodowiskowych i dwuśrodowiskowych. W pierwszym przypadku pozwalają one rybom na odbycie rozrodu w optymalnych miejscach tarłowych. Są też niezbędne dla zachowania zróżnicowania puli genetycznej populacji ryb. W drugim przypadku pozwalają one rybom na dotarcie z rzek i jezior do morza (dotyczy to węgorza, gatunku narażonego obecnie na wyginięcie) lub z morza do rzek i potoków (dotyczy to łososi, troci i jesiotrów) w celu odbycia tarła.

Jezioro Zegrzyńskie jest żyznym akwenem, a biomasę bytujących w nim ryb oceniono na 1.380 kg/ha, co odpowiada wartości 3.450 ton w odniesieniu do całego zbiornika¹. W tym część łowną populacji leszcza obliczono na około 300 ton (Buras 2010). Gospodarka rybacka jest prowadzona przez PZW na jeziorze od początku jego utworzenia. Działania zarybieniowe realizowane w ostatnim okresie mają na celu przebudowę składu gatunkowego na korzyść zwiększenia populacji gatunków drapieżnych. Rybactwem sieciowym na akwenie zajmuje się 8 rybaków licencyjnych i jedna brygada zawodowa. Rybacy licencyjni działają na podstawie umowy na dokonywanie połowów zawartej z OM PZW. Brygada zawodowa składa się z 2 rybaków będących na etacie w OM PZW. W sumie sieciowych połowów ryb śródlądowych na Jeziorze Zegrzyńskim dokonuje 5 dwuosobowych brygad. Poławiają one rocznie ok. 20 ton ryb, które znajdują nabywców wśród okolicznych detalistów i mieszkańców. Połowy sieciowe prowadzone są w okresie od czerwca do grudnia.

Duży wpływ na gospodarkę rybacką Jeziora Zegrzyńskiego mają połowy wędkarskie. Wynika to z sąsiedztwa aglomeracji stołecznej przy braku innych znaczących łowisk w pobliżu. Aktualnie brak jest dostępnych precyzyjnych i wiarygodnych danych dotyczących ilości wędkujących na jeziorze i częstotliwości ich połowów. OM PZW szacuje, że masa odławianych przez nich ryb jest kilkakrotnie większa niż w przypadku połowów sieciowych. Są to w dużym stopniu gatunki szlachetniejsze, których zachowanie jest istotne dla jakości wód jeziora. Dlatego bardzo ważną rolę w modelowaniu populacji ryb w Jeziorze Zegrzyńskim odgrywają sieciowe odłowy rybackie. Usuwają one z ekosystemu małocenne ryby karpiowate, które występując w nadmiernych ilościach przyczyniają się do pogłębiania eutrofizacji zbiornika. Są one przeciwwagą dla połowów amatorskich, w których wędkarz, nastawiony głównie na cenne ryby drapieżne, powoduje ich nadmierny odłów pozostawiając przy tym nisko eksploatowane stada ryb karpiowatych. Te, z kolei, wyżerają nadmiernie organizmy planktonowe, które żywią się jednokomórkowymi glonami powodującymi zakwity wód. Na powyższym przykładzie widać, jak ważne jest zachowanie klasycznego rybactwa śródlądowego w celu ochrony ekosystemów wodnych.

Dokładniejszych danych dotyczących wielkości i struktury połowów wędkarskich oraz rybackich może dostarczyć realizowany aktualnie przez OM PZW, we współpracy z Instytutem Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie - Zakładem Rybactwa Rzecznego w Żabieńcu, projekt pn. Opracowanie rybackiego modelu zrównoważonego wykorzystania i ochrony zasobów ryb w zbiornikach zaporowych na przykładzie Zbiornika Zegrzyńskiego. Podstawowym celem tego projektu jest wyznaczenie kierunków zrównoważonej gospodarki rybackiej na Jeziorze Zegrzyńskim. Uwzględni on oba rodzaje połowu ryb: rybacki i wędkarski. Zbierane będą dane o wysokości połowów oraz podstawowe materiały biologiczne dominujących gatunków ryb: leszcza, krąpia i płoci. Stanowić one będą niezbędną podstawę do wyznaczenia parametrów eksploatacyjnych i populacyjnych: nakładu

Biuro Konsultacyjne KOBIKO Sp. z o.o.

LISTOPAD 2013

14

1

W. Wiśniewolski, 2002, Zmiany w składzie ichtiofauny, jej biomasa oraz odłowy w wybranych zbiornikach zaporowych Polski. Arch. Pol. Fish., 10, Suppl. 2, 5-73; za W. Wiśniowolski, Uwarunkowania i prowadzenie gospodarki rybacko-wędkarskiej w zbiornikach zaporowych, Roczniki Naukowe PZW, 2009, t. 22, s. 141-161.