Reggae (wym. rege)
styl we współczesnej muzyce rozrywkowej wywodzący się z Jamajki. Niezwykły rozwój przeżył pod koniec lat 50., a także od momentu uzyskania przez Jamajkę niepodległości w 1962. Stanowi najbardziej charakterystyczny gatunek muzyki jamajskiej. Reggae jest popularne w środowisku ruchu Rastafari. Jej historia sięga ponad 400 lat wstecz do wczesnych czasów afrykańskiego niewolnictwa. Na muzykę reggae wpływ miała tradycja nyabinghi oraz gatunki muzyczne takie jak: calypso, blues, mento, liczne rytmy afrykańskie, indyjskie raga, soca, ju-ju, salsa, muzyka Indian Południowej Ameryki, ska, rumba, cumina-burru, samba i inne [1]. Ewolucja muzyki reggae prowadziła przez szereg różnych gatunków: mento, ska, bluebeat, rocksteady. Po raz pierwszy terminu "reggae" użył w 1967 Toots Hibbert [1]. Istnieje kilka hipotez co do pochodzenia tego terminu. Jedna z nich mówi że pochodzi ono od słowa Regga, nazwy plemienia mieszkającego nad jeziorem Tanganika, inna że jest to wersja słowa streggae, które w kingstońskim slangu oznacza prostytutkę. Bob Marley twierdził że słowo to ma pochodzenie hiszpańskie i oznacza "króla muzyki". Z kolei Hux Brown, weteran jamajskich studiów nagraniowych podaje wersję według której jest to po prostu opis rytmu, dowcipne słowo które oznacza nierówny rytm i zmysłowe brzmienie [2].


Frederick "Toots" Hibbert, wokalista grupy Toots and the Maytals
Historia [edytuj]
Decydujące znaczenie w rozwoju reggae miały, działające na przełomie lat 60. i 70. na ulicach Kingston i rywalizujące ze sobą soundsystemy, prowadzone przez producentów muzycznych. Najważniejszymi wśród nich byli "Duke" "Reid" i Clement "Coxsone" Dodd, prezentujący na początku swej działalności głównie afroamerykański soul i rhythm and blues. Wówczas największą popularnością na Jamajce cieszyli się tacy artyści jak: Fats Domino, La Verne Baker, Louis Jordan, Nat Cole, Lloyd Price, The Drifters, The Coasters i The Platters. W 1962 powstaje legendarne Studio One Coxsona.

Wraz z nadejściem bluebeatu (którego powstanie przypisuje się puzoniście Donowi Drummondowi) wzrosło zapotrzebowanie na rodzimą muzykę w wykonaniu lokalnych artystów. Poszukiwania muzyczne jamajskich muzyków doprowadziło w krótkim czasie do powstania gatunku, określanego mianem ska, łączącego w sobie rytmikę mento i charakterystyczną "posuwistość" rhythm and bluesa.

Jednym z pierwszych nagrań ska, które wydane zostało w wytwórni Coxsona, był utwór Laurela Aitkena Little Sheila. Wkrótce pojawiły się utwory Drummonda: Easy Snappin, Wings of a Dove i Oh, Carolina.

W latach 60. rozwój muzyki jamajskiej wspierany był przez późniejszego premiera Jamajki, Edwarda Seagę, który zorganizował coroczny Festiwal Jamajki, prezentujący osiągnięcia jamajskiej kultury. Festiwal przyczyniał się do wzmocnienia narodowych, wręcz nacjonalistycznych nastrojów w muzyce jamajskiej, gdyż wszystkie konkursowe piosenki miały mówić o wyspie. Seaga stworzył także WIRL (West Indies Recording Ltd.), nagrywając popularnych wtedy wykonawców jak: Wilfred "Jackie" Edwards, Owen Gray, The Jiving Juniors (z Derrickiem Harriottem i Countem Prince'em Millerem) oraz duet Higgs & Willson.

Po odzyskaniu niepodległości, na Jamajkę zaczęli powracać muzycy, którzy wyemigrowali z kraju przed laty. Wśród nich znalazł się tenorowy saksofonista Tommy McCook, który w 1963 współtworzył największą legendę jamajskiego ska, grupę The Skatalites. W zespole znaleźli się m.in.: Don Drummond, Rolando Alphonso, Cluet Johnson, Lloyd Brevett, Lloyd Knibbs, Drumbago. Nad Jamajką błyskawicznie zapłonęły nowe gwiazdy: Laurel Aitken, Toots and The Maytals, Bunny and Skitter, The Wailing Wailers, Justin Hinds, Prince Buster i Millie Small. Przebój tej ostatniej (My Boy Lollipop) był pierwszą jamajską piosenką, która w 1962 roku zdobyła światową popularność.

Muzyka, powstająca w pierwszym okresie rozwoju reggae, określana jest często mianem skinhead reggae, bądź early reggae.

W międzyczasie, w jamajskiej muzyce popularnej pojawiło się egzotyczne brzmienie rastafariańskich bębnów nyahbinghi, za sprawą Oswalda "Count Ossie" Williamsa. Od lat 70. muzyka reggae była już mocno związana ideologicznie i często utożsamiana z rastafarianizmem.

Eksperymenty z dźwiękiem, prowadzone w studiach nagraniowych przyniosły wkrótce erę rocksteady, gatunku który był idealnym nośnikiem dla słów i bolączek, płynących z serca getta w Kingston. Lyrics from the ghetto, music from the streets - jak mawiał genialny producent Lee "Scratch" Perry. Wśród przebojów, królowały: 007 Shanty Town, Rude Boy, Rudie O Rudie, Rudie in Court, Trying to Conquer Me. Wiele z tych utworów zdobywało listy przebojów w Wielkiej Brytanii, a utwór Desmonda Dekkera Israelites był pierwszą piosenką reggae, która zawędrowała na najwyższe miejsce brytyjskiej listy przebojów (1967). W tym samym roku ukazuje się piosenka Do The Reggay grupy Toots and The Maytals, uważana za pierwszy w historii utwór reggae.

W 1964 - z pomocą Joe Higgsa powstaje pierwszy zespół Boba Marleya - Wailing Wailers, w którego skład wchodzili: Junior Braithwaite, Peter Tosh, Bunny Wailer, Bevery Kolso.

Koniec lat 70. przynosi zupełnie nową jakość w muzyce jamajskiej i światowej muzyce elektronicznej. King Tubby tworzy gatunek, określany mianem dub. Dołączają do niego Scientist, Prince Jammy i Lee "Scratch" Perry.

Charakterystyczną cechą muzyki reggae jest wielokrotne wykorzystywanie przez wokalistów jednego riddimu (rytmu), na którym powstaje nawet kilkadziesiąt wersji wokalnych piosenki. Wiązało się to z wysokimi kosztami pozyskania muzyków sesyjnych, w porównaniu z tanimi usługami wokalistów.

Na początku lat 70. U-Roy (jako pierwszy dee-jay) w studiu Treasure Isle nagrywa swoje toasty. Wkrótce na parkietach rządzą piosenki Wake The Town i (This Station) Rule The Nation.

W 1973 roku Winston Riley tworzy klasyczny rytm Stalag, wydany przez studio Techniques.

11 maja 1981 po przewiezieniu z kliniki doktora Isselsa w Alpach Bawarskich w szpitalu Cedars Of Lebanon w Miami z powodu raka płuc i mózgu umiera Bob Marley, ikona muzyki reggae.

W 1985 King Jammy na organkach Casio tworzy riddim Sleng Teng, uważany za początek ery digital dancehall, był to kamień milowy w historii jamajskiej muzyki popularnej. Pierwszym wykonawcą, który nagrał do niego swój wokal był Wayne Smith z utworem Under Me Sleng Teng. Do dzisiaj nagrano ok. 200 wokalnych wersji riddimu.


Bibliografia [edytuj]
^ 1,0 1,1 M. Matusiewicz
Roots, Rock, Reggae
^ Timothy White
Catch a Fire