Michał Werpachowski

Mitologia

Geneza mitu
Mit jest odpowiedzią na dręczące ludzkość pytania
Jak powstał świat i człowiek
Jakie jest przeznaczenie człowieka
Wyjaśnienie zjawisk pogody; zmienność pór roku, skąd się wziął ogień

Funkcje mitu
Poznawcze; pozwalają interpretować zjawiska przyrody
Światopoglądowe; mity są podstawą wierzeń religijnych
Sakralne; mają powiązania z kultem bóstw i rytuałami obrzędowymi


PODZIAŁ MITÓW



-Genealogiczne - Teogoniczne - Kosmogeniczne - Antropogeniczne
(Powstanie rodu) (Powstanie bogów) (Powstanie kosmosu) (Powstanie
człowieka)


Formy mitów
Mit "posługuje" się metaforą [1 Metafora:], alegorią [2 Alegoria:],
symbolami, co oznacza iż nie wyraża treści wprost.

Mit nie jest gatunkiem literackim, ale spowodował powstanie gatunków
literackich, którymi autorzy posługiwali się aby je tworzyć, tj. Epos, epopeja,
tragedia.

Archetyp

Archetypy są pierwotnymi wzorami ludzkich postaw i zachowań [3 Patrz
tabelka]

Toposy, topika [4 Stałe obrazy i motywy literackie które wywodzą się z mitów.]

Złoty wiek
Arkadia


Powstanie wszechświata w mitologii greckiej a przekaz biblijny

Chaos




Uranos + Gaja



Kronos + Reja Tytani



Hera, Deneta, Hestia, Hades, Posejdon, Dzeus Sturęcy, Okeanos, Cyklopi
Różnice i zbieżności w mitologii greckiej, a przekazie biblijnym



Mitologia Mitologia + Biblia Biblia



Nie znają astronomii
Przekonanie o płaskości ziemi
Powstanie roślin, zwierząt, nieba i ziemi



Duża ilość bogów i bóstw - politeizm

Wszechświat tworzony w nieokreślonym czasie.

Bogowie nie przywiązują wagi do nazw stworzeń.

Odpowiedzialność nad sprawowaniem władzy w przyrodzie podzielona pomiedzy
bogów.

Bogowie są władcami wszechświata.

Bogowie mają swoje postaci i cechy, istnieje także ich wyobrażenie

Podlegają przeznaczeniu

Ingerują pośród spraw ludzkich.

Z bogami rodzi się świat

Jeden Bóg - monoteizm


Świat tworzony jest w czasie sześciu dni - 6 obrazów.

Bóg przywiązuje wagę do nazw stworzeń

Bóg czyni człowieka władcą przyrody.

Bóg tworzy tylko istoty dobre, i daje im własną wolę.

Tworzy człowieka na swoje podobieństwo.

Bóg nie ma obrazu, ani postaci, próby ukazania go w jakiejkolwiek postaci są
grzechem.

Bóg istnieje poza czasem i przestrzenią.




























Bóg
Odpowiednik
Rola
Atrybuty
Historia
Uwagi
Dzeus
Jowisz
Władca bogów
Egida, berło, tron, dąb, orzeł, błyskawica
Dzeus = jasność, światło. Jeden z synów Kronosa i Reji, ukrywany przed dziecio
żernym ojcem , ukryty w górach, wychowywany przez kozę - Almateję, z której
zrobił tarczę - Egidę

Hera

Żona Dzeusa, opiekunka domostwa, bogini małżeństwa i narodzin
Lilia, krowa, paw, owoc granatu


Hades

Brat Dzeusa, strażnik umarłych i władca Hadesu (krainy podziemi).
Róg obfitości i hełm niewidzialności


Posejdon
Neptun
Także brat Dzeusa, władca mórz, to dzięki niemu tryskały źródła, ujarzmiał
konie i byki
Trójząb, koń i ryba.


Hefajstos

Syn Dzueusa i Hery , bóg kowalstwa, ognia i wulkanów. Wykół dla Dzeusa pioruny,
Achillesowi zbroję.
Młot, kowadło


Ares
Mars
Syn Dzeusa i Hery, bóg wojny
Dzik


Dionizos

Syn Dzeusa, bóg wina płodności, roślinności i teatru
Winorośli, tyrs, pantera, róg obfitości i bluszcz.


Apollo

Syn Dzeusa, bóg światła, przepowiedni, muzyki i poezji
Laur, łuk, lira, delfin, kruk


Hermes

Syn Dzeusa, bóg mówców, kupców i złodziei, posłaniec bogów i przewodnik dusz do
świata zmarłych
Kadyceusz


Atena

Córka Dzeusa, bogini sztuki i techniki, wojny i pokoju
Tarcza, włócznia, drzewko oliwne i sowa.

Ulubienica Dzeusa, wyskoczyła z jego głowy w zbroi
Artemida

Bogini zwierząt, roślin i dzieci
Cedr, łania


Afrodyta
Wenus
Bogini piękna, miłości i śmiechu. Wyłoniła się z morskiej toni.
Łabędź, gołębica i wróbel

Nienawidzona przez Herę i Atenę, za jej urodę
Demeter

Siostra Dzeusa, bogini rolnictwa i odradzającego się życia
Kłos zboża, świnia i mak

Córka - Kora, odpowiedzialna za przemienność, pór roku.

Bóg, bogini, bohater.
Archetyp
Demeter, Niobe
Cierpienie matki
Penelopa
Wierność żony
Odys
Wiara w przetrwanie
Herakles
Męstwo
Prometeusz
Odwaga, społecznik
Epimeteusz
Głupota
Marzycielstwo
Ikar
Dedal
Pracowitość
Zazdrość
Hera
Narcyz
Samouwielbienie, miłość do samego siebie.
Afrodyta, Eros
Miłość zmysłowa
Hefajstos
Pracowitość
Zwycięstwo
Nike

Podział literatury greckiej na okresy







Wiek epiki (VIII w.p.n.e) Wiek liryki (VII i VI w.p.n.e) Wiek tragedii (V
w.p.n.e)

Wiek epigramatu (III w.p.n.e)