604495359

11

Zaburzenia funkcji wykonawczych u dzieci z ADHD

Martyna Olbromska

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Psychologii

Referat porusza problematykę zaburzeń funkcji wykonawczych u dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ADHD). Tematyka wystąpienia wymaga zatem omówienia dwóch zagadnień: ADHD oraz funkcji wykonawczych. Obraz kliniczny ADHD obejmuje trzy grupy objawów: (1) zaburzenia uwagi, (2) nadruchliwość oraz (3) impulsywność [Wciórka 2008]. W trakcie wystąpienia scharakteryzowane zostaną wyżej wymienione kryteria diagnostyczne ADHD oraz różnice między ICD-10, a DSM-IV w tym zakresie. DSM-IV wyróżnia bowiem trzy podtypy ADHD: nadaktywno-impulsywny, nieuważny oraz mieszany. W przypadku ICD-10 zaburzenie to określa się jako zespół hiperkine-tyczny (Hyperkinetic Disorder, HD) i nie wyróżnia się podtypów. Omówienie tego zagadnienia pozwoli przybliżyć pokrótce obraz funkcjonowania dzieci z ADHD, a także wskaże trudności, z którymi muszą się one konfrontować. W referacie poruszona zostanie również problematyka funkcji wykonawczych. Funkcje wykonawcze to konstrukt, który nie posiada jednej, podzielanej przez wszystkich, definicji. Wskazuje się, że funkcje wykonawcze dotyczą psychologicznych mechanizmów odpowiedzialnych za działania intencjonalne i celowe [Jodzio 2008]. Są to procesy zaangażowane w świadomą kontrolę myśli i działań lub odpowiedzialne za przemyślane i ukierunkowane na cel zachowanie [Putko 2008]. Funkcje wykonawcze można ujmować jako ogólny funkcjonalny konstrukt lub dokonywać różnych podziałów ze względu na dziedzinę, której dotyczą. Prowadzono wiele badań mających na celu wyodrębnienie specyficznych dla ADHD deficytów w zakresie funkcji wykonawczych. Głównym celem referatu jest przedstawienie wyników metaanalizy Willcutta i in. [2005] dotyczącej tego właśnie zagadnienia. Wykazano w niej, że zespół ADHD wiąże się z gorszym wykonaniem wszystkich zadań dotyczących funkcji wykonawczych, lecz najgłębsze deficyty występują w zadaniach wymagających hamowania reakcji motorycznej, planowania, czujności oraz angażujących wzrokowo przestrzenną pamięć roboczą. Dyskusji poddane zostaną rezultaty metaanalizy, a także możliwe zastosowania tych wyników w praktyce klinicznej oraz terapii.

11