604000750

degradacji układów izolacyjnych urządzeń elektroenergetycznych powodujące zmiany jego parametrów, wpływa na charakter rozchodzących się fal EA [19, 57, 58]. Ponadto straty mocy związane ze wzrostem temperatury powodowanym wydzielaniem się ciepła, jak również wielu innych czynników, bezpośrednio wpływają na wypadkową wartość współczynnika tłumienia systemów izolacyjnych [55, 56, 59]. Wyniki prowadzonych badań wykazały, że parametry fizykochemiczne układów izolacyjnych w sposób znaczący wpływają na rezultaty analiz sygnałów EA od WNZ. Zakres częstotliwości sygnałów EA zawiera się w przedziale od ułamków herców (infradźwięki) do setek kiloherców (kHz), a nawet pojedynczych megaherców (MHz, ultradźwięki). W literaturze pojęcie EA traktowane jest dwojako, jako emisję fal naprężeniowych i impulsy emisji dźwiękowej [60, 61, 62, 63], Zakres wykorzystania tego zjawiska zwiększył się w drugiej połowie ubiegłego wieku. Wówczas podjęto próby wyjaśnienia podstaw fizycznych, jak również sformułowania opisu matematycznego generowanych sygnałów EA [64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73].

W dalszych rozważaniach założono punktowość źródła WNZ, ponieważ miejsce generacji (iskiemik) jest nieskończenie małe w stosunku do przebytej przez falę akustyczną drogi propagacji do przetwornika. Podczas generacji WNZ następuje wielokrotne i wieloźródłowe emitowanie fali akustycznej, co w konsekwencji prowadzi do zniekształceń rejestrowanych przebiegów czasowych. Przebiegi składają się z wielu sygnałów generowanych przez WNZ, które nakładają się na siebie. Ze względu na przesunięcie czasowe i przestrzenne rejestrowane sygnały EA obserwowane są jako jeden ciągły sygnał. Jest on sumą wypadkowych składowych sygnałów generowanych przez wiele źródeł. Każdy sygnał generowany przez dane źródło jest przesunięty względem innych zarówno w czasie jak również w przestrzeni, tzn. pochodzi z innego miejsca w przestrzeni układu izolacyjnego analizowanego obiektu [56],

Sygnał EA rejestrowany przez przetwornik pomiarowy jest zniekształcony w wyniku występowania w badanym układzie szeregu elementów różniących się własnościami fizykochemicznymi, które mogą wpływać na jego przebieg. Na zniekształcenie mają również wpływ zsumowane sygnały pochodzące bezpośrednio ze źródła i odbite, również sygnały częściowo wytłumione, które dochodzą do miejsca pomiaru przez inne drogi propagacji. W związku z tak silnym wpływem sygnałów i zjawisk zakłócających sygnał użyteczny opracowano szereg kryteriów umożliwiających ocenę rejestrowanych sygnałów [14, 15, 39]:

Obecnie prowadzone prace m.in. w Instytucie Elektroenergetyki i Energii Odnawialnej Politechniki Opolskiej zmierzają do wdrożenia w badaniach diagnostycznych systemu eksperckiego do detekcji zjawiska i oceny stanu układu izolacyjnego [56, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80]. Badania prowadzone przez liczne zagraniczne ośrodki naukowe ukierunkowane są na klasyfikację form WNZ i przypisania im defektu układu izolacyjnego urządzenia elektroenergetycznego [81, 82, 83, 84]. Obecne możliwości jednostek obliczeniowych umożliwiają ich wykorzystanie podczas badań diagnostycznych i uzyskiwanie wyników w czasie

Strona

12