6295504504

154

Alicja Lisowska

Źródłem działań Unii Europejskiej są również umowy międzynarodowe zawierane w obszarze ochrony środowiska. Po usystematyzowaniu zagadnień ochrony środowiska w traktacie z Maastricht możliwe stało się bycie sygnatariuszem przez UE ponad trzydziestu konwencji i porozumień międzynarodowych dotyczących ochrony środowiska oraz branie czynnego udziału w negocjacjach prowadzących do przyjmowania i wdrażania w życie różnych instrumentów polityki środowiskowej, naturalnie w granicach swych kompetencji³⁷. W tym ostatnim przypadku przejawia się to obecnie w aktywności UE w działaniach na rzecz ograniczania zmian klimatu w ramach działali ONZ.

Choć z treści artykułu 192 TFUE wynika, które z organów UE mają wpływ na kreowanie i realizację polityki środowiskowej oraz prawa w tym obszarze, to nie bez znaczenia jest też rola, jaką odgrywa wyspecjalizowany organ, a mianowicie Europejska Agencja Ochrony Środowiska (EAOŚ). Od 1990 roku EAOŚ odpowiedzialna jest za tworzenie europejskiej sieci informacji i obserwacji środowiska, by w ten sposób zapewnić Unii i państwom członkowskim obiektywne, wiarygodne i porównywalne informacje, umożliwiające podejmowanie działań w zakresie ochrony środowiska, ocenę wyników tych działań oraz należyte informowanie opinii publicznej o stanie środowiska³⁸.

Inicjatywa Środkowoeuropejska (ISE) jest ugrupowaniem regionalnym krajów Europy Południowej i Środkowej³⁹, które już rok po powstaniu podczas spotkania w Wiedniu w 1990 roku wśród podstawowych dziedzin realizowanej współpracy wskazało na ochronę środowiska (obok transportu, telekomunikacji, przemysłu oraz kultury i nauki). Skoncentrowanie uwagi na tej dziedzinie miało dotyczyć przede wszystkim prowadzenia stałego monitoringu atmosfery, wód i gleby oraz stworzenia odpowiedniego systemu przetwarzania danych i takiego systemu ich opracowywania, który byłby kompatybilny z tym, z którego korzystać będzie Europejska Agencja Ochrony Środowiska⁴⁰.

Problematykę ochrony środowiska uwzględniono także w przyjętych dokumentach na konferencjach w Klagenfurcie (20-21 marca 1992 rok) i Warszawie (6-7 października 1995 roku). „Dokument polityczny spotkania ministrów spraw zagranicznych, Klagenfurt, 21 marca 1992 rok” wskazywał na powagę i trudności w rozwiązywaniu problemu degradacji środowiska oraz na potrzebę rozwiązywania tej kwestii na arenie międzynarodowej. W związku z tym walka z degradacją środow iska została zaliczona do jednych z największych wyzwań współpracy międzynarodowej, co oznacza, że państwa ISE będą kontynuowały praktykę wymiany informacji i przygotowywania wspólnych inicjatyw w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska i Rozwoju⁴¹. Natomiast dokument przyjęty na konferencji warszawskiej: „Wytyczne działania i zasady proceduralne Inicjatywy Środkowo-

³⁷    R. Paczuski, op. cit., s. 130-131.

³⁸    Rozporządzenie Rady EWG z dnia 7 maja 1990 roku w sprawie utworzenia Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska oraz sieci infonnacji i obserwacji środowiska - 210/90/EWG (OJ L 169, 29.6.1987).

³⁹    Szerzej: G. Bernatowicz, OdPentagonale do Ileksagonale, „Sprawy Międzynarodowe" 1991, nr 12.

⁴⁰    G. Bernatowicz, Nowy europejski regionalizm, „Sprawy Międzynarodowe” 1994, nr 3; F. Golembski, A. Kupich, J. Wiejacz, Polska w ugrupowaniach regionalnych, [w:] B. Wizimirska (red.). Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 1992, Warszawa 1994.

⁴¹    Za: Dokument polityczny spotkania Ministrów spraw zagranicznych, Klagenfurt, 21 marca 1992 rok, [w:] Inicjatywa Środkowoeuropejska. Dokumenty Europejskie. Rada Europy; OBWE; OECD; Grupa Wyszehradzka; CEFTA; EFTA; ISE; NATO; UZE; Rada Państw Morza Bałtyckiego, tom II, oprać. A. Przyborowska-Klimczak, E. Skrzydlo-Tefelska, Lublin 1999.