6295504621

INŻYNIERIA ŚRODOWISKA - MŁODYM OKIEM TOM 6.2014

owocach, nasionach, lecz głównie zlokalizowane są w tworach tkanki wydzielniczej, wewnątrztkankowo - w komórkach, czy zbiornikach olejkowych oraz zewnątrztkankowo - we włoskach gruczołowych [2,3],

1.1.    Otrzymywanie olejków eterycznych

Olejki eteryczne otrzymuje się najczęściej poprzez wytłaczanie, destylację za pomocą pary wodnej, ekstrakcję w gazach i cieczach. W procesie destylacji para wodna jest przepuszczana przez surowiec roślinny, w wyniku czego następuje skroplenie pary z wonnymi frakcjami surowca i oddzielenie ich od wody. W procesie ekstrakcji wykorzystuje się substancje, które rozpuszczają składniki aromatyczne (np. eter, alkohol, glicerol), absorbują (np. oleje i tłuszcze) bądź unoszą składniki aromatyczne (np. ditlenek węgla). Substancje ekstrahujące usuwa się za pomocą odparowania lub rozdzielania frakcji o różnej gęstości. Wytłaczanie polega na wyciskaniu, odwirowywaniu skórek (owocni) owoców cytrusowych, na zimno, przed lub po wyciśnięciu soku, po czym olejek oddziela się od reszty skórek i wody przez wirowanie i filtrację. Często wykorzystuje się pozostałości po tym procesie i odzyskuje się niewielką ilość danego olejku, nieco gorszego gatunku, poprzez ekstrakcję lub destylację z parą wodną. Metody te mają bardzo istotny wpływ na skład chemiczny i właściwości olejków eterycznych, np. zbyt wysoka temperatura może powodować rozkład zawartych w nich składników chemicznych, natomiast ich minimalne ilości przy ekstrakcji rozpuszczalnikami organicznymi mogą pozostawać w stosowanym rozpuszczalniku [4,5],

1.2.    Główne składniki olejków eterycznych

Dotychczas poznano ponad dwa tysiące związków wchodzących w skład olejków eterycznych. Dokładny skład olejków zbadano dopiero po wprowadzeniu chromatografii gazowej. Najważniejsze składniki olejków eterycznych to związki terpenowe i ich pochodne. Ponadto do ich składu należą inne substancje zapachowe takie jak: estry, alkohole, ketony, aldehydy, fenole, etery, węglowodory, tlenki czy kwasy organiczne. Procentowy udział poszczególnych składników olejków eterycznych jest różny i zależy od wielu czynników, takich jak: właściwości chemiczne rośliny, pochodzenie geograficzne surowca, stadium wegetacji, a także od genotypu oraz części roślin, z których jest pozyskiwany. Przykładem może być drzewo cynamonowe, gdzie głównym składnikiem olejku jest eugenol