6295504677

84,1999

[8] Jonas S., Nadachowski F„ Sawków J„ Szwagierczak D.: Proc. UNI-

w układzie CaO-Al₂0.vSi0₂ pomiędzy dwiema „rynnami” związanymi z eutektykami 1335° i 1265°C. To powoduje, że przy działaniu żużli o zasadowościach pomiędzy około 1,5 i około 2,0 na CA₂ nie należy oczekiwać powstawania cieczy poniżej 1500°C w ramach wymienionego układu potrójnego; natomiast ciecze takie będą się tworzyć w zakresie wyższych i niższych zasadowości żużla. Ilustruje to dolny fragment układu, przedstawiony na rysunku 8. Istotnym aspektem reakcji zachodzących w tym obszarze jest efekt działania na CA₂ stopów o wysokiej zasadowości, których skład można odnieść do eutektyki 1335°C - takich jak żużle stosowane przy rafinacji stali, faza ciekła klinkieru cementu portlandzkiego i in. Efekt ten wyraża się reakcją rekombinacji, w której wyniku wytrącają się kryształy monoglinianu CaO AI₂Oj (= CA) zdolne do „usztywnienia” granicznej warstwy pomiędzy cieczą eutektyczną a dwuglinianem (linia oddziaływania opatrzona strzałkami na rys. 8). Strefowa krystalizacja CA, potwierdzona za pomocą rentgenowskiej analizy fazowej [3, 14] blokuje penetrację żużla poprzez pory w głąb materiału ogniotrwałego, opóźniając postępy korozji. Korzystne efekty podobnych mechanizmów reakcji z wnikającą cieczą i wytrącania się warstw krystalicznych opisano dla przypadku ogniotrwałych glinianów: CaO'6AI₂Oj i MgO Al₂0.i jako produktów reakcji [15-18].

Jeżeli chodzi o procesy korozyjne inne niż te, które dadzą się rozpatrywać w ramach układu Ca0-AI₂0-,-Si0₂, to jest istotne podkreślenie potencjalnie wyższej odporności ogniotrwałych glinianów w porównaniu z krzemianami. Dotyczy to na przykład FeO i Na₂0 jako składników agresywnych cieczy działających w środowiskach roboczych hutnictwa żelaza i szkła.

Korzystną możliwością technologiczną jest kombinacja dwuglinianu Ca z grafitem. W przeciwieństwie do mulitu i innych faz krzemianowych, CaAljO? nie jest narażony na niszczącą redukcję na styku ze stałym węglem w wysokich temperaturach.

Perspektywiczny zarys potencjalnych zastosowań nowo opracowanych materiałów należy uzupełnić wzmianką o kompozytach z udziałem węglika krzemu. W próbach technologicznych potwierdzono [7, 10] bardzo wysoką odporność na wstrząsy cieplne (ponad 100 zmian 950°C/H₂O) kształtek zawierających 50% ziarnistego SiC i 50% osnowy CA₂, wypalanych w powietrzu. Obiecujące okazały się również doświadczenia z osadzaniem SiC z fazy gazowej na powierzchni i w porach próbek CA₂ metodą CVD [3]; spodziewanym efektem technologicznym tego zabiegu jest m.in. zmniejszenie zwilżalności materiału przez żużle typu tlenkowego.

[I) Criado E.. de Aza S.: Bat. Soc. Cerom Vidr. 14,3.271-273,1975 [2J Criado E., de Aza S.: Proc. UN1TECR Aachen, 403-406,1991 [3] Jonas S. i in.: Sprawozdanie z grantu Nr rej. 3 T09B 008 12 p.i. „Ceramika ogniotrwała o malej rozszerzalności cieplnej na osnowie dwuglinianu wapniowego CaAUOj", Kraków 1999 [4J Balkevich Y.L.: Tekhnicheskaya keramika. Stroyisdat, Moskva 1984

[5]    Sulikowski J„ Sawków J.: Cement Wapno Gips, XX!X/XU, 1974

[6]    Jonas S„ Nadachowski F„ Szwagierczak D.: Ceramice Intern. 24.3,211-

TECR, 194-197, Berlin 1999 [9) Walasek E.: dane zawarte w spraw. [3]

[ 10] Sawków J.: dane zawarte w spraw. [3]

(I I] Kingery W.D.: lntroduction to Ceramics, str. 472, New York-London

[12)    Eschner A., Sarnowski K., Braun H.: Proc. UN1TECR, vol. 3, 250-256, Kyoto 1995

[13)    Etienne F.. Jacąuemier M„ Meunier P„ Clavaud B.: ibid. vol. 2.270-276

[14]    Nadachowski F., Kloska A., Piech J., Gruszczyński J.: Materiały Ogniotrwałe 48,4,127-133,1996

[15]    Chen KJ„ FCng J.H.. Moya J.S., de Aza S.: Proc. UNITECR. 1493-1505. Pao Paulo 1993

[161 Vezza T.F., Richter T„ Landy R.A.: Proc. UNITECR. vol. 1, pp. 23-32, New Orleans 1997

[171 Miglani Sh„ Uchno JJ-: ibid, 193-201

[18] Jansen H.. Grosse Daldtup H., Bartha P: Proc. UNITECR, 295-298,

Zaprosili nas

Dziekan i Rada Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH na uroczystą wydziałową inaugurację roku akademickiego 2000-2001 5 października 2000 roku

Ceramika - Materiały Ogniotrwałe nr 3/2000