6498542296

Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze I

Agnieszka Tarnik

Uniwersytet Warszawski

Absolwentka studiów I stopnia Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku stosunki międzynarodowe, obecnie studentka ostatniego roku studiów magisterskich w Instytucie Stosunków Międzynarodowych UW, specjalność międzynarodowa polityka handlowa. W skład jej zainteresowań badawczych wchodzą: rozwój gospodarczy państw Azji Południowo-Wschodniej, historia gospodarcza i komparatystyka rozwoju gospodarczego Azji Wschodniej i Ameryki Łacińskiej, mocarstwowość ekonomiczna i konsekwencje wynikające z danego systemu regionalnego dla rozwijających się państw regionu..

Ochrona zabytków i dzieł sztuki w czasie konfliktu zbrojnego -słowa czy realne działania?

„Zmiana" jest kluczową kategorią dla badań nad systemami międzynarodowymi. Można mówić o antonimicznej z pozoru zależności - „stałej zmienności" układu sił i translokacji potęg między państwami. Choć zmiany zachodzą stale, a transpozycja potęgi dokonuje się także między państwami o niższej randze w systemie, to jednak najbardziej widoczne, spektakularne i o największej sile oddziaływania na otoczenie są przekształcenia reżimów na poziomie głównych decydentów systemu - mocarstw.

Obecnie jesteśmy świadkami dokonywania się takiej systemowej transformacji w zakresie globalnej i regionalnej (wschodnioazjatyckiej) gospodarki, gdzie niegdysiejsze hegemoniczne mocarstwo regionu, Japonia, zmuszone zostało do podziału posiadanej potęgi z nowym mocarstwem, Chinami. U progu lat dziewięćdziesiątych w Azji Wschodniej istniały wysoce asymetryczne relacje gospodarcze nastawione na stworzenie regionu zależnego od japońskich BIZ, handelu i oficjalnej pomocy rozwojowej. Japońska neomerkantylistyczna hegemonia była krytykowana w regionie co najmniej tak mocno jak amerykańska w zachodniej hemisferze. Jednak dynamiczny rozwój Chin ostatnich kilkunastu lat i ich umacniająca się pozycja w globalnej gospodarce zmniejszają skalę oddziaływania Japonii na wschodnioazjatyckie stosunki gospodarcze oraz na pozycję jednostronnego decydenta w finansowaniu rozwoju państw tego regionu.

Jaki jest układ potęg w obecnym systemie regionalnym? Czy rozwijające się państwa Azji Południowo-Wschodniej powinny obawiać się przekształcenia niegdysiejszego Pax Japonica w Pax Sinica? Punkt widzenia jak zwykle zależy od punktu siedzenia - chińscy stratedzy są przekonani, że Chiny dokonają zmiany globalnego układu sił już w drugiej połowie XXI wieku detronizując dotychczasowe mocarstwo uniwersalne, Stany Zjednoczone. Obecnie państwa Azji Południowo-Wschodniej funkcjonują w najdogodniejszym od lat, choć wciąż instatu nascendi, układzie sił-japońska potęga równoważona jest przez chińską i odwrotnie a rosnące wpływy Chin hamowane są przez Stany Zjednoczone. Nie bez znaczenia pozostaje fakt zacieśniania współpracy tych państw w ramach ASEAN - ugrupowaniu coraz bardziej dojrzałym i kompleksowym, gdzie mówiąc jednym głosem państwa są w stanie pozyskiwać większe korzyści ekonomiczne niż przy partykularnej retoryce i działaniu.

Jak zatem nazwać można obecny system międzynarodowy Azji Wschodniej? Być może dobrym określeniem będzie Pax Asiatica in statu nascendi, gdzie zaczyna panować parcelacja potęgi gospodarczej i pluralizm mocarstw ekonomicznych w regionie, bez uzależniania rozwoju od mocarstw zewnętrznych (USA dekady wcześniej). Konkurowanie o wpływy i zyski przynosi rozwijającym się państwom regionu korzyści, które mądrze zaczynają wykorzystywać.