6570141319

NAPOLEON BONAPARTE

Dnia 15 sierpnia 1769 r. przyszło na świat w Ajaccio dziecię, które od rodziców otrzymało nazwisko Bonaparte, niebiosa zaś obdarzyły je imieniem Napoleon.

Pierwsze dni młodości dziecka upłynęły wśród gorączkowego wrzenia, będącego zazwyczaj następstwem rewolucji. Korsyka, która od pół wieku marzyła o niepodległości, została właśnie na wpół zdobyta, na wpół sprzedana, i zaledwie wyswobodziła się z niewoli genueńskiej, uległa przemocy Francji. Paoli, pokonany pod Ponte Nuova, szukał wraz z siostrzeńcem i braćmi schronienia w Anglii, gdzie mu Alfieri poświęcił swego „Timoleona”. Nowo narodzone dziecię wdychało duszną atmosferę wzajemnej nienawiści jednych do drugich, dzwon zaś, w który uderzono przy jego chrzcie, drżał jeszcze odgłosem surm bojowych.

Karol Bonaparte, ojciec dziecka, i Letycja Ramolino, matka Napoleona, oboje z rodów patrycjuszowskich, pochodzący z czarującej wioski San-Miniato, położonej nieco wyżej Florencji, należeli zrazu do rzędu przyjaciół Paolego. Z czasem jednak porzucili jego stronnictwo i ulegli wpływom francuskim. Stąd też łatwo im przyszło uzyskać od pana de Marboeufa, który powrócił na wyspę jako gubernator, wylądowawszy na niej przed dziesięciu laty jako generał, przychylne poparcie, umożliwiające umieszczenie młodego Napoleona w Szkole Wojskowej w Brienne. Prośba o przyjęcie została uwzględniona, niedługo zaś potem na liście wychowanków szkoły w Brienne wpisano następujące słowa:

„Dnia dzisiejszego, 23 kwietnia 1779 r. wstąpił Napoleon Buonaparte, liczący lat dziewięć, miesięcy osiem i pięć dni do królewskiej Szkoły Wojskowej w Brienne-le-Chateau”.

Nowy przybysz był zatem Korsykaninem, czyli pochodził z kraju, który jeszcze dziś z takim wytrwałym uporem zwalcza cywilizację i choć utracił niepodległość, potrafił jednak zachować swój charakter narodowy. Młody uczeń mówił dialektem swej rodzinnej wyspy; wyróżniał się też ciemną barwą skóry, przepalonej słońcem Południa, odznaczał się wreszcie ponurym, przenikliwym wzrokiem mieszkańca gór. Wystarczyło to aż nadto, by wzniecić ciekawość współtowarzyszy i pobudzić ich wrodzoną niesforność; ciekawość wieku młodego jest bowiem z natury szydercza i nielitościwa. Jeden z profesorów, nazwiskiem Dupuis, zlitował się nad biednym, opuszczonym chłopcem, zadając sobie trud wyuczenia go języka francuskiego. Po trzech miesiącach nauki chłopiec uczynił takie postępy, że zdołał przyswoić sobie także pierwsze elementy łaciny; zawsze jednak odczuwał niechęć do języków martwych. Natomiast już w pierwszych godzinach nauki okazał wielkie zdolności w naukach matematycznych. Naturalnym wynikiem tego stanu rzeczy było, że młody Napoleon rozwiązywał kolegom zadania matematyczne, w zamian za co oni wyręczali go w pracach humanistycznych i przekładach, które zawsze uważał za rzecz okropną.

Pewne osamotnienie, w którym przez jakiś czas znajdował się młody Napoleon wskutek tego, że z początku nie umiał jeszcze wypowiadać swoich myśli, wytworzyło pomiędzy nim a towarzyszami szkolnymi zaporę, która nigdy już nie zanikła. Ponieważ jednak po owym pierwszym wrażeniu pozostało w nim przykre wspomnienie, przechodzące niemal w odrazę, zrodziła się w duszy młodego chłopca przedwcześnie dojrzała nienawiść do ludzi,

2