660358642

OKÓLNIK TD nr 137

VII OGÓLNOPOLSKIE SYMPOZJUM GEOINFORMATYCZNE Warszawa, 11-13 09.2013

Zmiany pokrycia terenu powierzchniami nieprzepuszczalnymi w otoczeniu Zbiornika Dobczyckiego w latach 1996-2009

Katarzyna Bernat, Wojciech Drzewiecki

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska Katedra Geoinfonnacji. Fotogrametrii i Teledetekcji Środowiska al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków [e-mail], [e-mail]

Słowa kluczowe: klasyfikacja podpikselowa, drzewa regresji, powierzchnie nieprzepuszczalne, Landsat TM, Zbiornik Dobczycki

Udział w pokryciu terenu powierzchni nieprzepuszczalnych (definiowanych jako wszelkiego rodzaju powierzchnie uniemożliwiające infiltrację wód opadowych) uważany jest za jeden z ważniejszych indykatorów środowiskowych i wykorzystywany m.in. w kontekście oceny procesów urbanizacyjnych, zagrożenia powodziowego, a nawet bioróżnorodności i jakości powietrza. Informacja ta jest szczególnie istotna z punktu widzenia modelowania ilości i jakości zasobów wodnych.

Celem prezentowanych badań było uzyskanie przestrzennego obrazu zmian pokry cia terenu powierzchniami nieprzepuszczalnymi, jakie zaszły na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat w otoczeniu, stanowiącego główne źródło zaopatrzenia w wodę dla Krakowa, Zbiornika Dobczyckiego. W artykule przedstawiono metodykę szacowania udziału powierzchni nieprzepuszczalnych w pokryciu terenu opartą o powszechnie dostępne dane teledetekcyjne (obrazy z satelity Landsat, ortofotomapy lotnicze).

Utworzony na rzece Rabie Zbiornik Dobczycki położony jest na poludniowy-wschód od Krakowa w odległości ok. 20 km od granic miasta. Obszar naszych badań posiadał powierzchnię 125 km² i obejmował otoczenie Zbiornika, w tym w całości jego zlewnię bezpośrednią, a także miasta Myślenice (ok. 18 tys. mieszkańców) i Dobczyce (ok. 14 tys. mieszkańców). W terenie tym dominują lasy i obszary użytkowane rolniczo z licznymi wsiami o luźnej zabudowie.

Określenia pokrycia terenu powierzchniami nieprzepuszczalnymi dokonano w oparciu o obrazy z satelity Landsat 5 TM pozyskane w latach 1994-1996 i 2008-2010. Wybór obrazów (stanów czasowych) zdeterminowany był datami rejestracji zdjęć lotniczych stanowiących podstawę opracowania ortofotomap wykorzystanych jako materiały referencyjne (PHARE - 1996; LPIS - 2009). Mapy wskaźnika nieprzepuszczalności opracowano stosując klasyfikację podpikselową obrazów satelitarnych z wykorzystaniem drzew regresji. W efekcie, dla każdego piksela obrazu satelitarnego (30x30 m) uzyskano oszacowanie procentowego udziału powierzchni nieprzepuszczalnych w pokryciu terenu. Dokładność oszacowania (zarówno dla poszczególnych stanów czasowych, jak i dla mapy zmian) określono na podstaw ie danych pozyskanych na drodze foto-interpretacyjnej (digitalizacja ekranowa ortofotomap lotniczych).