6700450129

KI

Globalizacja a bezpieczeństwo państwa

Materiał opublikowany w: Kształcenie obywatelskie w wojsku. Zeszyt 1. Ministerstwo Obrony Narodowej Departament Wychowania i Promocji Obronności Warszawa 2002

1. Wprowadzenie

Globalizacja jest obecnie postrzegana jako zjawisko wywierające przemożny wpływ na różne sfery bytu człowieka i społeczeństwa. Zróżnicowanie i miara owego wpływu sprzyja mnożeniu podejść badawczych. Można przyjąć, że wspólną cechą, charakteryzującą zjawisko globalizacji, jest wzrost współzależności, odnoszony zarówno do sfery politycznej (w relacjach pomiędzy podmiotami stosunków międzynarodowych), ekonomicznej (w stosunkach gospodarczych, ekspansji nowych technologii) oraz społecznej (w zakresie zmian struktury społecznej, czy zmian w edukacji, kreowaniu nowych wzorców kultury).

Podkreśla się, że globalizacja jest zjawiskiem obiektywnym i jako taki nie poddaje się w istocie ludzi, nawet dużych grup ludzi, choć jest wytworem społeczeństw.¹ Podkreśla się przy tym, że omawiany proces ma charakter w znacznym stopniu żywiołowy, nieodwracalny, a zatem nie jest kwestią wyboru.² Obiektywnie bowiem ponad granicami państw przenikają informacje i idee, przemieszczają się ludzie i kapitały, upowszechnia się nowa technologia.

Globalizacja przynosi zatem znaczące zmiany dla sfery wymiany informacji, zmienia stosunki gospodarcze kreując nowe wirtualne rynki oraz szeroko informatyzując wytwarzanie dóbr i usługi w tradycyjnych sektorach gospodarki. Powszechnie mówi się o rewolucji informacyjnej i jej społecznych konsekwencjach. O globalizacji można zatem mówić w sensie ekonomicznym, jako o procesie generowanym w największym stopniu w sferze handlu, finansów i nowych technologii, ale również w ujęciu społecznym i politycznym. W tak zarysowanym szerokim kontekście, można wykazać szereg istotnych zmiennych, które można by określić mianem presji globalizacyjnej, jakiej obecnie poddawane jest państwo, szczególnie zaś w aspekcie jego bezpieczeństwa. Krótki przegląd społecznych i politycznych konsekwencji globalizacji i pozostających w relacji z nią procesów, odnoszonych do bezpieczeństwa współczesnego państwa, jest treścią niniejszego artykułu.

2. Globalizacja jako czynnik zmian społecznych

Proces globalizacji można postrzegać w aspekcie społecznym, jako tworzenie warunków sprzyjających wymianie informacji pomiędzy ludźmi, kształtowaniu systemu wiedzy, komunikowaniu się ponad granicami wyznaczanymi przez państwa narodowe. Tworzą się zatem obiektywne warunki integracji z tym, że bardziej są one widoczne w sferze

1

   B.Balcerowicz, Pokój i „Nie-pokój”, Na progu XXI wieku, Bellona, Warszawa 2002, s. 93.

2

   Tamże s. 94