672580816

Sylaba — Sylabotonizm niestopowy 131

Sylaba (Zgłoska). Cząstka fonacji odpowiadająca taktowi wydechu. Może nią być samogłoska albo połączenie spółgłosek z samogłoską zgloskotwórczą. Może stanowić wyraz albo część wyrazu; występuje też jako konstanta metryczna (ilość sylab m wersie).

Sylaba akcentowana. Sylaba, na którą pada akcent, organizująca wyraz lub zestrój akcentowy (np. zabawa, ziele, ów cel, uczyć się itp.).

Sylaba długa. Przy iloczasie sylaba wymawiana dwukrotnie dłużej niż sylaba krótka. Czas jej brzmienia wynosi dwie mory.

Sylaba krótka. Przy iloczasie sylaba wymawiana dwukrotnie krócej niż długa. Czas jej brzmienia wynosi jedną morę.

Sylaba nie akcentowana. Sylaba wymawiana słabiej w porównaniu z sylabą akcentowaną (np. pójdę, róża).

Sylaba prosta. Samogłoska wymawiana osobno, stanowiąca sylabę (np. i, o).

Sylaba złożona. Grupa dźwięków złożona ze spółgłosek skupionych wokół samogłoski (np. koń, brzdęk, ta, do, skra).

Sylabik (Sylabowiec). Wiersz poddany rygorom metrycznym syla-bizmu.

Sylabizm ścisły. System metryczny, w którym konstantami są: 1. ilość sylab w wersie, 2. miejsce akceniu w klauzuli; w wersach o więcej niż 8 sylabach obowiązuje ponadto: 3 średniówka, 4. miejsce akcentu przed średniówką. W sylabizmie występuje również zwykle rym, ale me jest koniecznie wymagany.

Sylabizm względny. System metryczny oparty na mniej więcej stałej ilości sylab w wersie, nie zawsze rygorystycznie przestrzegający stałego miejsca średniówki oraz uporządkowania akcentów w klauzuli i przed średniówką (stanowił przejście od systemu składniowo-intonacyjnego do sy-labizmu ścisłego).

Sylabotonik. Wiersz poddany rygorom metrycznym sylaboto-nizmu.

Sylabotonizm. System metryczny, w którym konstantami są: 1. ilość sylab w wersie, 2. ilość i regularny rozkład akcentów w wersie.

Zob. też:    Akataleksa. Akcent.

Cezura. Choliamb. Diereza. Dy-metr. Dypodia. Hiperkataleksa. Katsleksa. Logaedy. Oktonnr. Pen-tapodia. Przedtakt. Septenar. Stopa. Transakcentacja. Tok. Try-metr. Trypodia.

Sylabotonizm meliczny. System wersyfikacyjny, w którym regularny rozkład akcentów narzuca melodia; występuje w pieśniach, a rytmiczność wiersza można sprawdzić tylko znając melodię.

Por. Transakcentacja meliczna.

Sylabotonizm niestopowy. System wersyfikacyjny, w którym regularny rozkład akcentów nie powtaiza się w obrębie wersu, dzieląc go na jednakowo zbudowane cząstki (stopy), lecz polega na ustaleniu akcentów w szeregu wersów, na powtarzaniu się tego samego uporządkowania akcentów, np. w wersach sąsiednich albo w wersach odpowiadających