6931258873

W przewodniku, przez który przepływa prąd elektryczny linie sił pola magnetycznego przybierają kształt okręgów prostopadłych do przewodu a ich zwrot określa reguła śruby prawoskrętnej (rys. 3).

Rys. 3. Pole magnetyczne w otoczeniu przewodu prostoliniowego o prądzie I [3, s. 143].

Prąd płynący przez cewkę elektryczną wytwarza pole magnetyczne wokół każdego zwoju. Pola magnetyczne zwojów tworzą wspólny strumień magnetyczny, który przybiera kształt podobny do pola magnetycznego magnesu trwałego. Cewka nawinięta na rdzeń wykonany z miękkiej stali tworzy elektromagnes. Rdzeń zagęszcza linie pola magnetycznego, wzmacniając pole magnetyczne cewki. W przypadku zmiany kierunku przepływu prądu w uzwojeniu zmieniają się bieguny elektromagnesu. Gdy prąd przestaje płynąć, rdzeń traci własności magnetyczne, zachowując przez jakiś czas tzw. magnetyzm szczątkowy.

Jeżeli w polu magnetycznym (np. magnesu stałego) umieścimy przewód, przez który płynie prąd to w wyniku wzajemnego oddziaływania pól magnetycznych magnesu przewodnika pojawi się siła skierowana poprzecznie, starająca się wypchnąć przewód z pola magnetycznego. Wartość tej siły określa wzór:

F = B . 1.1 [N]

gdzie:

I - natężenie prądu [A],

B - indukcja magnetyczna [N/Am],

1 - długość przewodu [m].

Jak widać wielkością charakteryzującą stan pola magnetycznego w danym miejscu jest indukcja magnetyczna B. Jednostką indukcji magnetycznej jest tesła (T), tzn. indukcja o takiej wartości, której odpowiada działanie siły 1 N na przewód o długości 1 m (umieszczony prostopadle do linii pola magnetycznego), przez który płynie prąd o wartości 1 A.

Im większe jest natężenie płynącego prądu i długość przewodu, tym większa działa na ten przewód siła.

Kierunek siły F oddziaływania pola magnetycznego na przewodnik, przez który płynie prąd, wyznacza się za pomocą reguły lewej dłoni:

Jeżeli lewą dłoń ułożymy tak, aby linie pola magnetycznego B były skierowane ku wewnętrznej stronie dłoni, a palce wskazywały kierunek prądu I, to odchylony kciuk wskaże kierunek siły F oddziaływania pola magnetycznego.

Rys. 4. Reguła lewej ręki [4, s. 29].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

8