7097420290

73

wynosi około 10°C. Charakteryzuje się ona małą zmiennością w poszczególnych latach (tab. 13, 14, ryc. 30, 31). Jedynie w'warstwie 0—2,0 m zaznaczają się większe różnice.

ZWIĄZEK TEMPERATURY OSADOW DENNYCH Z TEMPERATURĄ WOD

JEZIORNYCH

Związek temperatury osadów dennych na głębokości 20 cm z temperaturą wód jeziornych został już wyżej omówiony. Poniżej przedstawiono związek średniej rocznej temperatury wód jeziornych ze średnią roczną temperaturą określonych warstw i temperaturą osadów na wybranych głębokościach.

Nad wykresami pionowego rozkładu temperatury w osadach (ryc. 29 B, 30 B) przedstawiono wykresy rocznego przebiegu temperatury masy wodnej (ryc. 29 A, 30 A) zaznaczając pionową linią jej średnią roczną temperaturę (S). Pomiędzy nią a linią zaznaczającą temperaturę osadów dennych na głębokości 6 m istnieje niewielka rozbieżność (0,5°C). Sprawdza się więc tu teoretycznie założona prawidłowość, że temperatura osadów na głębokości, na której zanikają roczne wahania temperatury, równa jest średniej rocznej temperaturze warstwy wody nad dnem. W rozpatrywanych przykładach pod uwagę wzięto średnią roczną temperaturę masy wodnej jeziora. Ta duża zbieżność analizowanych wartości (ryc. 29 A i B, 30 A i B) jest jednym z dowodów na polimiktyczny charakter masy wodnej jeziora Gopło. Na różnicę 0,5°C składa się szereg czynników, są to głównie: rozwarstwienie termiczne wody i procesy cieplne towarzyszące rozkładowi substancji organicznej. Nie bez znaczenia jest tu też błąd w określeniu średniej rocznej temperatury masy wodnej, jak również niedoskonałe aparatura i metody pomiaru. Na podstawie stwierdzonej prawidłowości można wysunąć wniosek, że wyniki pomiarów temperatury osadów dennych są najbardziej obiektywnymi wyjściowymi danymi dla termicznej klasyfikacji jezior.

Interesująco przedstawia się związek średniej miesięcznej temperatury masy wodnej ze średnią temperaturą warstwy osadów 0—3,0 m i 3,0—6,0 m (ryc. 34). Wartości te naniesione na diagramy korelacyjne połączone linią łamaną zakreślają typową pętlę. To samo graficzne ujęcie zjawiska związku temperatury powietrza z temperaturą masy wodnej nie pozwala na wykreślenie pętli obrazującej roczny cykl akumulacji i emisji ciepła w jeziorze Gopło. Jak już wielokrotnie podkreślano, jest to wynik polimiktycznego charakteru masy wodnej i nieokreso-wych zmian warunków pogodowych. Wypadkową wartością tych i innych wielkości jest określony stan termiczny osadów, będący wynikiem zmian zachodzących w masie wodnej. Inercyjne reagowanie osa-