7186602934

Rozwój lokalizmu w Europie i w Polsce

no zasadę subsydiarności¹. Za podmiot polityki obok władzy centralnej uznano również władze regionalne i lokalne. Towarzyszy temu rozwój ruchów regionalnych i lokalnych, które uzyskały możliwość artykulacji swoich interesów, dążąc do uzyskania jak najszerszych uprawnień politycznych. Zwolennicy takich rozwiązań zakładają, że zwiększenie roli regionów i wspólnot lokalnych zwiększy podmiotowość społeczności regionalnych i lokalnych.

Określenia takie, jak: „lokalizm” „lokalny”, „społeczność lokalna” mają wspólny źródlosłów i pochodzą od łacińskiego słowa localis, które oznacza konkretne miejsce czy też usytuowanie w szerszej przestrzeni. A więc lokalny to tyle co miejscowy, umiejscowiony lub przypisany do miejsca². Mówiąc inaczej, lokalny oznacza „ograniczony do danego miejsca”, „związany z określonym miejscem w przestrzeni” Społeczność lokalna to taka, która zajmuje nie „jakąś” przestrzeń, ale przestrzeń konkretną, posiadającą własną nazwę i tradycję społeczną (lokalny to „swój”, „mój”). Lokalność to utożsamianie się z tzw. małymi ojczyznami (ojczyznami prywatnymi). Charakteryzują je silne więzi między mieszkańcami, poczucie tożsamości z zamieszkiwanym terytorium, zaspokajanie podstawowych potrzeb w jego obrębie oraz prawo do decydowania o wszelkich sprawach dotyczących społeczności lokalnej, z wyjątkiem dziedzin zastrzeżonych dla instytucji państwa. Prawo to, realizowane przez władzę lokalną (samorząd terytorialny), odnosi się zarówno do zaspakajania bieżących potrzeb społeczności lokalnej, jak i podejmowania decyzji co do jej rozwoju społecznego i ekonomicznego. Nie ma gotowych recept rozwoju lokalnego, gdyż każdy układ lokalny jest niepowtarzalną kombinacją czynników ludzkich, przyrodoznawczych, ekonomicznych i zagospodarowania przestrzennego³.

Socjologowie podkreślają, że wszelkie społeczności czy też wspólnoty są zbio-rowościami terytorialnymi, w ramach których ich członkowie mają możliwość zaspokajania swoich podstawowych potrzeb. W rezultacie zbiorowości tego typu stają się względnie samowystarczalne, a niekiedy prowadzi to wręcz do ich odizolowania się od innych⁴.

Trzeba też przypomnieć, że F. Tónnies podkreślał, że społeczność lokalną tworzą osoby zespolone naturalną bądź spontaniczną więzią, zaś poczucie przynależności umożliwia współpracę wszystkich członków grupy, zapewniając jej jedność.

183

1

   Por. J. W. Tkaczyński, Zasada subsydiarności w Traktacie z Maastricht o Unii Europejskiej, „Samorząd terytorialny” 1992, nr 6.

2

   B. Jałowiecki, M. S. Szczepański, Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej. Podręcznik akademicki, Tychy 2002, s. 15.

3

   A. Myna, Rozwój lokalny, regionalne strategie rozwoju, regionalizacja, „Samorząd Terytorialny” 1998, nr 11, s. 19.

4

   Por. J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1972, s. 249.