7186602965

Beata Molo

Latem 2006 roku Gazprom wszedł na rynek węgierski. Niemiecki koncern EON odstąpił rosyjskiemu monopoliście prawie połowę udziałów w węgierskich firmach, które zajmują się eksploatacją magazynów i handlem hurtowym gazem ziemnym. Ponadto Gazprom otrzymał 25% udziałów plus jedną akcję w spółce EON Hungaria zajmującej się dystrybucją gazu i energii elektrycznej¹³. W październiku 2006 roku Putin zadeklarował zdecydowane poparcie dla przedłużenia gazociągu „Błękitny potok” i uczynienia z Węgier centrum sprzedaży rosyjskiego gazu w Europie.

Kolejnym krokiem Gazpromu w realizacji przyjętej przez koncern strategii wchodzenia na rynki europejskie w charakterze bezpośredniego dostawcy jest podpisany 4 kwietnia 2007 roku długoterminowy kontrakt z rumuńską spółką Conef na dostawy gazu w latach 2010-2030 (łączna wielkość dostaw w tym okresie wyniesie około 42 mld m³). Kontrakt ten zapewnia Gazpromowi dostęp do rumuńskiego rynku wewnętrznego. Dotychczas rosyjski koncern dostarczał surowiec na rynek rumuński za pośrednictwem firmy WIEH - spółki Gazpromu i Wintershall (spółki-córki niemieckiego koncernu BASF)¹⁴.

W politykę umacniania bezpośredniej obecności rosyjskiego monopolisty na rynkach państw europejskich wpisuje się również memorandum o wzajemnym porozumieniu Gazpromu i ÓMV AG, podpisane 23 maja 2007 roku przy okazji wizyty Putina w Austrii, które potwierdza zamiar rozszerzenia współpracy dwustronnej, w tym uczestnictwa rosyjskiego koncernu w spółce Central European Gas Hub. Dzięki temu koncern ÓMV staje się jednym z głównych partnerów Gazpromu w Europie Środkowej, natomiast koncern rosyjski zyskuje kontrolę nad całym handlem gazem ziemnym w Europie Środkowej.

Strategia ekspansji Gazpromu w Europie wpisuje się także w politykę władz Federacji Rosyjskiej, dla której eksport surowców energetycznych jest jednym z głównych narzędzi odbudowy mocarstwowego statusu państwa. Instrumentem tej polityki jest także m.in. dominacja kontrolowanego przez Kreml monopolu gazowego na rynkach państw Unii Europejskiej - głównego odbiorcy koncernu. Kreml inspiruje i wspiera ekspansję zagraniczną Gazpromu zmierzającą do maksymalnego uzależnienia Europy od rosyjskich dostaw¹⁵.

Kreml stara się również odzyskać kontrolę nad strategicznymi złożami surowców energetycznych. Wywieranie „administracyjnego nacisku” na międzynarodowe koncerny sektora naftowego jest częścią długookresowego procesu wzmacniania kontroli państwowej nad rosyjskim przemysłem naftowym¹⁶. Pod

¹³    A. Kublik, Europa otwiera się na Gazprom, „Gazeta Wyborcza” 17 listopada 2006.

¹⁴    „Tydzień na Wschodzie” 2007, nr 7, s. 7.

¹⁵    E. Paszyc, Gazprom w Europie..., s. 3.

¹⁶    M. Bradshaw, Sachalin-II in der Schusslinie: statliche Kontrolle.Umweltschaden unddie Zukunft von Auslandsinvestitionen in der russischen Ól- und Gasindustrie, „Russlandanalyse" 2006, nr 116, s. 9.

28