7186604123

wania, unieruchamiania indywidualności poetyckiej w sztywnych, bezdusznych formułach”¹⁷. Kridl, naturalnie, kierował się przesłankami literaturoznawstwa podejmującego program badań ergocentrycznych, koncentrujących się na „literackości” dzieła literackiego, stąd jego atak na biografistyczne, ideologiczne czy psychogenetyczne odczytywanie Wyspiańskiego. Tak czy inaczej

—    podjął centralny problem obecności Wyspiańskiego w dwudziestoleciu: jak pisać o dramaturgu i nie ograniczyć się do pietyzmu? Jak nie zagubić się w poszumie ideologicznych krea-cji/manipulacji?

Ważna, zatem nie podporządkowana publicystycznemu redukowaniu, refleksja o Wyspiańskim koncentrowała się wokół kilku tematów:

1)    studiów nad zagadnieniem tragizmu (S. Kołaczkowski: Stanisław Wyspiański. Rzecz o tragediach i tragizmie, 1922);

2)    relacji z romantyzmem (S. Kolbuszewski: Stanisław Wyspiański a romantyzm polski, 1928: W. Barbasz: Wyspiański na tle romantyzmu, 1932);

3)    uprawiania różnych dziedzin sztuki (T. Makowiecki: Poeta-

-    malarz. (Studium o Stanisławie Wyspiańskim), 1935);

4)    upodobań tematycznych dramaturga, na przykład powstanie listopadowe (W. Borowy: Łazienki a „Noc listopadowa” Wyspiańskiego, 1918), czy wpływu antyku (T. Sinko: Antyk Wyspiańskiego, 1916, 1922);

5)    koncepcji teatru monumentalnego (L. Schiller: Teatr ogromny, 1937).

Grzymała-Siedlecki intensywnie promował twórczość Wyspiańskiego; jako ruchliwy i dynamiczny krytyk, pisał rozprawy i drobiazgi na potrzeby bieżącej chwili:

Rocznice i uroczystości ku czci poety, nowe wydania drukowane jego utworów, publikacje historyczne i krytyczne o nim, nowe inscenizacje dramatów — prowokowały krytyka do zabrania głosu. Pisał artykuł okolicznościowy, dając parę wspomnień, krótką charakterystykę pisarza, dorzucał szczegół interpretacyjny do prac innych krytyków, zachęcał widza — w programie teatralnym — do podziwu oglądanej sztuki, zagajał, wygłaszał popularne odczyty¹⁸.

¹⁷    Ibidem.

¹⁸    A. Łempieką: Posłowie. W: A. Grzymała Siedecki: O twórczości Wyspiańskiego. Red. A. Łempieką. Kraków 1970, s. 369.

116