7334803394

20 Marek Suchanek

sprawiedliwości J.S. Adamsa, teorię warunkowania instrumentalnego B.F. Skin-nera, teorię wyznaczania celów E.A. Locke’a. Ocena realizacji osiągniętych rezultatów do nakładów starań oraz ocena relacji nagrody dla osiągnięć stanowi - według teorii oczekiwań - o istocie motywacji. Została sformułowana przez V.H. Vrooma. W modelu oczekiwań mieszczą się również takie elementy', znacząco wpływające na motywację jednostki, jak wartości będące wskaźnikiem mówiącym o tym, na ile dana osoba ceni sobie określony wynik czy korzyści. Według tej teorii jednostka potrafi oceniać i hierarchizować uzyskane korzyści, które są efektem wysiłku w celu realizacji działań. Jeśli jednostka pragnie danych korzyści, np. wyższej płacy, to ich wartościowość jest dodatnia; jeśli jednostka nie pragnie danych wyników, np. stresu, to ich wartościowanie jest ujemne, jeśli jednostka odczuwa dane wyniki jako obojętne, to ich wartość jest równa zeru. Korzyści, które zostały oszacowane bardzo wysoko, będą działały motywująco. Jednak każdy człowiek przypisuje określonym korzyściom i osiągnięciom inne wartości, np. dla osoby, która wysoko ceni poczucie bezpieczeństwa i stabilności, wartościowe będą decyzje gwarantujące niezmienność zatrudnienia i nienaruszalność jej stanowiska. Osoba taka będzie zatem działała intensywnie na korzyść takich decyzji. Z kolei dla osoby, która wysoko ceni osiągnięcia, możliwość awansu będzie silnie wartościowana i tym samym będzie dla podejmowanych przez nią działań znaczącym motywatorem, tzn. będzie ona intensywnie angażować się w te działania, w efekcie których awansuje. Na tym poziomie jednostka zadaje sobie pytanie: Czy wynik, który osiągnę, wart jest mojego wysiłku?²² Teoria oczekiwań akcentuje znaczenie wartości nagrody dla pracownika. Nawet jeśli pracownik jest w stanie osiągnąć pożądany rezultat zachowania, a obiecywana mu w zamian za to nagroda jest wysoka, nie znaczy to, że je podejmie. Oferowany rodzaj nagrody, np. awans na stanowisko kierownicze, może bowiem nie przedstawiać dla niego żadnej wartości lub wartość znacznie mniejszą niż inne. Wartości ogólne, których hierarchia nie jest jednakowa w przekroju różnych instytucji, wywierają pewien wpływ na wartość samej pracy pracowników administracji publicznej oraz rezultatów tej pracy; wpływają na motywację do pracy, kierunek i skuteczność motywowania.

Wartości związane z pracą w administracji można uporządkować w pięciu kategoriach. Pierwsza to wartości ekonomiczne (pieniądz, korzyści z pracy

²² R. Karaś. Teorie motywacji w zarządzaniu, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 2003, s. 73.