7648595313

PRZEGLĄD PISMIEXXK T\\ A. 417

Lreducation athenienne an Y et au IV sieck yard. Paris. Haehette

av

4 Chr. Par Paul G?-

Świadomość, iż żle się dzieje na święcie, że wedle Szekspirowskiego orzeczenia: somethiny is raf ten h% tle sfate oj\ . . France, wywołuje ruch niebywały na polu kwestyj wychowawczych i mnoży badania w kierunku systemalów edukacyjnych dawnych ludzi i wieków. W słusznem mniemaniu , że fundamentuyn reipublicae reda jurentutis educatiOj liczne i sumienne usiłowania zmierzają do naprawy błędów, które może sprowadziły rozstrój dzisiejszy. O czy w-iście, nie brak improwizowanych lekarzy, polecających empiryczne środki, nie brak i fałszywych proroków, domagających się reform bezwzględnych i zrywania z całą dawną tradycyą nauczania i wychowania. Znalazła się cała szkoła nowatorów, zmierzająca do wyrugowania klasycznych studyów z dotychczasowej metody kształcenia młodych umysłów. Wywiązały się ztąd spory zacięte, których owocem miedzy innymi jest niniejsza książka. Przeciwnicy humanizmu zawzięci ej jeszcze walczą z językiem Homera, aniżeli z łaciną, i choć dotąd urzędowo greki nie wyparto z programatów szkolnych, coraz ciaśniejsze przyznają jej ramy. A jednak trudno zaprzeczyć doniosłości roli, odegranej przez Rzpltą ateńską w ogólnym postępie i rozwoju cywili żacy i. Jakimi środkami, jakiem wychowaniem Ateny przysposobiły swych synów do tak ważnego w dziejach oświaty posłannictwa P — oto zagadnienie, jakie postawionem zostało przez Akademię inskrypcyj i literatury. Praca p. Girard odniosła zwycięstwo w tern współzawodnictwie. Ta to rozprawa, wzbogacona mnóstwem przypisków i objaśnień, dziś urosła w książkę pełną prawdziwej aktualności.

L

W tych bowiem starożytnych ustrój acli państwowych, mnie machy można, iż lekceważenie indywidualności doprowadziło do zupełnego owładnięcia publicznego wychowania przez rząd i państwo. Tymczasem wbrew demonslracyom filozofów, zalecających Rzpltej, aby ujęła w żelazną dłoń kierunek edukacyj, spotykamy się z niespodziewaną i nadspodziewaną swobodą na tern polu. W oczach Ateńczyka wyższe wy kształcenie nąjwyższem było dobrem, zasadzając się głównie na rozbudzeniu ciekawości, zaostrzeniu sądu, oraz czułej na piękno wrażliwość zmysłów. Zawierzając zaś wrodzonemu upodobaniu Greków w kulturze ducha , oraz żarliwości ich w przyswajaniu sobie naukowych wiadomości: państwo zupełnie się lam usuwało od dyrektywy wychowania, a ta rzekoma obojętność przynosi zaszczyt obywatelstwu miasta i rządom Rzpltej ateńskiej. Ojcowie wyprzedzali snąć ii stawy prawodawcze.