7862366282

UWM w Olsztynie

Acta Polono-Ruthenica XII, 2007

ISSN 1427-549X

Iwona Anna Ndiayc Olsztyn

Misja literatury emigracyjnej („pierwsza fala” emigracji rosyjskiej)

Charakteryzując „pierwszą falą” emigracji rosyjskiej, należy podkreślić masowość zjawiska^{1 2}, długość jego trwania, wielopokolcniowość, zmienność adresów ośrodków odgrywających rolę centrów kulturalnych rosyjskiej diaspory w poszczególnych okresach. Władimir Kozlitin podkreśla, że była to najbardziej masowa, najbardziej upolityczniona i najbardziej elitarna emigracja: „Ona óbna caruaH MaccoBaa (oxBaTHBinaa óojtee 2 mhii. nenoBeK), caMaa nonHTH3HpoBainiaa (ÓOJlbUIHHCTBO CC yuaCTHHKOB nOKH/taJIH pOflHIiy HC Htcnaa npH3IiaBaTb óoJibineBHCTCKHH pe>KHM, cnacaacb ot npecjie/toBanuu no,iuTHHecKux npoTHBitHKOB), caMan 3JinTHaa (2/3 cc cocTaBa cocTaBJiHJtu jiuna co cpejuruM u BbrcniHM o6pa30BanueM, npencTaBnaBiiiue mrrejuieKTyajtbHyio, xo3aucTBennyio. no.iiiTHMCCKyio u Kynbrypiiyio 3;iHTy), caMaa iiianuTenbuaa no CBOCMy Bicnany

A

b oTCHCCTBCiinyio KyjibTypy”-. Gieorgij Adamowicz także wiązał wyjątkowość emigracji rosyjskiej z faktem, że była ,,/icthihcm pyccKon HHTejiJiHreHUHH,

1

   Emigracja porewolucyjna była zjawiskiem masowym, ale brakuje precyzyjnych danych. Janina Sałajczykowa pisze: „Emigracja rosyjska okresu porewolucyjnego była też zapewne najliczniejsza ze wszystkich dotychczasowych. Nie ma jednak zgodności, gdy chodzi o dane liczbowe podawane przez różne organizacje i instytucje. Mark Rajew przytacza następujące liczby: Amerykański Czerwony Krzyż w listopadzie 1920 roku podał cyfrę 1 965 500 osób; niemiecki historyk Hans von Rimscha podaje na rok 1921 liczbę 2 935 000. W roku 1930 Liga Narodów podała, że w Europie znajduje się 500 tysięcy uchodźców z Rosji, natomiast biura krajowe do spraw uchodźców podawały 829 tysięcy oraz 50 tysięcy na Dalekim Wschodzie” - zob. J. Sałajczykowa, Prozaicy pierwszej fali emigracji rosyjskiej 1920 1940, Gdańsk 2003, s. 14. Por. M. PaeB, Poccuh 3a pyóeotcoM. Mcmopun Kyjibmypbi pyccKou 3MU2pai{uu 1919-1939, MocKBa 1994, s. 38. Według Marka Słonima po roku 1917 Rosję opuściło ponad milion osób. (zob. M. Slonim, Modern Russian Literatury, New York 1953, s. 397); Władimir Abdank-Kossowski twierdził, że w ciągu pięciu lat po rewolucji kraj opuściło około 3 min Rosjan (zob. B. A6;tank-Koccobcknti, Pyccran jMuepai{UA. Mmoeu 3a mpudifamb nnnib nem, „Bo3po>K.iteHne” 1956, t. 51, s. 127); z kolei J. Czełyszcw pisze: „3a pyóe>KOM k Hanany 1920-x io^ob oicajajiocb npnMepno ot rpex .uo Heibipex mhjijihohob óoKeimeB H3 Pocchh” (cyt. wg: E. MenbimcB, llponoe, [w:] Jlumepamypa pyccKoeo aapyóeotcbn, coct. hoibct. pe\n. O. Mnxan;ioB, MocKBa 1993, s. 32). Dla porównania Wielka Encyklopedia Radziecka z 1933 r. pod hasłem „biała emigracja” podaje liczbę 860 tys.

2

   B. J{. Ko3J]hthh, PyccKan u yKpaimcKUH JMuepaifUA e lOeocnaeuu (1919-1945 23.), XapbKOB 1996, s. 5.