8254445517

^pow<!^duc    i ogólną cyiaym wzrostem środków obiciowych (owej świata, a 10*ty miesiąc b!egn'e * świadomym tego. że rezerwy banku h>

zwyzKQ cen i piać. anulując w ten spo- i z utrzymanem sic w n^:cco tylko od czasu pamiętnego załamania s'c fun- letowego są na to. aby ich można było sod cnw-iowe korzyści inflacji w po- zmn'cJszonvch roznrarach Inflacji wo- ta. Bank Polski stanął w obliczu tych użyć w specjalnie ciężkich i trudnych stacj wzrostu Z3trudn:enia.    jennej". Jeżeli zaś tak. to czy steso- wydarzeń na stanowisku utrzymania warunkach.

W Polsce łdcoloęja długndystanso- wanie w tych warunkach inflacji. jako złotego na tym parytecie, jaki został:    Ten słaby stosunkowo odpływ rc-

wej dcflncyjncj polityki gospodarczej środka leczn^łczcgo w myśl przysłowia wprowadzony w drodze ustawy z paź- zerw złota mógł mieć m cjscc jednak Jest niepopularna 1 n edoccniana. gdyż ..klin klinem" Jest celowe?    diiernika 1927 r. i który stanowi! pod- tylko dzięki specjalnej polityce Banku

do ostotn.ch chwil nie była w Polsce Majac na uwadze ten nndnrcmy stawę planu stabilizacyjnego. Natural- ochraniania rezerw kruszcowych kosz-mgdy dotychczas stosowana. H storja wzrost obegu 1 kredylo. kaźdv z nas "ł konsekwencją tego stanowiska bvh. tern zapasów dewizowych, które trzy-gospodarcza Polski od samego pccząt- może scbic łatwo u*mvslowić. jik'c przestrzeganie ortodoksyjnych me od manę są w stosunkowo nieznacznych ku Jej niepodległości stanowi. wła<c'- skutki zarówno w krajach dłużn'czych zarówno w zakresie Dol.tykl emisyjnej, roznrarach. Polska należy do krajów >vie mjwiąc, Jetien ciąg pos“n^:ęć infia- jak I wicrzvciclskich ?*us'ał pociągnąć J^{ak 1} kredytowej.    I dłużniczych. w których wzrost rezer

cyłnych.    _{za s}^ba nagły i gwałtowny snadek cen Biorąc pod uwagę najbardziej groźny wy kruszcowo-dcwizowcj odbywa sic

Lata 1918 — 1923 są okresem kata- surowców, wyrobów przemysłowych. ^d,a sytuacji walutowej poszczególnych w okresach ożywiona gospodarczego a •trofalnej nolityki inflacji pieniężnej. W oanlcrów dvw'dendowvch. Inkacyjńch Państw okres od crctwca '.931 r. do spadek w latach depresji gospodarczej, 'atach 1924 — 1925 stosowana była • innych wartości. Tcm groźniejszy czerwca 1932 r.. widzimy, że rezerwy [miarkowana inflacja za pośrcdn^:cIwctn stan rzeczy musiał zaUfieć wtedy. ^zJ°la Banku Polskiego uległ\ meznacz->icn!ędzy skarbowych. Etanowi ona ^dv ta ńacmflenre rozrośn eta piramida nemu stosunkowo zwejszenut z JkW :ajbardz'cj typowy przykład, źc walu- kredytowa poczęła ulegać nagie w ni'lj. zł. (20 czerwca 19M) do 504 mlU-

a może ulec zrujnowaniu pośredn'o przvsp'cszonvm tempie likwidacji ze orzcz wypuszczanie monet i biletów względów monetarnych, politycznych.

Jawkowych. Późniejsze lata do chwili a przedewszystkiem z obawy pr-cd kryzysu m'ędzynarodowcgo były tvpo- grożreemi stratam’ z powodu niewy-wym okresem inflacji krćdvtowcj. placalności dłużników.

^przyn^^yw ? kap ta-, Sygnałem alarmowym zaś. zwraca-zagran cznego, a rozmach gospo- jącym nagle uwagę całego świata fi-

>arczv. jaki się ujawnił w tych latach.

zł. w końcu maja jednak kompresja

l'*3? r Równoczesna obiegu p cnieżnego i

w których odbywa sie spłata zaca-gpiętych kredytów. Rc/.erwv dewizowy zaliczone i nlczaliczone do pokrycia wyncs^:łv 20 czerwca 1932 r. 155.4 mllj. z?, wobec 333 miij. zł. w tym samvm czasie roku ub egłego. Stosunek pokry-

spadek natychmiast płatnych zobowlą- cia krnszcowo-walutowcgo obiegu i na-zań umożliwiły Bankowi podwyższenie tychmiast płatnych zobowiązań wynosi stosunku procentowego pokrycia wy- obecnie <6 proc. a rok temu 55 proc-łącznic złotem z 38.8 proc., (20 czerwca • Biorąc pod uwagę analogiczny sto-1931 r.) do 46 oroc. (20 czerwca 1932 sunck pokrycia dla 12-tu emisyjnych r.). Pokrycie zlotem samego tylko obie- banków biletowych, a w szczególności gu banknotów wynosi obecnie jak j po- środkowo-europcjskich widzimy, że w przednio około 5Ó proc. Nie należy po* Polsce tempo odpływu rezerw n'c jest

uwagę

na kruchość

^trcdostateczn-e onarty'na własnych jakich opierała się odbudowa gospo*d.<r-

* Utwn.ir* uJLf.L?.    1^nadto Pf*vwlązvwać nadm'ernel wagi bynajmmej s<ln^:cjszc. a pokryje należy

^d°    ztota, _Sdvi trzeba byd do icdne_Co a „aiwyższy.h,

nansowego

zewnątrz impulsy przestały działać.

;uus’a?o nastąp;ć cofn^?ec^rc $Ję wstecz i dop'ero obccme. Jeżeli stab’!:zacja gospodarcza nastąpi na tym poz'om'c.

•uożemy uzyskać fundament gwarantujący należyte oparcie dla rozwoju w przyszłości.

Kryzys może mleć zbawcze skutki d|a nas*ej struktury gospodarczej, o Ile nie_#będzie krzyżowany przez sprzeczne ideologie 1 kierunki. Polska n^:e może bvć wv<*howywana w Ideologii amerykańskich rekordów 1 pod kątem widzę- dlowego.

^a szcro.^ego rozmachu InwestycyJ-1 Prononu‘ąc system deflacyjny nalc-

™ S'^{c n}l,^b5^d0- ^{iy z}Kóry spedzewać się odpowiedzi. \\an,e średmch 1 drobnych zakładów. _{żc prre}c’eż proces deflacji doszedł już

..przerosty"

, r ,    ,    .„..mw,. zostały już zl!-

^0dwsi. n roz- kwidowane. a dlaczego nie jest lepiej? wój gospodarczy innrł być poprzedzo-1 _{N e wdaię s}:_{ę w} rozpatrywanie pro-ny budowa dróg IniJ komunikach- blemu. czy Istotnie wszelkie przerosty nych, a no odwrotnie.    infla-w^c zarówno w stosunku bez*

, _f Powódź projektów 1 programów, ja- względnym jak j względnym (gdyż o kie stale są składane lub publikowane estatn e jest nawet ważniejsze) zostały

tern następowały szybko po sob-c dalsze wydarzenia, jak załanwc walu* towc poszczególnych państw, mniej , lub w;ęcej maskowana n cwyplacal-' ność wobec zagranicy, ogran czcn^;a dewizowe 1 powszechne tendencje (zarówno u państw dłużniczych, a rd pewnego czasu i u państw wierzyclcl-skich) izolacyjne w zakrcs^:c obrotu towarowego i równowagi bilansu han-

7™ ^t    » urounycn zaK.aaow _ie przecTet proces deflac

przemysłowych, drogą stopniowej i po-;_{do zcn};_tu j, _zc wszystkie \\ olnej ewolucji : zacząć przedewszyst- _{( z} czasów infiacy nych zo

			1	II	Stoiunek procentowy rubr. 1 dorut^r. U
tanków bilet.	Dat. bilaniu	Waluta	Złoto I wa^łuty razem (w ml łonach)	Ob e$ 1 natyc^mleft płatne zobowiązania
			1932 r 1931 r.	oorcm 1932 r. 1931 r.	1932 r. 19 1 r.

S62*k 54 5% 49.t% 38.6% 47.9% 49 #1* 39.9*1* 42.0*/. XJSV* 44.4% 27.3*/*

Bank Włoski 31/5		Liry	7.086.3	9376.6	14.7083	16.6762	48251 45 651
#•	Polaki 20 '6	Zł.	548.7	795.9	1.204 1	1.4615
r«	Norweski 22/6	Krn.	163A	167.6	400.8	341.1	4053
M	Szweckl 31/5	Kr.	328.2	301.6	609.6	7822	4053
•«	Duński «	Kr. d.	145.3	177.1	363.0	370.1	40.0 %
M	Czeehost. 15'6	Kr. c	2MU	3.541 6	66653	7.178.9	39.2% 38.22
	Bułgar. 7/6	Lew	1.6555	1.8075	4.3365	4528.1
M	Rumuński 28/5	Leje	9.567.7 11.193.0		26.711.1	26.6205	33.83
M	AV«g!er. 15/6	Pcngi	108.0	118.6	425.8	3652	25.4*
M	Niemiecki „	RM	9582	1.869.9	4.195.8	4 2122	22.8 3
N	Austr.	S	1933	350.7	1.074 9	1 286.4
t#	Grecki 7/6	Dra	841.9	3.475.7	5 2943	5.950 7	15.9%

•) Banici M’ctowe polano kolejno w/jc wy aokoScl cblczu I natychmiast płatnych zobowiązań.

procentowego pokrycia

rezerwami

Zestalenie to wykazuje ponadto!popularne. plany walutowe. nalcżv jeszcze .jeden bardzo znamienny > trzymać się mozolnej, uciążhwei i acr-szćzegót, przćmawaący z punktu \vL n»siej drogi dcflacj-*. gwarantującej pu-dzcn^!a praktyki za poi tyką defiacyi- wolny ale tcm pewn ejszy rozwój.

dze ziemne, polony, podatkowe bony. ogólnym procesie spadkowym, jaki uważane raczej jako rezultat przypad pracy, jednostki pracy !. t. p. Prcjekto- obecnie przeżywamy, wszelkiego to- ku an'żeli śwadomej polityki idącej w dawcy obiecują sobie przy ich pomocy ’ dzaju niezmienione pozostałości z okre- tym kierunku, utworzenie w Polsce raju zlęmskego, su przedkryzysowego. czy to zc wzglę-1 Lic/ąc się z ogóftćn§ położeniem usunięcia bezroboc^:a. poczynienie kolo- du na Ich uprzywilejowane. publ^:cznc, I gospodarczem. u emnem« skutkami salnych łnwestycyj I gwarantują, źc monopolowe lub quas!*monopolowe stv drastycznych posunięć kredytowych i wszystko to ne naruszy w nlczem nowisko występują szczególnie jaskra* ₍ nic widząc jak chkolw ek Niniejszych stałości p-enladza. gdyż nowowypusz- wo na zewnątrz 1 wymagają bezwa-, oznak pogarszania się sytuacji walu-czony znak płątn^!czy nic m-ałby cech runkowego dostosowania do ogólnego towej kraju — Bank Polski starał się waJutowoścI 1 pozbawiony byłby nrzy- poziomu. Jeżeli bowiem rrzy krórko- zc swej strony ułatw ąć przetrwanie musu co do zwalniani od zobpwiążań trwałych wahaniach koniunkturalnych ciężkiej sytuacji wewnętrznej przez I przyjmowan a. Wszystkie one są tego rodzaju czynniki sztywne są po-¹ utrzymywan c portfc’u wekslowego oparte na naiwnej wierze, że można żądaneml objawami stałości i pewnej ną tym samym mn^;ej więcej poziomie, przy pomocy cięcia lasu i przerobienia równowagi, to obecnie musimy dążyć nic biorąc pod uwagę większych lub :o na papier z ozdobnym napisem usu- do możliwie szybkiego przyśpieszon a \ mniejszych wahań sezonowych. 1 tak iąć wszystkie niedomagania.    j procesów wyrównawczych i likwlda-. w'dz‘my. uwzględniając* iak przy oce*

Projektodawcy ich dziwią się. żc cyjnych. abv móc ze względu na kon- ] nic rezerw kruszcowo-dew zowych. tylko „zakute łby ekonomistów, finan- kurencyjność i przyszłą marżę dla roz- 20 czerwiec 1931 i 1932 r„ te portfel s'stów | bankowców⁴⁴ ne mogą tego. woju koniunktury uzyskać stabilizację _ wekslowy Banku wzrósł z 536 na 629 zrozum!

śllwienlu ludzkości wzorem Ich .sław-1 Ważne jest również przygotowan e nego noprzedn^!ka Johna Law. działają- się psychiczne do tego, że droga dc-

cego zc znanym rezultatem w początkach X^V!!T wieku we Francji. Drobna znajomość historii pieniądza uchroniłaby może wielu z tych reformatorów nd •raccnia czasu na bezużyteczną projek-to-lnflację.

jiillacla, lako Istota ryzysu

flacji jest długą, ciernistą 1 nie obliczona na efekt. Po tej drodze zdome są tylko kroczyć organizmy wysoko wyrobione gospodarczo- n e polegające łatwo psychore za’ea;ń znachor-skich i kształcone stale w .^tcąii prze-

na 114 mili. zl. Jeżeli się zaś weźmie pod uwagę, żc równocześnie nastąp'! spadek cen i obrotów gospodarczych, to poi tykę kredytową Banku na’cży uznać raczej jako liberalną i unikającą posunięć dcflacyjnych. zgodn'e zresztą z ogólną zasadą polityki bankowej, żc w okresie zaburzeń j katakl zmów fi-

strzegania rozumnych zasad eko,iom^rcz- nansowych banki b letowe winny sianych. które są trwalsze, aniżeli wyda-' wać sic to może niektórym domorosłym ekonomstom I obowiązują jednakowo wszystkie społeczeństwa.

Istotą współczesnego kryzysu. iak_„    .

■ Banku Polskiego

wielkiego procesu Inflacyjnego. Przytoczone są na dowód tego obliczenia A. Lowcdav‘a według których całkowity obieg pieniężny i kredytowy świata wzrósł do r. 1928 w porównaniu z r.

1913 o 112 6 omc. z 31.8 miliardów doi. do 67.7 miliardów doi. Jeżeli ponadto zwróci sę uwagę na wzrost szybkości ob^:cgu i kredytu, to .musimy przyznać. że w okresie powojennym mamy Ranku Polskiego.

Po krótkiem rozpatrzeniu szeregu metod zastosowanych przez państwa 1 poszczególne banki biletowe w okresie kryzysu fin^sowego. a m’anowl-cic: moratorjum. reglamentacje dewizowe. rcflację. Inflację, dcflację. oraz po zaznajomieniu się z Ich dodatnlem’ i tijemnemi cechami należy obecnie przejść do krótkiego przeglądu sytuacj¹

nowić rezerwową ostoję dla systemu kredytowego kra u. umożliwiającą życiu gospodarczetnu przetrwanie I przejście ćo pomyślniejszej fa.^ koniunkturalne!.

Z drugjej strony Bank utrzymuc nrzez cały prawie okres kryzysu (od 3 paźdzlern.ka 1930 r-) stopę dyskontowo na n^;erm!en^:onym poziomie 7 l pół proc.', nie widząc ani w ogólncm położeniu gospodarczem. ani też w sytuacji krajowego rynku pieniężnego dostatecznych motywów do uczestni-czen^:a w ogólnym pochodzie banków centralnych w kierunku obniżki stóp.

stanowczo do czynienia z typowo infla-

•) Istota kryzysu światowego. Ruch Prawniczy. Rkonbml-ztW ! Socjoloclczny, kwartał czwarty 1931 r. str. 320.

Blisko rok upłyną? od czasu pamiętnego załamana się wiedeńskiej Crc-dit-Anstalt. które stanowiło sygnał alarmowy dla pospiesznej 1'kwldacji nadmiernie rozbudowanej piramidy kredy-

Reasumpira

W reasumpcji swych uwag o pofo-żen u Banku Polskiego w okresie międzynarodowego kryzysu finansowego stw-erdzam, że odrzucając wszystkie

runku zmniejszenia ob;iążeń pu bllcznych i społecznych.

2) pobudzan e przedsiębiorczości wśród małych i średn^:ch przedstawicieli przemysłu i handlu drogą rozsądnej polityki podatkowej j kredytowej.

3) zrozumienie roli kredytu, którego celem nie Jest pomaganie, lecz rozprowadzenie istniejącego ka pitału w obrębie odpow edtr.i dz^:edzin życia gospodarczego Należy wstrzymywać się od wszćl kich ułatwień kredytowych w czasie ucieczki kap talu i wobe wzrostu objawów tczauryzacyj-nych, gdyż nie można odróżnić zapotrzebowana uzasadnionego gospodarczo od szkodliwego.

4) dalsze stosowanie wszelkich środków w kierunku aktyw zaćj^: b iansu handlowego- Ponieważ międzynarodowy obieg kapitałów polega obecnie tylko na szybszym lub powolniejszym odpływie kap tałów z kra ów dłużniczych do wicrzycjelskich- a reglamentacje dewizowe są tylko półśrodkiem i nie zapobiegają skutecznie odpływowi rezerw z banku ccutalnego — obrona aktywności bilansu handlowego narzuca sję w dalszym ciągu jako mezbędna konieczność.

5)    utrwalanie s^:ę pewności, żc dzięki oszczędnej polityce rządu n’c grozi walucie njebczp^;cczcństwo ze strony budżetu.

6)    u$uwan'e dysproporcji między cenami artykułów rolnych i prze myślowych oraz cenami hurto-wemi i dctalięznemj,

7)    oparcie na innych podstawach walki z bezrobociem I opieki nad bezrobotnymi.

Całokształt reform gospodarczych, finansowych i kredytowych, 'dących w ściśle określonym kierunku może przywrócić to zaufanie, które zostało

(®*h«U cfqg na stfr %-fe )