8344044617

białka powierzchniowe komórek Candida sp., system genetycznej regulacji ich ekspresji oraz środowisko biochemiczne niszy, w sensie oddziaływań białek gospodarza. Natomiast ze strony gospodarza kolonizacji, w regulację mechanizmów homeostazy a także za rozwój stanu zapalnego podczas zakażenia odpowiada osoczowy układ generacji kinin, tzw. układ kontaktu, do którego należą zymogeny dwóch proteinaz serynowych - czynnik XII (FXII) i prekalikreina (pHPK) oraz białkowy prekursor kinin - wysokocząsteczkowy kininogen (HK). Składniki tego systemu ulegają adsorpcji zarówno na powierzchniach komórek gospodarza (neutrofili, monocytów, trombocytów, astrocytów i in.) jak i chorobotwórczych bakterii. Aktywacja układu kontaktu prowadzi do syntezy kinin, uniwersalnych mediatorów zapalenia odpowiadających za występowanie objawów zapalenia - rumienia, obrzęku, bólu, obniżenia ciśnienia krwi, wysięku osocza i zwiększenia przepuszczalności naczyń krwionośnych, co ma bardzo duży wpływ na rozwój zakażenia w organizmie gospodarza. Zjawisko takie jest już dobrze poznane w zakażeniach bakteryjnych, natomiast nie było badane w zakażeniach opor-tunistvcznvmi grzybami z rodzaju Candida. pomimo, że są one odpowiedzialne za rosnącą co roku liczbę poważnych zakażeń, ogólnoustrojowych i narządowych. I to właśnie zjawisko było celem badań doktorantki. Ze względu na zaangażowanie kininogenu, czynników kaskady krzepnięcia krwi, białek wiążących biotynę i innych, badania doktorantki interesującej się oddziaływaniem z białkami ściany komórkowej grzybów drożdżopodobnych Candida sp., wpisują się w tradycyjną tematykę badawczą Zakładu Biochemii Analitycznej, grupy prof. Andrzeja Kozika (która odnosi duże sukcesy w badaniach mechanizmów wiązania białek), na Wydziale Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Oceniany doktorat to opracowanie liczące 154 strony tekstu napisanego bardzo ładnym polskim językiem, zredagowane wg zasad tradycyjnych dla tego typu prac, z konwencjonalnym układem tekstu. Zawiera 6 rozdziałów, zilustrowane jest 38 rysunkami, 5 tabelami i udokumentowane 287 trafnie wybranymi pozycjami cytowanego piśmiennictwa, w większości pochodzącego z kilku ostatnich lat. Objętość rozprawy, jak i liczba cytowanych pozycji były w pierwszym odbiorze recenzenta zdecydowanie za obszerne, jednak po bliższym zapoznaniu się z badaną tematyką, licznymi metodami i technikami użytymi do poznania badanych mechanizmów, a potem przedstawienia oryginalnych wyników i przedyskutowaniu ich, recenzent stwierdza, że ta interdyscyplinarna praca nie mogła być zredagowana w krótszej formie edytorskiej bez poważnego uszczerbku dla jej wartości merytorycznej.

Wstęp poprzedzony jest wykazem skrótów zajmującym 2 strony, przygotowanym bardzo rzetelnie z podanym źródłosłowiem. W tym rozdziale rozprawy na 34 stronach autorka dokonała szczegółowej charak-terystyki oportunistycznych patogenów z rodzaju Candida, a ze strony makroorganizmu białek układu produkcji kinin, roli aktywacji układu generacji kinin w zakażeniach bakteryjnych, bezpośredniej i po-średniej, a także gromadzenia i aktywacji białek tego układu na powierzchni komórek bakteryjnych. Uwagę zwraca szerokie spojrzenie autorki umożliwiające czytelnikowi stopniowe przejście od poziomu komórkowego do biochemii molekularnej. Natomiast brakuje informacji o rezerwuarze drobnoustrojów Candida, o egzogennym i endogennym charakterach zakażeń (str. 14); a zjawiska i kategorie współzależności drobnoustrój - gospodarz są przemieszane i zebrane nieracjonalnie (str.

11). Zamieszczone barwne fotografie na str. 12 i 16 są cennym urozmaiceniem rozprawy, ale nie są czytelne (w tej skali rozdzielczości wymagają dodatkowego wyjaśnienia).

Celem badań, których wyniki są prezentowane w niniejszej rozprawie doktorskiej była charaktery-tyka molekularna i biologiczna zjawiska adsorpcji białek układu kontaktu (wymienionych powyżej) do powierzchni komórek grzybów z gatunków Candida albicans, C. krusei, C. parapsilosis i C. tro-picalis oraz zbadanie możliwości aktywacji tego układu, i co dalej, ewentualnej produkcji aktywnych biologicznie kinin z wysokocząsteczkowego kininogenu. Cel ten jest nowatorski i w pełni zasadnio-ny. Badane związki - dwa zymogeny proteinaz serynowych: czynnik XII (FXII) i prekalikreina