Teoria i inżynieria systemów - wstąp
Ze wzglądu na określone wejścia i wyjścia systemu
♦deterministyczne - prognozowalne (dokładnie przewidywalne). Np. równowaga chemiczna osiągnięta w zamkniętym naczyniu po zmieszaniu różnych czynników. Reakcja taka może być prognozowana na podstawie znajomości zbioru warunków początkowych. Dany zbiór wejść determinuje określone wyjście.
♦stochastyczne (probabilistyczne) - prognozowalne tylko probabilistycznie. Mające losowe właściwości. W prawie wszystkich systemach wejścia, procesy i wyjścia mogą być opisane tylko w kategoriach statystycznych. Niepewność dotyczy często zarówno liczby wejść i jak i rozkładu tych wejść w czasie. Np. trudno przewidzieć dokładnie liczbę pasażerów, którzy będą zgłaszać się do odprawy przed lotem albo dokładnie określić czas kiedy przybędą na lotnisko. Wszystkie te czynniki muszą być określone w kategoriach rozkładu prawdopodobieństwa.
Ze wzglądu na relacją systemu z otoczeniem
♦ Otwarty - wymieniający materię, energię i informację z otoczeniem np. rośliny, systemy ekologiczne, przedsiębiorstwa itp. Wykazują one charakterystyczny stan równowagi gdzie dynamiczne oddziaływanie elementów systemu dostraja się do zmian w otoczeniu. Przyczyną stanu stabilnego jest samo-regulacja i nierzadko samo-adaptacja. istotną rolę odgrywa tutaj pojęcie ujemnego sprzężenia zwrotnego.
♦Zamknięty - bez istotnego oddziaływania z otoczeniem. Otoczenie stanowi tylko kontekst dla systemu. Systemy takie wykazują charakterystyczną równowagę będącą rezultatem wewnętrznej „sztywności” która utrzymuje system pomimo wpływu z zewnątrz. Np. równowaga chemiczna osiągnięta w zamkniętym naczyniu po zmieszaniu różnych czynników, systemy abstrakcyjne (w
termodynamice) służące poznaniu właściwości materii. Tak więc systemy zamknięte charakteryzują się zdeterminowanymi
oddziaływaniami.
-9-