8658359779

Maria Teresa Lizisowa

Kraków — Grodno

Języki i kultura Wielkiego Księstwa Litewskiego 10-11 kwietnia 2003 roku odbyła się na Wydziale Humanistycznym AP międzynarodowa konferencja pt. Języki i kultura Wielkiego Księstwa Litewskiego, zorganizowana przez Instytut Filologii Polskiej wraz z Instytutem Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa oraz we współpracy z Państwowym Uniwersytetem Grodzieńskim. W konferencji wzięli udział specjaliści w dziedzinie histońi i kultury Wielkiego Księstwa Litewskiego z Krakowa, Warszawy, Poznania, Wrocławia i Katowic, a także rodouńty Japończyk, rodem z Kioto, doktorant Instytutu Slawistyki PAN

Tematyka konferencji wprowadziła w zagadnienie związków kulturalnych Litwy i Korony od XVI do XVIII wieku oraz dziedzictwa kulturowego narodów sukcesorskich Wielkiego Księstwa Litewskiego w obecnych państwach - Białorusi i Litwie. Polskie wpływy kulturowe na pograniczu Europy Wschodniej w dobie od renesansu do oświecenia zostały przedstawione w referacie Marcelego Kosmana na temat wpływu unii jagiellońskiej na przemiany kulturalne w Wielkim Księstwie Litewskim w XV-XVI wieku, panoramiczny obraz kulturowy państwa litewskiego od XV--XVIII wieku przedstawiła Barbara Piechowiak--Topolska, a Anna Rosner i Andrzej Zakrzewski kulturę prawną Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XVI1I wieku. Maria Teresa Lizisowa omawiała zagadnienia konstruktywnej recepcji nauki prawniczej z Korony do Litwy, a następnie inspiracje kulturą prawniczą Litwy w prawodawstwie okresu Sejmu Czteroletniego. Ks. Stanisław Cieślak przedstawił zagadnienia kultury religijnej na Litwie w kontekście politycznym. Problematyka ogólna konferencji dotyczyła integracji Europy w wiekach od XV do XVIII za pośrednictwem Polski i podnosiła ważne aspekty współżycia narodów niepodejmowane dotąd w takim ujęciu w pracach naukowych.

W części szczegółowej wybitni językoznawcy (m.in. Iryda Grek-Pabisowa i Leszek Bednarczuk) zaprezentowali mozaikową mapę językową Litwy i Białorusi historycznej na przykładzie wybranych grup etnicznych. Wskazując przenikanie się pierwiastków kulturotwórczych w Europie Wschodniej, ukazali procesy integracyjne, wzajemne wpływy w odmianach środowiskowych oraz oryginalność języków mniejszości wyznaniowych i etnicznych. Mniej znane tematy dotyczyły historii języka białoruskiego w opracowaniu Wiesława Witkowskiego, Żanny Jeromy i Olesi Karpuk. Pewną odskocznią od tradycji historycznej był referat Koji Mority, który omówił współczesny język polski w Trokach, byłej stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Historia książki, kultury religijnej i edukacyjnej w Wielkim Księstwie Litewskim przedstawiona została na przykładzie wybranych księgozbiorów zakonnych i szlacheckich przez Iwonę Pietrzkiewicz, Jolantę Gwioździk i Lilię Kowkiel. Język ksiąg religijnych kościoła unickiego charakteryzowała Maria Pi-dłypczak-Majerowicz. Henryka Kramarz natomiast podjęła temat znaczenia Ostrej Bramy w panoramie sanktuariów Maryjnych na Kresach. Teodozja Rittel omawiała motywy edukacyjne w dziełach Elżbiety Drużbackiej (guwernantki w litewskich domach magnackich), a Gustaw Juzala-Deprati analizował wy-