8658359855

Anna Rozmus

Techniki zapamiętywania dla dzieci w wieku szkolny

Pamięć jest terminem wieloznacznym, używanym do określania różnorodnych właściwości i procesów.

W podręcznikach psychologii można znaleźć informacje o cechach pamięci, takich jak szybkość zapamiętywania, zakres pamięci, jej trwałość, wierność, gotowość. W zakresie występowania wymienionych cech zauważa się duże różnice między ludźmi, stąd mówimy o pamięci jako właściwości układu nerwowego człowieka i zespole cech funkcjonalnych organizmu. Terminu pamięć używamy również na określenie procesów' zachodzących w układzie nerwowym. Mówimy wówczas o zapamiętywaniu, przechowywaniu i przypominaniu danych oraz o ich ścisłym związku z procesem zapominania. Traktujemy je jako kolejne stadia procesu zapamiętywania.

Pamięć nie jest organem w sensie fizycznym, ale funkcją umysłu pozwalającą przechowywać informacje i przywoływać je do świadomości. Jest to dynamiczny proces umysłowy, w^r którym rejestracja, przechowywanie i przywoływanie są nierozerwalnie związane z ich przetwarzaniem.

Zagadnienia związane z uczeniem się stanowią obecnie przedmiot intensywnych badań psychologicznych. Problematyką tą interesuje się coraz więcej osób i dyscyplin naukowych, a przyczyny tego stanu rzeczy upatruje się w znaczeniu pamięci dla człowieka. Zakres tego, co każdy z nas musi lub chce przyswoić, stale wzrasta, a sprawme funkcjonowanie pamięci staje się w coraz większym stopniu niezbędnym warunkiem skutecznego działania. Bardzo często jednak, interesując się doskonaleniem pamięci, oczekujemy jakichś nadzwyczajnych środków, których zastosowanie nie wymagałoby wysiłku, a dawałoby radykalny, natychmiastowy efekt. Nie wydaje się to możliwe. Podjęto juz wprawdzie próby stosowania pewnych substancji chemicznych, mających wpływać na usprawnienie procesów pamięciowych, ale są to badania eksperymentalne i na ich wyniki trzeba będzie jeszcze długo czekać. Tymczasem możemy dążyć do udoskonalenia naszej pamięci, ćwicząc ją nieustannie.

W ostatnich latach powstaje coraz więcej ośrodków organizujących kursy doskonalenia pamięci. Proponują trening pamięci, który polega na nauce skojarzeń i wyobraźni. Chodzi o to, zęby zapamiętać to, co chcemy, ale też zapomnieć to, co nie jest już potrzebne. Wiadomo bowiem, że człowiek wykorzystuje potencjalne możliwości mózgu w kilku procentach, a zatem pozostaje jeszcze olbrzymi obszar do zagospodarowania. Zajęcia na kursach doskonalących pamięć opierają się na grze, zabawie oraz przekonaniu, że z każdym problemem można sobie poradzić i osiągnąć pozytywny wynik końcowy. W obecnych czasach systemy mnemotechniczne zostały wzbogacone o środki audiowizualne, programy komputerowe, ilustrowane obrazami-symbolami, które skutecznie aktywizują uśpione partie kory mózgowej. Ich stosowanie wydaje się zadaniem skomplikowanym, pochłaniającym wiele energii, ale połączenie tych działań z odpowiednią motywacją daje naprawdę dobre efekty.

SŁOWA-HAKI

Haki to technika rozszerzająca nasze możliwości pamięciowa. Osiągamy to poprzez odpowiednią organizację przyswajanego materiału oraz przez posługiwanie się przy zapamiętywaniu wyobraźnią. Pierwszym krokiem jest stworzenie słów^r-haków. Każde takie słowo posiada swój numer porządkowy. Uczestnicy kursu doskonalenia technik pamięciowych otrzymują np. listę 20. haków^r. Pomocne w ich zapamiętaniu są odpowiednie przeźrocza ilustrujące słowa-haki. Pierwsze dziesięć haków zostało tak dobranych, iż wyobrażenie danego haka ma podobny kształt do liczby porządkowej, którą reprezentuje (np. jedynka ma kształt podobny do świecy, łabędź przypomina dwójkę itd.). Jest to tak zwiany system konturowy. Druga dziesiątka haków' oparta jest na systemie fonetycznym, bowiem pierwsza litera słowa-haka jest taka sama jak pierwsza litera danej liczby porządkowej (np. jedenaście - jacht, dwanaście - duch itd.). Następny krok to trwale przyswojenie slów'-haków' w podanej kolejności. Zapamiętujemy przy tym już nie słowa, ale obrazy-przedmioty, zwierzęta i postaci reprezentują-