państwowy. Kolejne 18 miesięcy to tzw. referendariat - okres zatrudnienia w szkole i pracy z dziećmi. Pod opieką mentora absolwent uczelni szlifuje swoje umiejętności zawodowe. Dodatkowo w tym czasie obowiązuje go uczestnictwo w seminariach prowadzonych przez specjalne placówki, odpowiedniki naszych polskich ośrodków metodycznych. Po upływie tego okresu można przystąpić do II egzaminu państwowego, który obejmuje średnią ocen ze studiów, referat pisemny, zajęcia pokazowe przed komisją i egzamin ustny. Dopiero pomyślne zaliczenie tego egzaminu oznacza ukończenie procesu kształcenia oraz uzyskanie statusu nauczyciela z pensją miesięczną w granicach 2600 euro brutto.
Różnice systemów kształcenia kadry pedagogicznej w Polsce i Niemczech wynikają z odmiennego systemu kształcenia ogólnego. Jeśli porównamy ilość praktyk odbywanych przez studentów, różnice okazują się znaczne. Podczas trzyletniego kształcenia w kolegium nauczycielskim1 w Polsce, student jest zobowiązany do dwutygodniowej praktyki ciągłej. Przez pierwsze trzy dni hospituje zajęcia prowadzone przez nauczyciela, a następnie przeprowadza samodzielne lekcje. Dodatkowo zapoznaje się ze sposobami prowadzenia dokumentacji pedagogicznej oraz formami współpracy z rodzicami. Przed studentem wyższej szkoły pedagogicznej stawiane są większe wymogi dotyczące praktyki. W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie standardów kształcenia nauczycieli czytamy m.in.: „Integralną część kształcenia nauczyciela stanowią praktyki pedagogiczne organizowane w różnych typach szkół i placówek, a obowiązkowo w tych typach szkól i placówek, do pracy w których absolwent studiów uzyska kwalifikacje. Obowiązkowa praktyka pedagogiczna powinna być realizowana w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin, przy czym zajęcia prowadzone przez studenta powinny stanowić co najmniej 20% czasu praktyki”.
W Niemczech pomyślne ukończenie cyklu kształcenia gwarantuje samodzielne stanowisko i stabilną, dobrze płatną pracę. Nie jest konieczne podejmowanie kolejnych studiów, a ciągłe doskonalenie zawodowe realizowane jest na poziomie konferencji szkoleniowych, warsztatów lub kursów. W Polsce ukończenie nauki na uczelni stanowi początek rozwoju zawodowego nauczyciela, MENiS planuje wydłużenie trwającego obecnie 7 lat okresu rozwoju zawodowego nauczyciela do 14-16 lat. Oznaczałoby to, że cykl kształcenia nauczyciela trwa około 20 lat!
Mam nadzieję, że członkostwo Polski w Unii Europejskiej zaowocuje opracowaniem programów i systemów edukacyjnych, wykorzystujących doświadczenia różnych krajów. Ufam, że efekt końcowy będzie korzystny dla wszystkich.
Program 3-Ietniego studium dla wychowawców (Niemcy)
Język niemiecki / komunikacja 80 godzin Wiedza o społeczeństwie 40
Przepisy prawne (np. prawa dziecka, regulaminy, przepisy) 160
Pedagogika 240
Psychologia 240
Religia / pedagogika religii 120
Dydaktyka, metodyka 240
Medycyna (podstawy psychiatrii, neurologii) 160
Pomoc w aktywizacji podopiecznych 360
Pielęgnacja (pomoc podczas jedzenia, higiena osobista, toaleta)
Praca i tworzenie Muzyka i rytmika Zabawy i ruch Praktyka pielęgnacyjna 200 Gospodarstwo domowe 80 Praktyka2 240
1 Regulamin praktyki pedagogicznej ciągłej studenta ]) roku pedagogiki specjalnej - oligofrenopedagogiki Kolegium Nauczycielskiego w Bielsku-Białej.
1 Praktyka w wymiarze 240 godz. w ciągu 3 lat (4 tyg. rocznie) może być realizowana np. podczas wakacji letnich.