870127061

Wprowadzenie 19

obsługujące linie autobusowe na zlecenie gmin itd. Podstawą ich działania najczęściej jest umowa cywilnoprawna zawarta z podmiotem administracji publicznej i określająca zakres i zasady wykonywania zlecenia na świadczenie określonych usług publicznych.

Podmioty prywatne działające na zlecenie administracji nie są już jej hierarchicznie podległe, nie stanowią części aparatu administracyjnego. Administracja może na drodze odpowiedzialności kontraktowej egzekwować od nich należyte wykonywanie umów, ale nie sprawuje nad nimi kontroli takiej jak nad własnymi służbami i agendami. W efekcie hierarchię coraz częściej zastępuje sieć niezależnych od siebie podmiotów wykonujących zadania publiczne, które są wzajemnie powiązane rozmaitymi stosunkami prawnymi, ale pozostają autonomiczne. Administracja nie sprawuje już pełnej i bezpośredniej kontroli nad całym procesem realizacji zadań publicznych.

Proces ten nasila się jeszcze w związku z rosnącym oczekiwaniami obywateli w kwestii uwzględniania ich poglądów i interesów przy tworzeniu i wykonywaniu polityk publicznych. Obywatele oczekują już nie tylko administracji taniej i profesjonalnie zarządzanej, ale także traktującej ich podmiotowo, włączającej ich w procesy decydowania o ważnych sprawach publicznych, w szczególności wydatkach publicznych. Rośnie presja na rozbudowywanie form konsultacji społecznych, tworzenie rozmaitych organów, komitetów i rad społecznych gwarantujących obywatelom udział w poczynaniach władzy, a czasem współdecydowanie o istotnych sprawach. Administracja bardziej niż uniwersalny regulator, operujący nakazami i zakazami adresowanymi do obywateli, staje się koordynatorem ich działań.

Sieciowy charakter administracji kreuje nowe wyzwania. Skoro coraz więcej podmiotów uczestniczy w wykonywaniu zadań publicznych, trudniejsze staje się wskazanie odpowiedzialnych za ewentualne nieprawidłowości. Nie jest też łatwo zapewnić obywatelom równy dostęp i jednakową jakość usług publicznych, skoro za ich świadczenie odpowiada tak wiele podmiotów o różnym statusie. Pojawia się również potrzeba wypracowania metod i kanałów komunikacji, wymiany informacji i uzgodnień między wszystkimi uczestnikami sieci podmiotów biorących udział w wykonywaniu zadań publicznych.

Od administrowania do zarządzania publicznego

Pojęcie administracji publicznej od dawna już w międzynarodowym dyskursie naukowym zdaje się uchodzić za synonim niesprawnej i ociężałej biurokracji. W wielu pracach mianem public administration określa się właśnie klasyczną Weberowską biurokrację, z którą konfrontuje się wszelkie nowoczesne metody zarządzania państwem i rozwiązywania problemów polityki publicznej. Administrację publiczną jako przedmiot swoich badań widzą współcześnie przede wszystkim prawnicy, jako niemalże ostatni obrońcy klasycznego paradygmatu administrowania. Ekonomiści, politolodzy czy socjologowie wolą posługiwać się pojęciem zarządzania publicznego {public management).

Zarządzanie publiczne ma w warstwie pojęciowej odzwierciedlać nowe nurty myślenia o organizacji aparatu administracyjnego i sposobach wykonywania zadań publicznych. Ma pokazać nowocześniejszą, lepszą twarz administracji - sprawniej zarządzaną,