8658359986

22 ARTYKUŁY

graficzny, bibliografia narodowa). Również oficyny emigracyjne systematycznie zasilają Bibliotekę swoimi publikacjami. Duży przyrost powojenny literatury bieżącej — naukowej, politycznej i pięknej, nie pozostał bez wpływu na zmianę struktury czytelniczej. W czytelni pojawiają się czytelnicy poszukujący wiadomości o Polsce współczesnej, znajdując je w literaturze krajowej i emigracyjnej.

Zbiory dziewiętnastowieczne w dalszym ciągu budzą zainteresowanie historyków i literaturoznawców. Sięgają oni nie tylko po rękopisy, ale i po czasopisma, z których niektóre komplety są unikatami Zainteresowanie wzbudzają również polonica-stare druki. Trafiały one do zbiorów przeważnie w XIX w. bądź wraz z przekazywanymi Bibliotece legatami, bądź drogą kupna na aukcjach czy w antykwariatach, w czym celował przede wszystkim Karol Sienkiewicz. Wśród starych druków znajdują się np. egzemplarze trzech pierwszych wydań De revolutionibus arbium coelestium Mikołaja Kopernika (Norymberga 1543, Bazylea 1566, Amsterdam 1617), zbiory kazań, literatury politycznej i pięknej XVII w.

Druki i czasopisma są obecnie opracowywane w kartkowym katalogu alfabetycznym sporządzonym po wojnie⁸. Katalog nie obejmuje znacznej (ok. 50°/o?) liczby książek, szczególnie ostatnich wpływów. Na bieżąco prowadzone są natomiast spisy tych wpływów, czyli rodzaj ksiąg akce-syjnych, natomiast katalogowanie i inwentaryzacja postępują w miarę możliwości ofiarnie pracującego, lecz szczupłego personelu Biblioteki. Osobno prowadzi się katalog pozycji, które można wypożyczyć do domu. W przygotowaniu znajdują się katalog przedmiotowy, który niewątpliwie okaże się bardzo potrzebny użytkownikom o niższych kwalifikacjach czytelniczych, poszukujących informacji na temat interesujących ich dziedzin wiedzy o Polsce.

Zbiory specjalne — rękopisy, grafika, kartografia — nie poniosły strati w czasie wojny, a po wojnie rozrosły się znacznie. Cytowany już przewodnik mówi: „W roku 1980 Biblioteka posiada [—1 około 2600 pozycji rękopisów, około 30 tysięcy rysunków i rycin, około 8 tysięcy map, atlasów, obrazów i rzeźb, około 1000 afiszy, około 5000 fotografii, około 600 medali.”

Przedwojenne sprawozdania nie podały nigdzie sumarycznej liczby rękopisów, trudno więc ocenić ich powojenny przyrost. Kolekcja ta powiększa się i obecnie, głównie poprzez przejmowanie spuścizn emi-granckich (część archiwum literata Jana Brzękowskiego). Zasadniczy i najcenniejszy jej trzon stanowią jednak rękopisy dotyczące dziejów emigracji dziewiętnastowiecznej, przede wszystkim-listopadowej. W rękopisach znajdują się i materiały starsze. Kilka miscellaneów datuje się