8796960323

WSTĘP

Jednym z głównych czynników decydujących o produkcji roślinnej jest wilgotność gleby. Jej znajomość jest niezbędna do szacowania stanu roślin, jak i prognozowania plonów. Ocenę wilgotności gleby dokonuje się zwykle na podstawie pomiarów terenowych w ograniczonej z konieczności liczbie punktów. Duża zmienność przestrzenna i czasowa wilgotności gleb sprawia, że wyniki pomiarów terenowych nie są w stanie dokładnie oddać ani przestrzennego rozkładu, ani dynamiki tego zjawiska, zwłaszcza na dużym obszarze jak na przykład region czy kraj.

Nic więc dziwnego, że od wielu lat poszukuje się innych metod określania wilgotności gleby. Jedną z nich wydaje się być metoda teledetekcyjna. Z chwilą pojawienia się satelitów, zdolnych rejestrować promieniowanie termalne z wystarczająco dużą przestrzenną zdolnością rozdzielczą, zwrócono uwagę na wykorzystanie zjawiska inercji cieplnej gruntów do szacowania ich wilgotności. Wkrótce jednak okazało się, że metoda wykorzystująca to zjawisko daje stosunkowo dobre wyniki, ale tylko w przypadku terenów nie pokrytych roślinnością. Nie jest więc praktycznie przydatna.

Znacznie lepsze wyniki w ocenie wilgotności gleb osiągnięto w przypadku eksperymentalnego wykorzystania do tego celu promieniowania mikrofalowego. Wydaje się jednak, że dopóki nie zostanie rozwiązany problem operacyjnego pozyskiwania zdjęć w mikrofalach, zwłaszcza w pasmach dłuższych, dopóty teledetekcja nie dostarczy przydatnych informacji, na podstawie których będzie można bezpośrednio wnioskować o wilgotności gleb. W tej sytuacji pozostaje metoda pośrednia, czyli wnioskowanie o wilgotności gleb na podstawie oceny ewapotranspiracji, z której można otrzymać wystarczająco dokładne informacje o niedoborach wilgotności w strefie korzeniowej roślin.

Niniejsza praca ma na celu wykazanie możliwości określenia na podstawie zdjęć satelitarnych niektórych parametrów opisujących stan układu gleba-roślinność. Same zdjęcia satelitarne są w stanie dostarczyć tylko danych o radiacyjnej temperaturze roślinności oraz o tak zwanym znormalizowanym współczynniku roślinnym i o wielkości albeda. Te dane uzupełnione dodatkowo wynikami obserwacji meteorologicznych pozwalają na otrzymanie informacji charakteryzujących zarówno ewapotranspi-rację, jak i wilgotność gleb. Aby wykazać przydatność zastosowania teledetekcji do określania parametrów opisujących stan układu gleba-roślinność, przeprowadzono analizę wzajemnych powiązań pomiędzy informacjami otrzymanymi w toku badań metodami tradycyjnymi a informacjami uzyskanymi dzięki teledetekcji satelitarnej.