2.1. Analiza stanu wiedzy i techniki
Wykorzystanie tachimetrów w pomiarze i inwentaryzacji muzealiów stanowi standardową procedurę, jednak obejmuje ona nieco inny zakres prac niż wynikający ze specyfiki NMM - przede wszystkim dotyczy dokumentacji stanowisk archeologicznych. Generalnie tachimetr jest geodezyjnym urządzeniem pomiarowym i służy do prowadzenia pomiarów kątów (w poziomie iwpionie)oraz odległości. W tym sensie stanowi on połączenie teodolitu i dalmierza, jednak wykracza poza sumę ich funkcjonalności, ponieważ jest przeznaczony do szybkiego pomiaru położenia wielu punktów w terenie (II. 1). Aspekt efektywności/wydajności pracy jest w tym przypadku znacznie ważniejszy niż dla teodolitów i dalmierzy, których konstrukcja i sposób użytkowania zostały podporządkowane przede wszystkim dokładności pomiaru. Dlatego we współczesnych modelach występuje duże nasycenie automatyzacją funkcji pomiarowych.
II. 1. Idea zastosowania tachimetru [20]
Pod względem konstrukcyjnym tachimetry można podzielić na dwie grupy - optyczne i elektroniczne, nazywane również stacjami pomiarowymi, przy czym dominującą dzisiaj grupę stanowią rozwiązania elektroniczne, zwykle wyposażone w szereg dodatkowych funkcji. Obejmują one integrację z kompasem, pomiarami GPS/GNSS, rejestrację obrazu z wysoką rozdzielczością dla celów fotogrametrycznych i identyfikacji celów, zdalne sterowanie, bezprzewodowe połączenie z komputerem lub bezpośrednio Internetem. Jednak najważniejszą cechą tachimetrów elektronicznych jest automatyzacja pomiarów, pozwalająca na wyszukiwanie i śledzenie wybranych punktów przy minimalnym zaangażowaniu i ingerencji operatora. Tradycyjnie pomiar odległości realizowany za pomocą dalmierza fazowego wymagał wykorzystania zwierciadła pomiarowego lub pryzmatu, nazywanych reflektorami. Umieszczenie go na tyczce o znanej długości pozwala na łatwe wprowadzenie poprawki i wyznaczenie położenia punktu niewidocznego z pozycji urządzenia pomiarowego (np. na ziemi, zagłębieniu, za przeszkodą), leżącego poniżej reflektora. Oczywiście wymaga to dokładnego, pionowego ustawienia tyczki, w czym pomaga zintegrowana z reflektorem poziomica. W przypadku bardziej precyzyjnych pomiarów umieszczenie dwóch reflektorów na kalibrowanej tyczce pozwala nam na wyznaczenie pozycji niewidocznego punktu dla dowolnej orientacji tyczki (II. 2).
II. 2. Idea pomiarów ze zwierciadłem [23]