Oddział Kształcenia Podyplomowego Wydziału Farmaceutycznego UM w Łodzi
Tematy wykładów:
1. Wprowadzenie do onkologii - biologia molekularna raka, angiogeneza i rozprzestrzenianie się przerzutów (1
Choroba nowotworowa jako wynik zmian i uszkodzeń w różnych genach, których produkty kontrolują wzrost, różnicowanie i śmierć komórki (protoonkogeny, geny supresory, geny mutatorowe).
Główne fazy prowadzące do rozwoju choroby nowotworowej (inicjacja, promocja, progresja).
Powstawanie przerzutów i angiogeneza.
Przykładowe techniki analityczne stosowane w diagnostyce chorób nowotworowych (hybrydyzacja kwasów nukleinowych, reakcja PCR i RT-PCR).
Nowe metody genetycznej naprawy komórek somatycznych - terapia genowa (geny samobójcze, geny oporności wielolekowej, oligonukleotydy antysensowne).
Wpływ polimorfizmu wybranych genów na skuteczność terapii przeciwnowotworowej.
2. Zasady leczenia nowotworów.......................................................................................................................(1 godz.)
Zasady wyboru postępowania terapeutycznego: pacjenci z podejrzeniem nowotworu złośliwego; pacjenci
z rozpoznanym nowotworem złośliwym.
Leczenie chirurgiczne: chirurgia diagnostyczna; chirurgia terapeutyczna; chirurgia paliatywna.
Metody radioterapeutyczne, kryteria wyboru, skuteczność lecznicza.
Leczenie farmakologiczne nowotworów: grupy farmakologiczne; zasady wyboru leku onkologicznego.
Terapia skojarzona.
Leczenie powikłań jatrogennych: postępowanie w przypadku zaburzeń hematologicznych, nudności, wymiotów i innych działań niepożądanych; leczenie infekcji.
Leczenie podtrzymujące i leczenie bólu: cele leczenia podtrzymującego; zasady leczenia bólu nowotworowego. Elementy profilaktyki nowotworowej.
3. Leki przeciwnowotworowe i lekooporność.................................................................................................(1 godz.)
Lekooporność, a budowa nowotworu.
Leki przeciwnowotworowe: leki alkilujące; antymetabolity zasad pirymidynowych, purynowych i kwasu foliowego; antybiotyki o działaniu przeciwnowotworowym; leki pochodzenia naturalnego o aktywności przeciwnowotworowej; enzymy; pozostałe leki przeciwnowotworowe o różnej budowie chemicznej.
4. Kierunki poszukiwania nowych leków przeciwnowotworowych..............................................................(1 godz.)
Izotopowe metody diagnostyki nowotworów.
Unaczynienie nowotworu jako miejsce działania leku.
Proleki w terapii przeciwnowotworowej.
Leki przeciwnowotworowe wywodzące się od struktur wiodących.
Leki przeciwnowotworowe uzyskiwane w wyniku biosyntezy.
Nowotworowe kultury komórkowe w poszukiwaniu leków nowotworowych.
5. Działania niepożądane terapii nowotworowej.............................................................................................(1 godz.)
Działania niepożądane chemioterapii: toksyczne działanie na szpik kostny (małopłytkowość, niedokrwistość, leukopenia, skłonność do infekcji i krwawień); uszkodzenie układu chłonnego (spadek odporności organizmu); uszkodzenie komórek nabłonkowych (stany zapalne i owrzodzenia błon śluzowych, nudności, wymioty, biegunka, wypadanie włosów); upośledzenie czynności narządów rozrodczych (zaburzenia spermatogenezy i miesiączkowania); toksyczny wpływ na wątrobę, nerki, serce, płuca; działanie onkogenne i mutagenne; oporność komórek nowotworowych na stosowane leki.
Działania niepożądane radioterapii: chronobiologiczne aspekty toksyczności leków przeciwnowotworowych. Zapobieganie działaniom niepożądanym cytostatyków i postępowanie w przypadku ich wystąpienia.
6. Interakcje leków przeciwnowotworowych...................................................................................................(1 godz.)
Prawdopodobieństwo wystąpienia interakcji w zależności od rodzaju i właściwości stosowanych leków.
Rodzaje interakcji: w fazie farmakokinetycznej (wchłanianie, dystrybucja, metabolizm i wydalanie); w fazie farmakodynamicznej (synergizm, antagonizm); znaczenie interakcji w terapii: korzyści i niebezpieczeństwa.
7. Rola farmaceuty w profilaktyce chorób nowotworowych i optymalizacji terapii....................................(1 godz.)
Promocja zdrowia i profilaktyka chorób nowotworowych w aptekach:
a) programy promocji zdrowa;
b) edukacja pacjentów na temat chorób nowotworowych, czynników ryzyka, zasad diagnostyki;
c) sprzedaż artykułów promujących zdrowy styl życia.
Rola farmaceuty w optymalizacji terapii przeciwnowotworowej:
a) placówki badawcze- udział farmaceutów w pracach zespołów zajmujących się: syntezą leków przeciwnowotworowych; badaniami w zakresie : farmakokinetyki, farmakogenetyki, chronofarmakologii, immunoterapii; badaniami przedklinicznymi i klinicznymi leków; opracowaniem nowych postaci leków;
b) farmacja kliniczna- udział farmaceutów w pracach zespołów opieki onkologicznej zajmujących się: przygotowaniem cytostatyków i oceną ich trwałości; monitorowaniem terapii przeciwnowotworowej - modyfikacją dawkowania leków, zapobieganiem działaniom niepożądanym, interakcjami leków; leczeniem żywieniowym; opieką paliatywną; badaniami klinicznymi nowych leków; aspektami farmakoekonomicznymi terapii;
c) apteka ogólnodostępna: udzielanie pełnej informacji na temat dyspensowanego leku (przeznaczenie, dawkowanie, działania niepożądane, interakcje, dieta i czynności, jakich należy unikać w trakcie leczenia); monitorowanie działań niepożądanych terapii przeciwnowotworowej; aspekty psychologiczne - udzielanie wsparcia psychicznego pacjentowi i jego rodzinie.
Forma sprawdzianu:
testowy sprawdzian wiedzy będącej przedmiotem kursu (około 20 pytań)