www.awans.net Publikacje nauczycieli
Jolanta Cyrulik
Przedszkole Samorządowe w Herbach
Zagadki dla Jacka i Agatki
Wybór zagadek dla dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym
Praca opublikowana w Internetowym Serwisie Oświatowym AWANS.NET
1
Zagadki należą do zabaw dydaktycznych, które można wprowadzać
w przedszkolu w różnych sytuacjach i różnych grupach dzieci,
oraz w klasach I  III. S. Szuman uważa, iż  Zagadka jest dla dziecka zabawą
i zarazem zadaniem umysłowym .
W literaturze stosuje się różne kryteria podziału zagadek. W zależności
od formy i treści zagadki można podzielić na:
- obrazkowe (m.in. historyjki obrazkowe, zagadki rysunkowe, rebusy),
- zagadki werbalne.
Zagadki werbalne bardzo często wykorzystywane są w pracy przedszkola.
Zaliczają się do nich:
- łamigłówki słowne,
- zagadki słowne  zwykłe (przekazywane prozą) i wierszowane.
Rozwiązywanie zagadek werbalnych wymaga angażowania procesów
myślowych w celu domyślania się, o czym jest mowa w podanym tekście.
Chociaż tego rodzaju zagadki zaliczane są do najtrudniejszych form zabaw
dziecięcych, to jednak najbardziej aktywizują i rozwijają one procesy myślowe
biorące udział w odgadywaniu.
Zagadki  zdaniem prof. Szumana  mają nie tylko uczyć dzieci myślenia,
ale je także bawić. Dziecko powinno odczuwać radość z rozwiązywania zagadki
oraz zdawać sobie sprawę, że to co powiedziano w niej było dowcipne i ładnie
wyrażone.
Zagadki dla dzieci powinny być tak sformułowane, aby dziecko chętnie
je zgadywało, interesowało się żywo ich rozwiązywaniem i aby z wysiłku
i doświadczeń zgadywania odnosiło jak największe korzyści dla rozwoju
umysłu i wyobraz
ni oraz swojej wiedzy o rzeczywistości.
Rozwiązywanie zagadek pomaga w rozwijaniu takich procesów
myślowych, jak: porównanie, analiza, synteza, uogólnienie.
2
Poprawnie zbudowana zagadka skłania dziecko do uzasadnienia
wniosków, uczy nazywać cechy przedmiotów, dostrzegać różnice
i podobieństwa. Zagadki stanowią skuteczny i atrakcyjny środek wzbogacenia
języka poprzez symbole, przenośnie i porównania.
Odgadywanie zagadek jest zabawą zapewniającą radość i przyjemność.
Pokonanie trudności przynosi zadowolenie i satysfakcję oraz zachęca
do uczenia się.
Rola nauczyciela polega na umiejętnym stosowaniu zagadek i właściwym
ich wyborze, uwzględniającym stopniowanie trudności i atrakcyjność formy.
Różne też są sposoby wykorzystania zagadek. Nadają się do zajęć z całą grupą,
w małych zespołach i pracy indywidualnej.
Głównym celem mojej pracy, było zebranie zagadek dotyczących
tematów i treści najczęściej realizowanych wśród najmłodszych dzieci. Są one
o różnym stopniu trudności, co pozwala na dokonanie ich wyboru
i dostosowanie do możliwości dzieci.
Zagadki pogrupowano w zestawy tematyczne dotyczące zagadnień
przyrodniczych, technicznych, pracy ludzi w różnych zawodach, kalendarza.
Pogrupowanie winno ułatwić dobór odpowiedniej do tematu zagadki
i pomóc nauczycielkom przedszkoli i klas I  III w ich codziennej pracy
z dziećmi.
3
Spis treści:
Zwierzęta domowe ........................................................................................... 5
Zwierzęta dziko żyjące ..................................................................................... 6
Ptaki .................................................................................................................. 7
Owady .............................................................................................................. 8
Kwiaty .............................................................................................................. 9
Drzewa ..............................................................................................................10
Owoce ...............................................................................................................11
Warzywa ...........................................................................................................12
Zabawki ............................................................................................................13
Przybory szkolne ..............................................................................................14
W domu ............................................................................................................15
Żywność ...........................................................................................................16
Narzędzia ..........................................................................................................17
Urządzenia ........................................................................................................18
Pojazdy .............................................................................................................19
Zawody .............................................................................................................20
Kalendarz .........................................................................................................21
Zjawiska przyrodnicze ..................................................................................... 22
Bajki .................................................................................................................23
Litery ................................................................................................................24
Cyfry i figury geometryczne ............................................................................26
Poczta ...............................................................................................................27
Higiena .............................................................................................................28
Bibliografia ......................................................................................................29
4
Zwierzęta domowe
Mieszka w chlewiku
Bywa siwy, gniady, kary,
tłuścioszka znana.
Wozi ludzi i towary.
Przez ludzi na słoninkę
(koń)
i mięso chowana.
(świnia)
Za kości rzucone dziękuje ogonem.
(pies)
Dzięki niej na zimę
masz czapkę i szalik.
Dobre ma zwyczaje
Gdy w góry pojedziesz,
 ludziom mleko daje.
ujrzysz ją na hali.
(krowa)
(owca)
Zawsze blisko krowy i ogonem
Chodzi po podwórku
miele, każdy już odgadnie,
i grzebie łapami,
bo to przecież...
mówią o niej ptak domowy,
(ciele)
nazwijcie ja sami.
(kura)
Żywa pułapka na myszy,
dobrze widzi, dobrze słyszy.
Jest panem podwórka
(kot)
i chlubą gosposi,
wielki elegant,
W nocnej ciszy łowi myszy.
zawsze grzebień nosi.
(kot)
(kogut)
Długi ma ogonek,
W każdej wsi jest taki budzik,
oczy  jak paciorki,
który co dzień wszystkich budzi.
gdy zobaczy kota  ucieka do norki.
(kogut)
(mysz)
Maleńkie, puszyste,
Na jego widok, drżysz zuchu.
gdy wrona je spłoszy,
Ma mocne nogi i chodzi w kożuchu.
wnet z piskiem się kryją
(baran)
pod skrzydła kokoszy.
(kurczęta)
Cukrowe  są blisko pisanek.
Prawdziwe, rogate  wiodą stado
latem na górską polanę.
(baranki)
Ma długie uszy, futerko puszyste.
Ze smakiem chrupie sałaty listek.
(królik)
5
Zwierzęta dziko żyjące
Małe zwierzątko, sił ma niewiele,
Jest królem, lecz nie w koronie,
a kopie w ziemi długie tunele.
ma grzywę, choć nie jest koniem.
(kret)
(lew)
Ma brązowe, śliczne oczy, nóżki
Kot ogromny, pręgowany,
zgrabne, cienkie. Czy widziałeś
bywa w cyrku  tresowany.
kiedyś w lesie płochliwą...
(tygrys)
(sarna)
Chociaż zawsze trąbę nosi,
Skacze po lesie z wielkiej uciechy,
nikt go o koncert nie prosi.
pewnie ma w dziupli
(słoń)
smaczne orzechy.
(wiewiórka)
Jest wielki, garbaty,
lecz potrafi jak tragarz
Choć ma pancerz, to nie wojuje, choć
dz
wigać ciężki bagaż.
ma cztery nogi  wolno spaceruje.
(wielbłąd)
(żółw)
Przez całą zimę słodko sobie śpi.
Ma krótkie nóżki i mały ryjek,
Wiecie, dlaczego?
choć ma igły, nigdy nie szyje.
Bo miód mu się śni!
(jeż)
(niedz
wiedz
)
Skaczą po łące, pływają w wodzie,
Chytrus niego nie lada,
żyją z bocianem
do kurników się zakrada.
w ciągłej niezgodzie.
(lis)
(żaby)
Ze smakiem będzie chrupał żołędzie.
Dasz mu sera na pierogi?
(dzik)
Może ci pokaże rogi.
(ślimak)
Wielki z niego budowniczy,
choć do dwóch nie umie zliczyć.
Mieszka w zoo zwierzak duży,
Nie używa piły wcale,
chyba z tysiąc kilo waży.
jednak jest wspaniałym drwalem.
Paszczą kłapie niby bramą
(bóbr)
i wciąż nudzi się tak samo.
(hipopotam)
Choć ma wielką torbę,
nie jest listonoszem.
Zwierz ten nosi z rogów wieniec,
W swej torbie na brzuchu
bo waleczny jest szalenie.
własne dzieci nosi.
Gdyby miał laurowe liście,
(kangur)
to zjadłby je oczywiście.
(jeleń)
6
Ptaki
Małe szare ptaszki,
Co za oknem za harmider,
wiecie dobrze sami,
co za hałas taki? Do domków
przez okrągły roczek
na drzewach powróciły...
pozostają z nami.
(ptaki)
(wróble)
Proszą o ziarenka i o okruszyny,
Brzuszek pękaty, fraczek czerwony,
bo są głodne w czasie zimy.
przyleciał do nas z północnej strony.
(ptaki)
(gil)
Lepi sobie domek z błota
Ma okrągłe oczy, świetnie widzi
i ze słomek.
w nocy. Doskonale słyszy,
(jaskółka)
poluje na myszy.
(sowa)
Nazywają go doktorem,
bo wie, które drzewo chore.
Po stawie pływają,
(dzięcioł)
śnieżnobiałe pióra mają.
(łabędzie)
Jakie białe ptaki
lubią morskie szlaki?
Jaki ptak kolorowy
(mewy)
uczy się ludzkiej mowy?
(papuga)
Wiosną słyszysz jej kukanie,
je gąsienice na śniadanie.
Wielki ptak, lecz nie lata wcale,
(kukułka)
za to biega doskonale.
Mówią, że to ze strachu
Gadatliwa, bystrooka,
chowa głowę w piachu.
lubi błyskotki, bo to jest...
(struś)
(sroka)
Dumny, wspaniały, kroczy swoją
Powrócił do nas z dalekiej strony,
drogą, wszyscy podziwiają
ma długie nogi i dziób czerwony.
jego piękny ogon.
(bocian)
(paw)
Gdy powiesisz za oknem kawałek
Z nazwy i piór podobna do kur.
słoniny, to one przylecą zaraz
Zagadka to łatwa, to jest...
w odwiedziny.
(kuropatwa)
(sikorki)
W górach mieszka wielki ptak,
Śpiewa radośnie w polu o wiośnie.
to jest Polski naszej znak.
(skowronek)
Zobaczysz go kiedyś może. To jest...
(orzeł)
7
Owady
Mieszka w kącie w zimie, w lecie
Nad stawem, nad łąką
i na muchy sieci plecie.
sporo ich się zbiera,
(pająk)
każda jest podobna do helikoptera.
(ważki)
To one misterne sieci tkają,
a muchy patrzą i podziwiają.
Latem krążę, co mam sił,
Gdy jednak muszka tam czasem
zbieram z kwiatów złoty pył.
wleci, to nie podziwia już więcej
(pszczoła)
sieci.
(pająki)
Zgrabne domki w sadzie mają,
miód w tych domkach wyrabiają.
Latające, bzykające,
(pszczoły)
spotykane są na łące.
A inne, na jednej nodze,
Bzyka koło ucha, nie osa, nie mucha,
te wirują na podłodze,
kiedy cię ukłuje, bąbel wyskakuje.
cichutką melodię brzęczą.
(komar)
Mają coś wspólnego z tęczą.
(bąk)
Co to za muzykant,
co wśród kwiatów bzyka.
Tu cytrynek, tam paz
królowej,
(osa)
wszędzie piękne, kolorowe.
Lekko unoszą się nad łąką,
Co brzmi w trzcinie
gdy tylko zaświeci słonko.
w Szczebrzeszynie?
(motyle)
(chrząszcz)
Choć są malutkie, lecz pracowite.
Aksamitny motyl, który lata w nocy.
Ciągle wędrują po leśnych ścieżkach.
(ćma)
Z drobnych igieł budują pałac,
w którym ich tysiąc naraz zamieszka.
Znacie takiego konika,
(mrówki)
który zawsze w trawie cyka?
(konik polny)
Zimą za kominem,
latem w trawie cyka.
Wysyłają ją do nieba,
Czy odgadliście już
po kawałek chleba.
co to za muzykant?
(biedronka)
(świerszcz)
Jaki owad nocą błyska,
Znacie go z bajek.
jak iskierka z ogniska?
Przez całą zimę
(świetlik)
grywa na skrzypcach
za kominem.
(świerszcz)
8
Kwiaty
Szczęści przynosi, gdy ma cztery
Kolorowe, pachnące,
listki, jaka to roślina? To jest...
w ogrodzie czy na łące,
(koniczyna)
chętnie je zbieramy
na bukiet dla mamy.
Wyrósł na drodze na jednej nodze.
(kwiaty)
Wygląda jak słońce,
ma ziarenek tysiące.
Zgadnij, w jakich kwiatach
(słonecznik)
można znalez
ć brata?
(bratki)
Kwitnie latem niebiesko,
ale na jesieni
Rośnie nad potoczkiem,
w białe płótno się zmieni.
patrzy żółtym oczkiem,
(len)
przypomina skromnie
 nie zapomnij o mnie.
Kwiaty smutne, choć wspaniałe,
(niezapominajka)
żółte, złote, fioletowe, groby bliskich
ozdabiają w ciemne dni listopadowe.
Pośród łanów żyta błękitem zakwita.
(chryzantemy)
(chaber)
Jak ten kwiatek się nazywa,
Dobrze ją znamy z prześlicznej woni,
co słowo  pan w nazwie ukrywa?
kwitnie dzwonkami,
(tulipan)
chociaż nie zadzwoni.
(konwalia)
Jest na łodzi, jest na statkach.
Dodaj mu literę z przodu,
Wszyscy o niej mówią,
a otrzymasz nazwę kwiatka,
że kwiatów królowa.
który się nie boi chłodu.
Bywa pąsowa, biała i różowa.
(aster)
(róża)
Mogą być duże i głośno bijące.
Na zielonej łące kwitnie ich tysiące.
Mogą być małe i pachnące.
W swej nazwie sto mają,
(dzwonki)
jak się nazywają?
(stokrotka)
Tuż przy ziemi niziutko,
płatki z łodyżką krótką.
Miła niespodzianka, kwitnie już...
Fioletowe, wesołe, bo to przecież...
(sasanka)
(fiołek)
Jeszcze wszystko uśpione,
Kwitną, gdy z wakacji
jeszcze nic nie rośnie,
wracamy do szkoły,
a on śnieg przebija i mówi o wiośnie.
a cały las staje się wtedy liliowy.
(przebiśnieg)
(wrzos)
9
Drzewa
Jakie drzewa się zielenią,
Nie las, nie park, choć się zieleni,
zimą, latem i jesienią.
smaczne owoce znajdziesz tam
(iglaste)
w jesieni.
(sad)
Kiedy utraciła swe liście zielone,
zostały jej jeszcze korale czerwone.
Sosnowy, dębowy, stary lub młody,
(jarzębina)
rosną w nim grzyby, rosną jagody.
(las)
Swoją posturą
respekt budzi wszędzie,
Zieloną nosi koronę,
jesienią pod nim
przed skwerem daje ochronę.
znajdziesz żołędzie.
(drzewo)
(dąb)
Stoi urocza w zielonych warkoczach,
Wiosną na drzewie
wesoła w blasku słońca,
rozwija się z pąka,
a wszyscy mówią  płacząca.
jesienią złoty
(wierzba)
po świecie się błąka.
(liść)
Jak się to drzewo nazywa,
które się białą korą okrywa?
Spadłem nagle z drzewa,
(brzoza)
leżę na trawniku
w brązowej koszulce,
Zielona, z lasu wzięta,
w zielonym płaszczyku.
wesoło nam z nią w święta.
(kasztan)
(świerk, choinka)
Na dębach ogromnych,
Strzelista, wysoka,
w czapeczkach wygodnych,
rośnie koło przedszkola,
kulki małe siedzą
wysoki cień nam daje,
 dziki je wnet zjedzą.
już wiesz, to jest...
(żołędzie)
(topola)
Nad jakim drzewkiem  nie nocą 
Zawsze jestem zielona,
gwiazdki złociste migocą?
czy zima, czy wiosna,
Na jakim drzewku  nie w sadzie 
mam sukienkę z igieł,
jabłko pachnące pogładzisz?
nazywam się...
Pod jakim drzewkiem  nie trawka,
(sosna)
a jakaś piękna zabawka?
(choinka)
Zaczynają się wakacje,
bo już zakwitły...
(akacje)
10
Owoce
Te owoce  jesienią, latem
A
adnie pachnie żółta skórka,
ani wiosną, o żadnej porze,
kwaśny mają smak.
na wierzbie  nie mogą rosnąć.
Zawierają witaminy, wiemy, że to...
(gruszki)
(cytryny)
Niedaleko od drzewa pada,
Czerwone, pachnące, słonkiem
każdy je z ochotą zjada.
malowane, przyniosę ich z lasu
Okrąglutkie i rumiane,
w lecie pełny dzbanek.
na słoneczku dojrzewane.
(maliny)
(jabłko)
Czarne mamy buzie, czarne nawet
Czerwieni się ze wstydu. Dojrzewa
brody, kiedy na deser jemy...
na słonku. Wśród zielonych listków
(jagody)
wisi na ogonku.
(wiśnia)
Granatowy kolor mają,
latem w lesie dojrzewają.
Wyrosły w ogródku na krzaczkach,
(jagody)
kuleczki małe, okrągłe.
Są czarne, czerwone lub białe.
Skórka fioletowa, a miąższ pod nią
Ze smakiem spożywasz dojrzałe.
złoty, smakuje wybornie,
(porzeczki)
wszyscy wiedzą o tym.
(śliwka)
Czerwone, pachnące, dojrzewają
w lesie. Pójdziesz po nie w czerwcu,
Włoskie czy laskowe
pełen dzban przyniesiesz.
 smaczne są i zdrowe.
(poziomki)
(orzechy)
Soczyste, fioletowe, słoneczkiem
W mym ogródku rośnie krzak,
złocone. Przynieśli je z lasu, na zimę
który cierni wiele ma. Chyba nimi
zrobią smażone. Rosły na krzaczkach
bronić chce zielone owoce swe.
małych, były podobne do malin.
(agrest)
(jeżyny)
Skórkę mam gruba, zieloną.
Mieszka w prawdziwej łupince,
Środek miękki i czerwony.
teraz wisi na choince.
Pestki czarne też we mnie są.
(orzech)
Czy już ktoś odgadł nazwę mą?
(arbuz)
A
adnie pachnie żółta skórka.
Chociaż kwaśne są, i tak, pokrojone
Pomarańczowa marchew jest.
na plasterki, herbaty poprawią smak.
I ta, chociaż okrągła, też!
(cytryny)
(pomarańcza)
11
 Warzywa
Jaka to głowa, duża czy mała,
Na zagonie złota głowa,
z zielonych liści składa się cała?
smaczne pestki w sobie chowa.
(kapusta)
(dynia)
Ma okrągły brzuszek i mały ogonek,
Zielone łódeczki,
będzie z niego na obiad barszczyk
a w łódkach kuleczki,
doskonały.
gdy się ugotują,
(burak)
każdemu smakują.
(groch)
O którym z warzyw
cukrownia marzy?
Wyrosła na grządkach
(burak cukrowy)
czerwona kuleczka,
choć to smakołyczek,
Nie jest skoczkiem, ma tyczkę,
to szczypie w języczek.
przerośnie ogrodniczkę.
(rzodkiewka)
Zdobi działki, ogródki,
w nazwie ma trzy nutki.
Każdy odgadnie tę zagadkę,
(fasola)
ma biały korzeń i zieloną natkę.
(pietruszka)
Głos kukułki + grzyb + a
 rośnie na polu, żółte kolby ma.
Kiedy go ścierasz,
(kukurydza)
na płacz się zbiera.
(chrzan)
Każdy z was odgadnie
łatwo tę zagadkę,
Jakie warzywo, nawet niewielkie,
ma bielutki korzeń
wyciśnie z oczu słoną kropelkę?
i zieloną natkę.
(cebula)
(pietruszka)
Dobra gotowana
Różne na świecie istnieją  łaty :
i dobra surowa,
żółte, czerwone, łaty w kraty.
choć nie pomarańcza,
Lecz nie ma na pewno
jest pomarańczowa.
smaczniejszej  łaty ,
Kiedy za zielony
niżeli zielony listek...
pochwycisz warkoczyk
(sałata)
i pociągniesz mocno,
wnet z ziemi wyskoczy.
Jaka to głowa, co włosów nie miała,
(marchewka)
zamiast na karku,
na głąbie siedziała?
Latem w ogrodzie wyrósł zielony,
(kapusta)
a zimą w beczce leży kiszony.
(ogórek)
12
Zabawki
Głośno się turla po ulicy,
Oczka zamyka i mówi  mama ,
ta hulajnoga bez kierownicy.
sukienki dla niej uszyjesz sama.
(deskorolka)
(lalka)
Czy znacie zabawkę,
Z czego można zbudować
którą w karnawale
domy, mosty i wieże?
kupują ludzie dorośli
Nie zepsujesz zabawki,
i biorą na bale?
choć na części rozbierzesz.
(balon)
(klocki)
Okrągły, brzuchaty,
Gdy ja bijesz, to nie płacze,
wśród zabawek leży.
ale wesoło do góry skacze.
Zależy mu na tym,
(piłka)
żeby go uderzyć.
Stuknę go czasem,
Lata w górze, lecz na sznurze.
zagra pod palcami.
(latawiec)
Dziękuje mi basem,
gdy stukam pałkami.
Śmiesznie skacze w dół i w górę,
(bębenek)
gdy pociągniesz go za sznurek.
(pajac)
Końce jej ujmę w ręce,
co podskoczę, to się kręcę,
Jeden lata pośród trawy,
pod stopami i nad głową
drugi służy do zabawy.
ona śmiga wciąż na nowo.
(bąk)
(skakanka)
Jakie kółka przypniesz do nóg,
Może być mała alba duża,
żebyś się turlać na nich mógł?
czasami szklane oczka zmruża.
(wrotki)
Zawsze jest miła, uśmiechnięta,
dlatego lubią ją dziewczęta.
Postaw na niej jedną nogę,
(lalka)
a natychmiast rusza w drogę.
(hulajnoga)
Co wolno rzucać, kopać, cisnąć,
bo nawet jak upadnie,
Mała deseczka na długim sznurze,
zamiast się potłuc lub rozprysnąć,
raz jesteś na dole, raz jesteś w górze.
jeszcze podskoczy ładnie?
(huśtawka)
(piłka)
Na czym jez
dzisz wesoło
i kręcisz się w koło?
(karuzela)
13
Przybory szkolne
A
ączy różne materiały.
Możesz nim pisać i ani razu
I czy to lato, czy zima,
nie musisz maczać go w kałamarzu.
bez nici mocno trzyma.
(długopis)
(klej)
W jednym pudełku
Choć nie ma zamka ani kluczyka,
mieszka ich wiele,
często otwierasz ją i zamykasz.
a do tych krążków
W swym wnętrzu
spieszy pędzelek.
wiele tajemnic mieści,
(farby)
wierszyków, bajek i opowieści.
(książka)
Kolorowa tanecznice
tańczą po papierze,
Może być gruby albo cienki,
ostre główki mają, jak się nazywają?
czysty, w linie lub w kratki.
(kredki)
Można w nim pisać
lub rysować kwiatki.
Mieszkam w drewnianym
Różnie go też nazywają,
płaszczyku, stawiam kresek bez liku.
a uczniowie w swoich teczkach mają.
(ołówek)
(zeszyt)
Może być ze skóry, drewna
Mam czuprynę  na jeża ,
lub plastyku, ołówki i gumki
jestem grupy lub cienki.
mieszkają w ...
Kiedy chcesz coś namalować,
(piórnik)
bierzesz mnie do ręki.
(pędzel)
W piórniku cichutko siedzi,
nie ma ręki ani nóżki,
Mają dwoje uszu,
ołówkowe ściera dróżki.
lecz nie słyszą wcale.
(gumka)
Za to ciąć materiał
umieją wspaniale.
Z nudów umieram,
(nożyczki)
gdy nic nie ścieram.
(gumka)
Nie ciasto, nie glina,
a lepiona w dłoniach,
Wisi w klasie na ścianie,
może się zmienić w psa,
piszesz na niej zadanie.
dom lub konia.
(tablica)
(plastelina)
Po tablicy biega, robi białe znaki,
zna ją każdy uczeń,
czy wiesz, kto to taki?
(kreda)
14
W domu
A
atwa zagadka  krzesło dla dziadka.
Oszklone ma ramki,
(fotel)
wiszą w nim firanki.
(okno)
W szklanej kuli drucik mały
żarzy się przez cały wieczór.
Jak się nazywa cienka i zwiewna
(żarówka)
sukienka dla każdego okienka?
(firanka)
W swojej nazwie kryje zwierzę,
mama myje w nim talerze.
Otwierasz drzwi jak do mieszkania,
(zlew)
lecz mieszkają w niej ubrania.
(szafa)
Gdy go odkręcę, umyję ręce.
(kran)
Cztery nogi, jeden blat,
gdyby nie on, gdzie byś jadł?
Co to za złośnica, powiedzcie mi,
(stół)
dzieci, poduszki, dywany bije,
aż kurz leci?
Wisi na ścianie, zmienia ubranie.
(trzepaczka)
(wieszak)
Odkurzacza ciotka, nazywa się...
Wszyscy na mnie spoglądają,
(szczotka)
gdy o schludny wygląd dbają.
(lustro)
Duży wisi na ścianie,
mały się nosić pozwala.
Bywa w ramach i bez ramy,
Gdy się śpieszy albo spóz
ni,
wszyscy na nie spoglądamy.
nie naprawisz go w kuz
ni.
(lustro)
(zegar, zegarek)
Krąży ciepła woda
Cały czas chodzę,
w żeliwnych żeberkach,
rankiem się trudzę,
gdy jest zimno w domu,
dzwonkiem ludzi budzę.
każdy na nie zerka.
(budzik)
(kaloryfer)
To naczynie, proszę was,
Pałace i chaty ogrzewa w chłody,
trzyma ciepło cały czas.
a dziś traci pracę,
(termos)
bo wychodzi z mody.
(piec)
A
zy gorące roni,
gdy w niej nić się żarzy.
Gdy porcję węgla dostanie,
Żeby ją postawić,
ogrzeje całe mieszkanie.
trzeba mieć lichtarzyk.
(piec)
(świeca)
15
Żywność
Wszyscy znamy biały pył,
Zasuszone listki, co smakują
który wcześniej ziarnem był.
wszystkim, w imbryku je zaparzamy
(mąka)
i już smaczny napój mamy.
(herbata)
W sklepie ją kupujesz,
masłem ją smarujesz.
Porzeczkowy czy wiśniowy,
Rumiana, choć mała,
zawsze smaczny jest i zdrowy.
będzie smakowała.
(sok)
(bułka)
Owocowy, słodki, zdrowy,
Z białego stał się burym.
bardzo nam smakuje,
Do pieca wszedł bez skóry,
gdy się chleb nim posmaruje.
wyszedł zaś ze skórą,
(dżem)
teraz w sklepie go kupują.
(chleb)
Ten biały napój daje ci zdrowie.
Nie możesz zgadnąć?
Co to takiego, odgadnij mój kotku,
Kotek ci powie.
są z wierzchu białe, a żółte w środku.
(mleko)
Gdy je ugotować, dziwy się dzieją,
bo zamiast mięknąć, one twardnieją?
Zimne, słodkie i pachnące,
(jajka)
jemy latem w dni gorące.
(lody)
Latem się topi  nie w wodzie.
Zimą marznie  tak jak woda.
Kura je zniosła, mama przyniosła,
Chleb nim smarujemy co dzień
ugotowała, dzieciom podała.
i do ciast je mama doda.
(jajko)
(masło)
Dwie białe przyprawy,
Choć dziurek w nim sporo,
jedna do ziemniaków,
łatać ich nie trzeba.
a druga do kawy.
Zjem go z apetytem,
(sól, cukier)
razem z kromka chleba.
(ser)
A
atwo go poznacie,
najpierw był rośliną,
Może mieć wiśniowy,
teraz jest w herbacie.
malinowy smak.
(cukier)
Kiedy go odwrócisz,
to pofrunie ptak.
Proszek brązowy, pachnący,
(sok)
ale nie słodki,
mama go daje do szarlotki.
(cynamon)
16
Narzędzia
Czym ukroisz sobie chleba,
Nie gryzą choć zęby mają,
kiedy będzie ci potrzeba?
ogrodnikom pomagają.
(nóż)
(grabie)
Mają ostrza jak brzytewki niklowane
Ma ostrze i trzonek,
te siostrzyczki.
skopiesz nim zagonek.
W każdym domu służą wiernie.
(szpadel)
Nazywają się ...
(nożyczki)
Po drewnianych szczeblach
do góry się wspina.
Mam czuprynę  na jeża ,
Nie tylko w ogrodzie
jestem grupy lub cienki.
przyda się...
Kiedy chcesz coś namalować,
(drabina)
bierzesz mnie do ręki.
(pędzel)
Jakie to naczynie dziurawe z przodu,
gdy tylko przyniesiesz do ogrodu,
Żyję zgodnie ze stolarzem,
zaraz nad kwiatami zalewa się łzami.
tak pracuję, jak on każe.
(konewka)
Zęby mocne mam aż strach
i trę drzewo: trach, trach, trach.
Krzywa brzytwa goli łąkę
(piła)
bez wody i mydła.
Będzie z trawy smaczne jadło
Ma drewnianą obręcz
dla koni i bydła.
i sto dziurek na dnie.
(kosa)
Mama nim przesiewa mąkę.
Co to jest? Kto zgadnie?
Zrobię dołek, zrobię rów,
(sito)
to usypię kopczyk znów.
Chwyć mnie mocno, oprzyj nogę,
Głowa ostra, noga prosta.
cały ogród skopać mogę.
Po pieńku skakała, drewek narąbała.
(łopata)
(siekiera)
Jak się to narzędzie zowie,
Ma ostrze i trzonek,
co gwoz
dzie bije po głowie?
skopiesz nim zagonek.
(młotek)
(szpadel)
Prawdziwa  zamiata śmieci
Nie ma kół czterech
i liście z ulicy.
ani nawet dwóch.
Bajkowa  pod chmury leci,
Ma tylko jedno na przedzie.
na rozkaz czarownicy.
Lecz gdy za rączki mocno trzymasz,
(miotła)
nawet z ciężarem pojedzie.
(taczka)
17
Urządzenia
Jeden błyskawiczny,
Jeżdżę sobie po dywanie,
drugi  drzwi nam strzeże,
kiedy w domu jest sprzątanie.
trzeci król wybudował
(odkurzacz)
 ma baszty i wieże.
(zamek)
Najczęściej swą robotę
wykonuje w sobotę.
Lśni od szronu i od śniegu
Kurz wysysa w mig z dywanów,
nasz kuchenny, mały biegun.
z podłóg, pledów i tapczanów.
(lodówka)
(odkurzacz)
Masz pożytek z niego duży:
Gdy mówisz do mnie,
co mu powiesz, to powtórzy.
słyszę cię z dala.
Taśma się na szpulce kręci,
To on  czarodziej na to pozwala.
nie zabraknie jej pamięci!
(telefon)
(magnetofon)
Jaki aparat słowo za słowem
Postawiona w kąt
niesie po drucie naszą rozmowę?
chętnie łyka prąd.
(telefon)
A jak wody nabierze,
to bieliznę wypierze.
Stoi w domu skrzynka,
(pralka)
która jasno świeci,
to w niej oglądają
W szklanej kuli, drucik mały
śliczne bajki dzieci.
żarzy się przez wieczór cały.
(telewizor)
Pstryk! Już póz
no, a więc czas,
żebyś już druciku zgasł.
Śpiewa, mówi i gra,
(żarówka)
każdy je w domu ma.
(radio)
Przedmiot niezbędny,
chociaż nieduży,
Jaki to fortepian, który ma klawisze,
do prasownia bielizny służy.
ale nie gra, tylko pisze?
(żelazko)
(maszyna do pisania)
Wielka z nim wygoda, ty wrzucasz
pieniądz  on ci bilet poda.
(automat)
Jedzie w górę albo w dół,
zwinnie po piętrach się wspina,
chociaż szafę przypomina.
(winda)
18
Pojazdy
Chcesz popływać po jeziorze?
Pędzi po szynach
Z wiatrem iść w zawody możesz!
potwór rozpędzony,
Gdy ma żagiel albo wiosła,
sieje złote iskry
będzie cię po fali niosła.
i ciągnie wagony.
(łódka)
(lokomotywa)
Jakie to miasto, w polskiej krainie,
Żelazną szosą koła go niosą,
co powinno płynąć,
czerwone światło zatrzyma go łatwo.
a nigdy nie płynie?
(pociąg)
(A
ódz
)
Można wtedy jechać na nim,
Gdy bez kosza mknie w świat,
kiedy kręci się nogami.
to zostawia jeden ślad.
(rower)
A gdy kosz przy boku ma,
to zostawia ślady dwa.
Choć nóg ni posiada, szybko pędzi
(motocykl)
szosą, bo go po tej szosie
koła cztery niosą.
Skrami gęsto sypie,
(samochód)
parą dyszy srodze,
pędzi jak szalona,
Pod dowództwem kapitana
po stalowej drodze.
płynie po morzach i oceanach.
(lokomotywa)
(statek)
Mknie po szynach niby pociąg,
Siana, owsa jeść nie może,
wioząc ludzi w różne strony.
ale szybko ziemię orze.
W każdym mieście inny kolor,
(traktor)
ten w Warszawie był czerwony.
(tramwaj)
Po stalowych linach
na górę się wspina i każdy turysta
Wiatr w żagle śpiewa, tańczy na fali,
chętnie z niej skorzysta.
morskie wybrzeże ginie w oddali.
(kolejka)
Pozostawiając ślad białej piany,
płynie nim żeglarz przez oceany.
Jaki ptak ma skrzydła,
(żaglowiec)
ale nie z piórek?
Bardzo wysoko wzbija się w górę.
Pływa po jeziorze.
(samolot)
Opłynąć może świat!
Stanie, gdy nie dmucha,
Oto zagadka krótka: co to za dziwna
gdy na nią nie dmucha wiatr!
łódka, która czy w przód, czy wspak
(żaglówka)
pływa, tak samo się nazywa?
(kajak)
19
Zawody
Chodzi z dużą torbą
Kto o coś dzieci codziennie pyta
i z tego go znamy,
i sprawdza zadania w ich zeszytach?
że nosi przekazy, listy, telegramy.
(nauczyciele)
(listonosz)
Kto w sklepie bez wagi sprzedaje
Las kocha szczerze,
dużo wierszy i bajek?
zwierzętom dobrze życzy.
(księgarz)
Ma zielony mundur, bo to pan...
(leśniczy)
W dzień i w nocy pracuje,
chorym leki przepisuje.
Kto na skrzyżowaniu
(lekarz)
bez obawy staje,
bo ręką zatrzyma auta i tramwaje?
Noszę biały czepek i biały fartuszek,
(policjant)
żebyś buł zdrowy,
czasem ukłuć muszę.
Za ladą sklepową sprzeda to i owo.
(pielęgniarka)
(sprzedawca)
W białym fartuchu sprzedaje nam
Deska, młotek, zręczne ręce
z półek buteleczki, tubki,
zrobią mebli coraz więcej.
torebki pigułek.
(stolarz)
(aptekarz)
Kto pracuje w hełmie,
Ma biały fartuch  jak lekarz,
pnie się po drabinie,
ale nie leczy  wypieka.
kiedy syczy ogień i gdy woda płynie?
(piekarz)
(strażak)
Jak się nazywa taki lekarz,
Igła, nici i nożyce to jej dzielne
którego pacjent głośno szczeka?
pomocnice. Najpierw kroi,
(weterynarz)
potem zszywa,
czy już wiesz, jak się nazywa?
Choć to nie rolnik, lecz rolę ma,
(krawcowa)
często w teatrze lub filmie gra.
(aktor)
Pracuje głęboko pod czarnym
sufitem, ludzie palą skarby
Przez ciemne chmury szybko
przez niego zdobyte.
przenika, wszyscy cenimy pana...
(górnik)
(lotnik)
Zrobi fryzurę, ładnie ostrzyże.
Wciąż buduje domy dzielnie,
Czy już wiesz kto?
wszyscy znamy jego kielnię.
(fryzjer)
(murarz)
20
Kalendarz
Idą dwa miesiące, słoneczne, gorące,
Rodzi się w Noc Sylwestrową,
w pierwszym lipy kwitną,
coraz śmielej stawia krok,
w drugim sierpy zgrzytną.
nazywa się...
(lipiec, sierpień)
(Nowy Rok)
Co to za miesiąc, który niesie grzyby
Stary żegnamy, Nowy witamy.
i wrzosy liliowe w lesie.
(rok)
(wrzesień)
Wisi na ścianie mała książeczka,
A
atwa to zagadka, tak mi się wydaje.
co dzień z niej spada jedna karteczka.
Jaka po lecie pora nastaje?
(kalendarz)
(jesień)
Jak się nazywa ta pora roku,
Ostatni liść z drzewa opadł,
co ściele dywan zielony wokół?
koniec pogody, przyszedł...
(wiosna)
(listopad)
Kto odpowie szybko mi,
Jaka to pora roku,
który miesiąc ma najmniej dni?
kiedy biało jest wokół?
(luty)
(zima)
W tym miesiącu, jak w garncu,
Co to za święty,
nieustanna zmiana. Słońce grzeje
co przynosi prezenty?
w południe, a mróz szczypie z rana.
(Mikołaj)
(marzec)
Choinkę przynoszę,
Weselej jest na świecie,
lubią mnie ludzie,
gdy przychodzi miesiąc...
na Wigilię proszę, nazywam się...
(kwiecień)
(grudzień)
Ten miesiąc krótko się nazywa,
Kto z was szybko powie mi, w jakim
a cały świat zielenią się okrywa.
krótkim słowie jest aż siedem dni?
(maj)
(tydzień)
Jaki to miesiąc zamyka szkoły
Wiosną i zimą, w lecie, w jesieni ona
i daje dzieciom urlop wesoły?
w kalendarzu zawsze się czerwieni.
(czerwiec)
(niedziela)
Słońce przygrzewa, zboże dojrzewa,
Każdy zegar go odmierza,
lipa pokryta kwiatem, kiedy to bywa?
mówi, że leci, płynie, ucieka,
(latem)
chociaż to nie ptak ani też nie rzeka.
(czas)
21
Zjawiska przyrodnicze
Chłodzi nas, myje nas,
Zawsze jest nad nami, to płacze
poi ludzi, pole, las.
czasami, to śmieje się słońcem
(woda)
albo gwiazd tysiącem.
(niebo)
Kiedy błyska, gdy ulewa, wicher
wieje, łamie drzewa. Znak, że idzie
Widzisz je we dnie, nie widzisz
duża, groz
na, straszna...
w nocy. Zimą grzeje słabo,
(burza)
latem z całej siły.
(słońce)
Gdy się spotkają chmury  złośnice
i się pokłócą, ujrzysz...
Jest ogromną srebrną broszką,
(błyskawicę)
która nocą lśni nad wioską.
(księżyc)
Jak się nazywają te drobniutkie
kulki, które na podwórko zrzucają
Nawet w najbardziej upalny dzień
ciemne chmurki?
możesz pod drzewem znalez
ć...
(grad)
(cień)
Jak ta szyba się nazywa,
Nie widać ich w ciągu dnia, chociaż
co wodę na stawie przykrywa?
są nad nami. Można je zobaczyć
(lód)
tylko wieczorami.
(gwiazdy)
Sypał z nieba nockę całą,
wszystko wokół pobielało.
Unosi szybowce, popycha żaglowce,
(śnieg)
obraca wiatraki  kto to taki!
(wiatr)
Jest pożyteczny, lecz robi też szkody,
daje ludziom ciepło i boi się wody.
Chodzi po niebie mała lub duża, gdy
(ogień)
skryje słońce  świat się zachmurza.
(chmura)
Barwny most na niebie,
najczęściej po burzy,
Co to za zagadka?
kolorami świeci i pogodę wróży.
Na niebie biała łatka.
(tęcza)
(obłok)
Rankiem się srebrzy na łące,
Konewki mu nie trzeba, a podlewa
potem wysuszy ją słońce.
kwiaty, warzywa i drzewa.
(rosa)
(deszcz)
Tam, gdzie ono bije,
Srebrne krople zmienia w sople.
strumyczek się wije.
(mróz)
(z
ródło)
22
Bajki
W jakiej bajce spotkasz dziada
Nieraz w bajkach widziałem
z długą brodą, chałupinkę starą
i zwiedzałem go w snach,
i sieci nad wodą?
ale prawdę Ci powiem:
(Bajka o rybaku i złotej rybce)
częściej widzę go w drzwiach.
(zamek)
Jakie to zwierze z bajek
ma takie zwyczaje:
Jakim to pojazdem, ciągniętym
gdy chce połknąć wnuczkę,
przez konie, podróżowali niegdyś
to babcię udaje?
królowie w koronie?
(wilk)
(kareta)
A
atwo mnie poznacie,
Malutki człowieczek z waszych
gdy wspomnicie bajkę.
bajeczek.
Chodziłem tam w butach
(krasnoludek)
i paliłem fajkę.
(Kot w butach)
Bajkowe panienki, nie lubią
sukienki, wszystkie wolą rybi ogon
Kto mieszkał w jamie tuż nad Wisłą
i dlatego pływać mogą.
i zionął ogniem jak ognisko.
(syrenki)
(Smok Wawelski)
Fala wiślana pluskiem ją sławi.
Jaka osoba z dawnych bajek
Tarczą i mieczem broni Warszawy.
z miotłą się wcale nie rozstaje?
(syrena)
(czarownica)
Z płatka róży kołderka, a kołyska
Każda królewna, a tym bardziej ona,
z orzecha. Taka mała drobinka,
winna uważać na wrzeciona.
tyle przygód ją czeka.
(Śpiąca Królewna)
(Calineczka)
Jakie to maluchy zawsze brodate
Chociaż kłopoty z wilkiem miała,
i ciężko pracują tak zimą, jak latem.
wyszła z opresji zdrowa i cała.
(Krasnoludki)
(Czerwony Kapturek)
W chatce krasnoludków mieszka
Jakie imiona mają braciszek
prześliczna królewna...
i siostrzyczka, którzy w lesie spotkali
(Śnieżka)
chatkę zrobioną z pierniczka?
(Jaś i Małgosia)
Kto listy pisać chciał
drobnym maczkiem
Jaka to dzieweczka ma roboty wiele,
i po to kupił raz maczku paczkę?
a na pięknym balu gubi pantofelek?
(Kaczka Dziwaczka)
(Kopciuszek)
23
Litery
Ma mnie gwiazda i grzechotka,
Dwa patyczki małe:
u Grzegorza też mnie spotkasz.
w górze je złączono,
Grek mnie ceni, Węgier lubi.
dołem rozdzielono,
Ma mnie groch, lecz nie ma łubin.
poprzeczką podparto.
Mieszkam w Gdańsku,
Jaka to litera  odgadnąć łatwo!
bywam w górach.
(a)
Ma mnie kogut, nie ma kura.
Brzmię w fagocie i w gitarze.
Jest literka w abecadle,
Czym ja jestem? Kto mi wskaże?
która ma dwa brzuszki.
(g)
Kto z was prędzej ją odgadnie,
chłopcy, czy dziewuszki?
Wielka, wygląda jak drabina,
(b)
która ma tylko jeden szczebel.
Mała krzesło przypomina,
Czy to rogal upieczony,
albo do niego podobny mebel.
czy to księżyc spadł?
(h)
Siedzi sobie w abecadle.
Jaka to litera? Kto zgadł?
Iza, Irka, Igor, Iwona
(c)
 to wszystko piękne są imiona.
Co je łączy zgadnie łatwo,
Ma mnie Darek i Dorota,
każdy bystry obserwator.
w łódce też mnie możesz spotkać.
(i)
Jestem w domu i w szufladzie,
bardzo lubię ciocię Jadzię.
Małe  l to laska, do góry nogami.
Szumię w deszczu,
Podobny kształt też ma inna,
dz
więczę w dzwonku, lecz mnie
wielka, drukowana.
nie ma wśród skowronków.
(j)
Czym ja jestem? Kto odpowie?
(d)
Kok i kajak  różne wyrazy,
ale każdy zgadnie już teraz,
Gdy w lusterku się przeglądam,
jaka litera je otwiera
do cyfry jestem podobna.
i jaka kończy oba zarazem.
Z nią mnie często mylą dzieci.
(k)
Czym ja jestem? Czy już wiecie?
(e)
Lody lubi Leokadia.
Lotnią latem lata Lidia.
Ma mnie foka i fasola, ma mnie
Leszek lipy liczy liście
Filip, nie ma Ola. W dal mnie niesie
 lecz to żart jest oczywiście.
rzeczna fala, z dymem fajki się
Zagadkę dla was mam teraz:
wypalam. Bywam w fagocie i flecie.
- Powiedz, jaka to litera
Kto ja jestem? Czy już wiecie?
w tych wyrazach się powtarza?
(f)
(l)
24
Ma mnie wielbłąd, żółw i słomka, Wożę deski do tartaku,
ale nie ma mnie biedronka. lubię zapach tataraku.
Jestem w zwykłym kołku w płocie, Często dzwonię w telefonie,
pływam łódką, błyszczę w złocie. kręcę się w magnetofonie.
Chleb mnie nie ma, lecz ma bułka. W radiu nie ma mnie, jak wiecie,
Zna mnie sokół i jaskółka. podziwiajcie mnie w portrecie.
Dz
więczę w głosie i to ładnie. Z anteną stoję na dachu
Czym ja jestem? Kto odgadnie? i wcale nie czuję strachu.
(ł) Tę antenę przypominam.
Teraz wiesz, jak się nazywam!
Anna, wanna czy też panna (t)
 te wyrazy, rzecz to znana
 wszystkie to do siebie mają, Słychać mnie w kukułki głosie,
że literę powtarzają. który leci hen, po rosie.
I trzymają je wciąż razem. Fruwam razem z żurawiami,
Dzielą tylko się w sylabie. rosnę w polu z burakami.
(n) Choć nie znajdziesz mnie
w Rzeszowie,
Czy jest duża czy jest mała, czym ja jestem  kto z was powie?
kształt jej się nie zmienia. (u)
Jest podobna do obręczy
albo do pierścienia. Gdy na tę literę patrzę,
(o) mówiąc tylko między nami,
jedno mam wrażenie zawsze
Płaszcz, parasol  ma mnie z przodu.  to  m do góry nogami!
Urlop, nasyp  zaś ma z tyłu. (w)
W środku skryłam się w zapałce,
lecz nikt mnie nie znajdzie w bajce. Ta litera, wiedzą chłopcy,
A papuga rozgadana, kształt podobny ma do procy.
aż dwa razy mnie powtarza. Znajdziesz ją w środku wyrazu,
Próżno szukać mnie w karecie. na końcu, lecz ani razu
Czym ja jestem? Czy już wiecie? w polskich wyrazach, bez wyjątku,
(p) nie znajdziesz jej na początku.
(y)
Jaką literę dobierzesz,
by  bób zmienił się w zwierzę? Zamek, znaczek zawsze ma mnie.
(r) Jestem w ziemi, zaspie, zimnie.
Dobrze zna mnie w ZOO zebra.
Wąż nie mówi, tylko syczy, W znalezisku tez mnie nie brak,
ale czy to właśnie znaczy, również w złocie błyszczę ładnie.
że on w całym alfabecie Czym ja jestem? Kto odgadnie?
tylko jedną zna literę? (z)
Ale jaką ? Jak sądzicie?
(s)
25
Jechał Grześ rowerem. Ojej! Co się
Cyfry
stało? Kraksa! Przednie koło mu się
i figury geometryczne
scentrowało. Trzeba je naprawić!
My nie potrafimy, ale oba kółka
To odgadnąć łatwo:
złączymy i w cyferkach umieścimy.
Jest między cyframi,
(osiem)
krzesło które stoi, do góry nogami.
(cztery)
Narysuj sierp do żęcia zbóż
i zamyśl się chwileczkę.
Narysuj serduszko.
Do jakiej cyfry podobny jest,
Potrzebna ci tylko połowa.
gdy dodasz mu kreseczkę.
Do prawej połowy, gdy ogonek
(pięć)
wygięty dodasz, przyjrzyj się
uważnie, bo cyferka już gotowa!
Mam cztery rogi, dwa długie i dwa
(dwa)
krótkie boki. Kwadratem nie jestem,
choć mam kąty proste.
Pewna liczba dwucyfrowa,
(prostokąt)
dwie najmniejsze cyfry chowa.
Z nich dwu,
Kosił Franek trawę, kosa się
to większa zawsze jest pierwsza.
zmęczyła. Uciekła do szkoły,
(dziesięć)
w cyfrę się zmieniła.
(siedem)
Gdy szóstka stanie do góry nogami,
to jaka cyfra będzie przed nami.
Gdy linka się urwała, to cyferka
(dziewięć)
powstała. W dole brzuszek krągły
ma. Kto z was imię jej już zna?
Tę cyfrę łatwo rozpoznać możesz:
(sześć)
ni to chorągiewka, ni to batożek.
Stoi sobie skromnie pomiędzy
Jaka to jest cyfra? Ptaki ją rysują,
cyframi. Bardzo dumna wtedy,
gdy do ciepłych krajów
gdy stoi przed zerami.
od nas odlatują.
(jedynka)
(trzy)
Zagadka zaczyna się stąd!
Ta cyferka bez wysiłku może toczyć
Jest w nim prosty każdy kąt.
się jak piłka. I choć sama nie znaczy
No i zawsze, mój kolego, równe boki
nic, w parze z inną dumna może być.
w nim, dlatego już od bardzo wielu
(zero)
lat, mówią o nim, że to...
(kwadrat)
My wszystkiego mamy trzy.
Ach, jak wesoło mieć trzy boki
Nie wszystkie dzieci mnie lubią
i trzy kąty. Trzy wierzchołki
i spotyka mnie krytyka, chociaż uczę
także mamy i pracując na trzy fronty,
myśleć, liczyć. Kłaniam się...
każdej pracy radę damy.
(matematyka)
(trójkąty)
26
Poczta
Większe, mniejsze, z ząbeczkami,
Listy piszesz do kolegów?
bardzo ładne są czasami.
To uważaj byś bez błędów
Gdy zabraknie ich na liście,
pisał nazwy ulic, miast.
list nie dojdzie oczywiście.
Przy nich kod pisz natychmiast.
(znaczki)
Jeszcze imię i nazwisko
i to już by było wszystko.
Lecz, czy wiesz, jak się zwie,
ta notka na kopercie?
(adres)
Kiedy list do środka włożę,
skleję ją i nie otworzę.
A kto ją otworzy potem,
list przeczyta  wiem ja o tym.
(koperta)
Biała koperta jest mym ubrankiem.
Trzeba mnie tylko
do skrzynki zanieść
i stąd wyruszę w daleki świat.
Jak się nazywam?
Czy ktoś już zgadł?
(list)
Chodzi z dużą torbą
i z tego jest znany,
że roznosi listy, paczki, telegramy.
(listonosz)
Skąd wysyłamy listy i telegramy?
(poczta)
Dziesięć okrągłych okienek w tarczy.
Z każdego zerka mała cyferka.
Nakręcić tylko kilka wystarczy
a głos z daleka mknie do człowieka.
(telefon)
Jaki aparat słowo za słowem,
niesie po drucie naszą rozmowę?
(telefon)
27
Higiena
Dwie małe pomocnicze służą ci
Mydła i wody pilnie unika.
przez całe życie. Pracowite są,
Co wez
mie do rąk, wszystko
a przy tym bardzo lubią częste mycie.
poplami. A jak takiego nazwać
(ręce)
chłopczyka? Ja wam nie powiem.
Nazwijcie go sami.
Choć w nazwie 100 mają
(brudas)
 my mamy tylko dwie.
Przed wyjściem z domu
Bywa biała, kolorowa, ale zawsze
w buty je wkładamy.
kwadratowa. Gdy jej nie używasz,
(stopy)
w kieszeni ukrywasz.
(chusteczka)
Kolorowa rączka, czuprynka
 na jeża kiedy z niej korzystam,
Chociaż mam zęby, to nic nie jadam,
to zęby wyszczerzam.
tylko splątane włosy układam.
(szczoteczka)
(grzebień)
Gdy chcesz zmierzyć gorączkę,
Leczy wszystkich ludzi, odwiedza
wtedy wkładasz go pod rączkę.
też chore dzieci. Chodzi w białym
(termometr)
fartuchu. Kto to jest? Czy wiecie?
(lekarz)
Ludzie mają z obu stron głowy.
Z obu stron łowią dz
więki rozmowy.
Pienię się bardzo obficie,
A zając ja ma wyżej
uwielbiam pranie i mycie.
i jeszcze nimi strzyże.
Lecz chociaż pachnę przyjemnie,
(uszy)
niektórzy stronią ode mnie.
(mydło)
Jest w łazience niby  miska,
nad nią wisi ręcznik duży.
Kury mają pazury,
O tym wie najmniejsze dziecko,
z
rebak kopytem kopie.
że do mycia ona służy.
A co przy każdej dłoni i stopie,
(umywalka)
ma każda dziewczynka i chłopiec?
(paznokcie)
Jak ten przedmiot się nazywa?
Jest mały, by w nim pływać,
Spogląda z wysoka,
lecz gdy woda z kranu ciurka,
na kurki, na wannę,
biorę kąpiel, daję nurka.
gdy go używasz, udaje fontannę.
(wanna)
(prysznic)
Nie tylko wiosną, cały rok rosną.
Do suchej nitki moknie nieraz,
Strzygą je na różne sposoby.
gdy po kąpieli ciało wycierasz.
Paniom służą do ozdoby.
(ręcznik)
(włosy)
28
Bibliografia
Bogdanowicz Z.  Zabawy dydaktyczne dla przedszkoli. PZWS Warszawa 1992.
Frątczakowie E. J. P.  Przyrodnicze zagadki Agatki. Oficyna Wydawnicza
Arcanum Bydgoszcz 1992.
Firutowska T.  Odgadujemy zagadki w: Wychowanie w przedszkolu. 1984 nr 6.
Kapica G.  Rozrywki umysłowe w nauczaniu początkowym.
WSiP Warszawa 1986.
Kruk H.  Wybór literatury do zabaw i zajęć w przedszkolu.
WSiP Warszawa 1985.
Kowalska E.  Zagadki przygotowują do nauki pisania w: Wychowanie
w przedszkolu 1985 nr 7/8.
Stec. J.  Zagadki dla najmłodszych.  MAC Kielce 1992.
Kwaśniewska M.  Zadania i zagadki w: Wychowanie w przedszkolu 1985 nr 4.
Publikacja dodana do Archiwum Internetowego Serwisu Oświatowego AWANS.NET 7 kwietnia 2004 r.
29