984501838

Prokurator otrzymał ongi od cesarza, po kilku niezbyt udanych wystąpieniach przeciw obrzezańcom, polecenie, aby nie wystawiał na próbę cierpliwości Judejczyków, unikał starć, nie prowokował religijnych uczuć i złagodził środki administracyjne. Bez sprzeciwu zastosował się do poleceń cesarskich, chociaż wolałby, gdyby Tyberiusz wydał mu rozkaz zaostrzenia środków bezpieczeństwa i krwawego tłumienia każdego, nawet najmniejszego, odruchu niechęci i niesforności (III-IV, 201).

Piłatowi zdecydowanie nie odpowiadało polecenie cesarza, lecz nie mógł się mu przeciwstawić w obawie o swe stanowisko. Taka prezentacja sylwetki Poncjusza sugeruje rozbicie jego osobowości, co - z psychologicznego punktu widzenia - może być konsekwencją ciągłego pogłębiania się stanów lękowych.

W OBLICZU ŚMIERCI SEJANA

Mimo swojej nienawiści i skłonności do bezwzględnego traktowania Judejczyków Piłat musiał respektować wszelkie nakazy cesarza, gdyż obawiał się o swoją pozycję w administracji rzymskiej. Świadczy o tym jednoznacznie opis jego zachowania na wiadomość o śmierci Sejana¹²⁷. Ten fakt historyczny został wykorzystany w konstrukcji portretu psychologicznego prokuratora.

Opis reakcji Poncjusza dodatkowo zyskał siłę ekspresji dzięki kontrastowi dwóch sąsiednich rozdziałów, w których mowa jest o przyjęciu wiadomości o skazaniu Sejana. Pierwszy przedstawia reakcję Pilatusa, drugi - Heroda Antypasa. Dwa odmienne zachowania osób pełniących swe urzędy w Cesarstwie Rzymskim obrazują doskonale różnice między tymi postaciami, z których każda czuła się niepewnie na swoim stanowisku. Do świadomości tetrarchy Galilei i Perei dotarła ta wieść dopiero, gdy czwarty raz przeczytał list przyniesiony mu nocą przez posłańca z Rzymu. Ucieszy-

¹²⁷ Został stracony 8X31 r. na rozkaz cesarza, gdy tylko ten otrzymał przekonywające dowody o intrygach Sejana, które miały mu zapewnić zdobycie tronu. M.Jaczynowsk a, op. ci/., s. 289; Zob. też, Ewangelia wgfw. Jana, wstęp, Poznań 1975, s. 369.

212