9965379470

16 P. Cieszkowski, M. Kupczyk, P. Libuda, P. Siwak

plastycznych powstaje zaś plastyczne płynięcie na końcach szczeliny, powodujące umocnienie materiału i znaczne zmniejszenie prędkości propagacji.

Nie mniej istotnym czynnikiem wpływającym na pękanie powłoki jest również rodzaj podłoża, na jakim została ona osadzona. Inaczej będzie „zachowywała się” powłoka osadzona na ostrzu ze stali szybkotnącej, a inaczej - osadzona na węglikach spiekanych, ceramice narzędziowej, czy też na ostrzach z materiałów supertwardych. Jest to związane m.in. z innym charakterem odkształcania się różnych materiałów narzędziowych pod wpływem nacisków występujących w strefie skrawania, co opisano w pracach [4, 6],

Biorąc powyższe pod uwagę, podjęto badania mające na celu ocenę podatności na kruche pękanie powłoki z azotku chromu z uwzględnieniem zastosowanego podłoża.

2. METODYKA BADAŃ 2.1. Rodzaje podłoży zastosowanych w badaniach

Jako podłoża użyto w badaniach płytek skrawających z trzech gatunków węglików spiekanych:

-    z grupy zastosowania K węglik H15X o twardości 1550HV30,

-    z grupy zastosowania M węglik SM25 o twardości 1550HV30,

-    z grupy zastosowania P węglik S40S o twardości 1200HV30.

Dobrano je z myślą o późniejszych badaniach eksploatacyjnych i w ten sposób, aby płytki skrawające reprezentowały główne grupy zastosowań węglików spiekanych na ostrza skrawające.

2.2. Powłoka zastosowana w badaniach i warunki jej wytwarzania

Powłokę jednowarstwową CrN o barnie srebmoszarej wytworzono metodą łukowo-plazmową.

Do istotniejszych warunków procesu wytwarzania powłok należy zaliczyć

[10]:

-    uzyskanie wysokiej próżni za pomocą pompy dyfuzyjnej (86-10'⁷ Pa),

-    grzanie wsadu (150-500°C - czas ok. 2-3 h),

-    oczyszczanie jonowe ok. 10 min, w tym czasie dozowanie argonu, przyłożenie wysokiego napięcia (500 V),

-    odcięcie dopływu argonu i odpompowanie resztki argonu,

-    wytworzenie par metalu przez zmniejszenie napięcia od 400 V do 64 V, z dozowaniem argonu.