9965379549

Kartografia planetarna - przykłady opracowań, odwzorowania kartograficzne, nowe wyzwania 377

Dobór powierzchni odniesienia ma kluczowe znaczenie dla dokładnego przedstawienia na płaszczyźnie obiektów pozaziemskich o różnorodnych kształtach. Stosuje się elipsoidy wydłu-tocentryczne lub planetograficzne definiowane analogicznie jak współrzędne geocentryczne i geograficzne (ryc. 17). Południk początkowy dobiera się tak, aby przechodził przez dobrze

Ryc. 14. Fotomozaika Marsa opracowana na podstawie zdjęć wykonanych przez sondę Viking 1 (źródło: http://nssdc.gsfc.nasa.gov/)

Fig. 14. Photo mosaic depicting Mars, based on photographs taken by Viking 1 probe (source: http://nssdc.gsfc.nasa.gov/)

żonę, trójosiowe, czteroosiowe, pięcioosiowe, a nawet sześcioosiowe. Możliwości zastosowania elipsoid czteroosiowej oraz sześcioosio-wej do kartowania powierzchni nieregularnych obiektów przedstawili m.in. M. Nyrtsov, L. Bu-gaevsky i P. Strooke (2007).

Konstrukcja elipsoidy czteroosiowej lub sze-ścioosiowej jest stosunkowo prosta. Definiuje się różne długości półosi w czterech prostopadłych kierunkach. Na rycinie 16 przedstawiono elipsoidę sześcioosiową oznaczając półosie jako a, a', b, b\ c, c'. Na powierzchni odniesienia wprowadza się układ współrzędnych. Najczęściej stosowane są współrzędne plane-widoczny trwały obiekt na danej powierzchni. Jeżeli nie ma trwałego obiektu, wybór południka głównego jest dokonywany według reguł matematycznych.

Parametry elipsoidy wyznacza się na podstawie sieci punktów kontrolnych dających się jednoznacznie zidentyfikować na zdjęciach obiektu. K. Willner i współautorzy (2009) wyznaczyli sieć punktów dla Fobosa korzystając z danych obrazowych SRC (Super Resolution Channel) otrzymanych z sondy MEX (Mars Express). Punkty umieszczono w kraterach na powierzchni satelity. Wykorzystując sieć punktów wyznaczono model powierzchni oraz dyna-