Prof.dr hab.inż. Marian Tracz Katedra Budowy Dróg i Inżynierii Ruchu Politechnika Krakowska
1. Wstęp
W 2012 roku mija 20 lat od wykonania przez grupę ekspertów Banku Światowego oceny stan bezpieczeństwa ruchu na polskich drogach (1992 roku) i opracowania raportu nt. „Bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce”[l]. Ten raport, wykonany w trzecim roku od otwarcia naszych granic dla przywozu z zagranicy samochodów, można uznać za punkt wyjścia do zorganizowanych działań na rzecz Brd. Raport wskazywał, że znacząca poprawa jest możliwa pod warunkiem podjęcia działań systemowych. W jego wyniku w 1993 roku utworzono Krajową Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (Brd) pod przewodnictwem wicepremiera, nadając tym samym problematyce Brd wysoką rangę. Na szczeblu regionalnym powstały wojewódzkie Rady Brd.
W 1993 r. Komitet Badań Naukowych zlecił realizację projektu badawczego nt. Poprawy Brd”, który opracowywał interdyscyplinarny zespół obejmujący ekspertów z 8 jednostek, pod kierunkiem Prof.R.Krystka z Politechniki Gdańskiej. W jego rezultacie powstał „Zintegrowany program poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego GAMBIT” [2] przekazany Ministrowi Transportu i GM. Program formułował cele i przedsięwzięcia dla poprawy Brd na okres 5 lat we wszystkich polach tworzących system Brd, dotyczących użytkowników dróg, dróg i pojazdów. Jego kontynuacją był opracowany przez ten sam zespół program GAMBIT 2000 formułujący zadania i przedsięwzięcia na okres 2001-2010. W 2005 roku przyjęto kolejny krajowy program GAMBIT 2005 na lata 2005-2013 [3], czyli na okres po wstąpieniu do UE. Kolejne programy uwzględniały postęp wiedzy krajowej i zagranicznej oraz doświadczenia z realizacji wcześniejszych programów. Programy te były zatwierdzane przez Radę Ministrów.
Ważną rolę w koordynacji działań odgrywał sekretariat Krajowej Rady BRD w Ministerstwie Infrastruktury. W latach 2003-2004 dla KRBRD duży zespół opracował zestaw podręczników oraz prezentacji do prowadzenia szkoleń dla wykładowców i dla słuchaczy oraz programy szkoleń ukierunkowany na interdyscyplinarne szkolenie kadr dla rad Brd [4], Warto podkreślić, że w tym okresie powstały liczne wojewódzkie programy Brd, a także program GAMBIT dla dróg krajowych (2008) [5,6], co spowodowało aktywizację szerokiego interdyscyplinarnego grona fachowców wokół prac dla poprawy Brd.
Znaczącą rolę jaką w zakresie edukacji naszych kadr odegrała pomoc instytutów badawczych z krajów UE, zwłaszcza SWOV (Holandia), BASt (Niemcy), VTI (Szwecja) i INRETS (Francja) oraz administracji drogowych z kilku krajów Unii Europejskiej.
Duże znaczenie dla edukacji, wymiany informacji oraz wdrażania nowych metod i rozwiązań miały cykliczne konferencje naukowo techniczne poświęcone tematyce Brd organizowane przez GDDKiA i PROFIL oraz organizowane przez Politechnikę Gdańską w ramach programów GAMBIT, a także inne tematyczne konferencje i seminaria.
Wielkim sukcesem tych programów i działań poza efektami bezpośrednimi mierzonymi redukcją liczby zdarzeń i ich ofiar były:
- wytworzenie w społeczeństwie przekonania o konieczności poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego dla zmniejszenia liczby ofiar wypadków i wielostronnych strat z nich wynikających,
1