SYSTEMY PLIKÓW
Systemy plików
(ang. file system)
System plików zarządza sposobem zabezpieczenia, zarządzania i przechowywania plików w
przestrzeni pamięci masowej np. na twardym dysku.
Większość współczesnych systemów operacyjnych ma własne systemy plików, które
ewoluujÄ… wraz z rozwojem OS.
W zależności od wymagań, jakie musi spełniać nośnik, stosuje się różne systemy plików.
Najważniejszą różnicą pomiędzy różnymi systemami jest maksymalna wielkość pliku.
Podstawowe funkcje systemu plików:
" otwieranie i zamykanie pliku
" tworzenie i usuwanie pliku
" tworzenie i usuwanie folderu
" odczyt i zapis do pliku
W zakresie komputerów osobistych stosuje popularne systemy plików:
·ð FAT16
FAT16 (File Allocation Table 16) został opracowany w 1983 roku i potrafi zarządzać danymi
o maksymalnej wielkości 2 GB. Nośnik, w którym zastosowano FAT16, może mieć
maksymalną wielkość 4 GB i nie może zawierać więcej niż 65 536 plików. Ten przestarzały
system został już wyparty przez FAT32 i NTFS.
·ð FAT32
Ponieważ dyski musiały sprostać rosnącym wymaganiom co do ilości i wielkości
zapisywanych plików, w 1997 roku wprowadzono FAT32. Ten system obsługuje pliki
o maksymalnym rozmiarze 4 GB i twarde dyski do 8000 GB
z maksymalnie 270 milionami plików. Oprócz Windows w wersji od 95 SP2 dyski
z systemem FAT32 obsługują również inne systemy operacyjne, takie jak Mac OS firmy
Apple.
Ponieważ wiele plików wideo ma dziś rozmiary znacznie przekraczające 4 GB, ten system
operacyjny znajduje zastosowanie przede wszystkim w pamięciach USB i dyskach
zewnętrznych.
·ð exFAT
exFAT (Extended File Allocation Table) został opracowany na potrzeby kart pamięci po to,
aby również te nośniki mogły obsługiwać większe pliki. exFAT współpracuje tylko
z Windows XP (po zainstalowaniu dodatku Service Pack 2), VistÄ… (po zainstalowaniu Service
Pack 1) albo Windows 7. Ponieważ żaden inny system operacyjny nie jest w stanie odczytać
danych z tego systemu plików, to pozostaje on prawie nieużywany.
SYSTEMY PLIKÓW
·ð NTFS
NTFS (New Technology File System) to współczesny standardowy system plików Windows.
Potrafi zarządzać plikami o niewyobrażalnej obecnie wielkości 16 000 GB i dyskami do 256
000 GB (256 terabajtów). Liczba plików, jakie można zapisać na nośniku z systemem plików
NTFS, wynosi ponad 4 miliardy, a więc praktycznie jest nieograniczona. W razie użycia
jeszcze większych plików i jeszcze większych dysków NTFS można rozszerzyć.
Kolejną zaletą tego systemu plików jest tak zwany mechanizm księgujący (ang. journaling).
Jest to metoda polegajÄ…ca na zapisywaniu wszystkich zmian w plikach najpierw
w zarezerwowanym obszarze pamięci. Dlatego w przypadku awarii zasilania podczas zapisu
nie następuje utrata danych.
·ð HSF+
HSF+ (Hierarchical File System) to standardowy system plików systemów operacyjnych
Mac OS. Podobnie jak NTFS obsługuje bardzo duże pliki i dyski, i tak samo jak on
wykorzystuje mechanizm księgujący. Użytkownicy chcący skorzystać z dysku z HSF+ pod
Windows muszą zainstalować dodatkowy program, na przykład MacDrive.
·ð ext4
ext4 (ang. Fourth Extended File System)  czwarta wersja rozszerzonego systemu plików,
następca ext3. Obecnie jeden z najpopularniejszych systemów plików dla Linuksa. Obecny
jest w z
ródłach Linuksa od wersji 2.6.19. Od wersji jądra 2.6.28, wydanego 25 grudnia 2008
roku, uznany za stabilny.
·ð UDF
UDF (ang. Universal Disk Format)  system plików stworzony jako implementacja standardu
ISO 13346, który jest rozszerzeniem starszego ISO 9660, służący do zapisywania danych na
nagrywalnych nośnikach danych, głównie z ograniczonymi możliwościami ponownego
zapisu takich jak:napędy magneto-optyczne, Blu-ray, DVDąR, DVDąRW, DVD-ROM, CD-
R i CD-RW
·ð ISO9660
Standard ISO 9660  standard, który definiuje system plików przeznaczony do płyt CD. Jest
to standard obsługiwany przez różne systemy operacyjne z rodziny Unix (np. Linux), a także
Mac OS, MS Windows, DOS i inne. Stworzony został przez Międzynarodową Organizację
NormalizacyjnÄ… (ISO).
W standardzie ISO 9660 nie można zapisywać plików większych niż 2 GB, co jest poważną
wadą tego systemu plików. Wady tej pozbawiony jest system plików UDF, będący
rozszerzeniem standardu ISO 9660.
SYSTEMY PLIKÓW
Wszystkie programy korzystające z zapisanych na dysku danych w pierwszej kolejności
wysyłają zapytanie do Windows.
System operacyjny wysyła wtedy ścieżkę do systemu plików, który korzystając ze spisu
treści, ustala fizyczny adres zapisu danych na dysku. Mając fizyczny adres, system plików
odnajduje szukany plik na dysku i przesyła go do Windows.
Windows przypisuje otrzymany plik do danego zapytania i przekazuje go do programu, który
wysłał zapytanie. Program otwiera plik i użytkownik może przystąpić do jego edycji.
Podczas każdej kolejnej zmiany pliku (na przykład zapisu lub kasowania), program
uruchamia ponowne zapytanie.
Rys. y
ródło: www.komputerswiat.pl 31.03.2013
SYSTEMY PLIKÓW
System plików dysków komputera łatwo jest ustalid. W tym celu na przykład w Windows 7 klikamy na
Menu Start i na Panel Sterowania. W nowym oknie klikamy na Narzędzia Administracyjne, a potem
podwójnie na Zarządzanie komputerem.
W wyświetlonym oknie klikamy na Zarządzanie dyskami. Teraz możemy już zobaczyd, jakiego
systemu używają nasze dyski, na przykład NTFS. Dodatkowo w tym oknie możemy od razu sprawdzid
podział naszych dysków na partycje i ilośd dostępnego miejsca.
Zmiana systemu plików
Po pierwsze, taka zmiana wymaga ponownego sformatowania dysku. Od użytego do
formatowania programu lub systemu operacyjnego zależy, jaki system plików będziemy mieli
do wyboru.
W Windows dostępne są na przykład FAT32 lub NFTS. Jeśli danego dysku używamy tylko
pod Windows, to ze względu na wyżej wymienione zalety należy wybrać NTFS.
Jeśli jednak chcemy wykorzystać dysk zewnętrzny na przykład do wymiany danych
z makiem, to nie obejdziemy się bez FAT32. Problem polega na tym, że Windows może
wprawdzie odczytywać dyski z FAT32 o dowolnej wielkości, ale podczas formatowania
systemem FAT32 ogranicza wielkość dysku lub partycji do 32 GB. Tylko niektóre programy
(na przykład Paragon Hard Disc Manager) pozwalają na sformatowanie całego dysku
systemem FAT32.
W Windows 7 Microsoft wprowadził dodatkowy sposób zarządzania danymi - biblioteki.
Pozwala to łączyć w jednym wirtualnym folderze pliki fizycznie zlokalizowane na różnych
partycjach (także w wtedy gdy mają inny system plików)
SYSTEMY PLIKÓW
Domyślnie istnieją cztery biblioteki: filmy, zdjęcia, muzyka i dokumenty. Biblioteki
prezentują wszystkie pliki danego typu w jednym oknie i to niezależnie od ścieżki i miejsca
zapisania plików. Chociaż pliki nie znajdują się rzeczywiście w folderach bibliotek, to
bezpośrednio w danej bibliotece można je kopiować, kasować i zmieniać ich nazwy.
Literatura:
Kwalifikacja E12  Montaż i eksploatacja komputerów osobistych oraz urządzeo peryferyjnych 
Tomasz Kowalski wyd. Helion Edukacja.
Zagadnienia egzaminacyjne:
Scharakteryzowad podstawowe systemy plików w współczesnych komputerach osobistych.
y
ródło: www.komputerswiat.pl 31.03.2013
Inne:
1. Systemy plików - Zobacz
2. Budowa systemu plików FAT32 i NTFS - Zobacz
3. Porównanie NTFS i FAT - Zobacz
4. Omówienie systemów plików FAT, HPFS i NTFS - Zobacz