Jakie gatunki literackie uznasz za charakterystyczne dla epoki romantyzmu?

Romantyzm charakteryzowaÂÅ‚ siê niemaÂÅ‚ÂÄ… wynalazczoÅ“ciÂÄ… w dziedzinie tworzenia i eksploatacji nowych gatunków literackich. Jako epoka zbuntowana przeciw ojcom - klasykom, odrzucaÂÅ‚ poczÂÄ…tkowo wszystkie gatunki klasyczne, a tworzyÂÅ‚ wÂÅ‚asne, lepiej wyraÂżajÂÄ…ce ideê epoki. I tak powstaÂÅ‚y:

> Ballada - gatunek wywodzÂÄ…cy siê z twórczoÅ“ci ludowej, a zatem najlepiej realizujÂÄ…cy zaÂÅ‚oÂżenia ludowoÅ“ci. FabuÂłê i bohaterów ballad romantycy czerpali z reguÂÅ‚y z podaÃÄ… ludu. Obok bohaterów realnych (czêsto byli nimi wieÅ“niacy) pojawiaÂÅ‚y siê w balladach istoty fantastyczne (duchy, widma, rusaÂÅ‚ki itp.). TajemniczoÅ“ÃÅš, irracjonalizm, dramatyczne wydarzenia - to cechy gatunku. PrzykÂÅ‚adem najlepszym jest zbiór A. Mickiewicza Ballady i romanse, który zapoczÂÄ…tkowaÂÅ‚ romantyzm polski.

> Dramat romantyczny - gatunek uwaÂżany za najwaÂżniejszy w romantyzmie. Twórcy dramatu romantycznego odrzucili klasyczne zasady (trzech jednoÅ“ci, ograniczonej iloÅ“ci osób na scenie, kompozycji zamkniêtej) a za wzór przyjêli kompozycjê dramatów Szekspira. I tak gatunek charakteryzujÂÄ…: synkretyzm, kompozycja otwarta, baÅ“niowoÅ“ÃÅš, pomieszanie scen realistycznych i fantastycznych, zerwanie z zasadÂÄ… trzech jednoÅ“ci, obecnoÅ“ÃÅš bohatera romantycznego. NajwaÂżniejsze przykÂÅ‚ady to dzieÂÅ‚a trzech wieszczów:

Dziady A. Mickiewicza, v Kordian J. SÂÅ‚owackiego,

Nie-Boska komedia Z. KrasiÃÄ…skiego.

> PowieÅ“ÃÅš poetycka - gatunek ten rozpropagowaÂÅ‚ Byron, a przejêli go w Polsce czoÂÅ‚owi twórcy romantyzmu. PowieÅ“ÃÅš poetycka (zwana takÂże poematem epickim) ÂÅ‚ÂÄ…czy pierwiastki epickie i liryczne. Jest to utwór ukazujÂÄ…cy dramatycznÂÄ… i tajemniczÂÄ… akcjê w sposób niechronologiczny (inwersja czasowa). Narrator zdarzeÃÄ… ujawnia wÂÅ‚asne uczucia, gÂłówna postaÃÅš to z reguÂÅ‚y bohater byroniczny. PrzykÂÅ‚adem tego gatunku jest Giaur G. Byrona i Konrad Wallenrod A. Mickiewicza.



> Poemat dygresyjny - takÂże uprawiaÂÅ‚ go G. Byron. ZasadÂÄ… konstrukcyjnÂÄ… tego gatunku jest fakt, Âże istotniejsze od wydarzeÃÄ… i bohaterów sÂÄ… dygresje czyli odautorskie wstawki, komentujÂÄ…ce fabuÂłê, odwoÂÅ‚ujÂÄ…ce siê do wspóÂÅ‚czesnoÅ“ci twórcy, podejmujÂÄ…ce dyskusje na nurtujÂÄ…ce go problemy. Akcja jest tu tylko pretekstem, punktem wyjÅ“cia do rozwijania dygresji. PrzykÂÅ‚adem sztandarowym romantycznego poematu dygresyjnego jest Beniowski J. SÂÅ‚owackiego.