17.07.2016 Fizyka Jamnika Spontaniczne złamanie symetrii
TA STRONA WYKORZYSTUJE PLIKI COOKIE zgodnie z ustawieniami Twojej przeglÄ…darki.
Więcej informacji o celu ich wykorzystania i możliwości zmiany ustawień cookie znajdziesz w
naszej Polityce prywatności.
Login:
fizyka.org :: fizyka.jamnika.pl
Hasło:
rejestracja
nie pamiętasz hasła?
Strona główna Twoje konto Płatności FORUM Szukaj FAQ O nas
szukaj w Fizyce Jamnika SZUKAJ
Strona główna > Artykuły Fizyka > Nobel z fizyki 2008 > Spontaniczne złamanie symetrii
Symetria złamana
Teoria
Wyprowadzenia
Dlaczego jest coś, skoro mogłoby nie być niczego? Dlaczego jest tak wiele tak różnych cząstek
Zadania fizyczne
elementarnych? Tegoroczni laureaci Nagrody Nobla z fizyki dają nam podstawy, dzięki którym możemy lepiej
zrozumieć co dzieje się głęboko w środku najmniejszych klocków z których zbudowana jest materia.
Doświadczenia
Tablice
Biografie
Ukryte symetrie natury
FORUM
Uczelnie
Naturalne prawa symetrii znajdują się w sercu tego tematu. Albo raczej złamane symetrie,
Licencja ESET gratis!
zarówno te istniejące we Wszechświecie od samego początku, jak i te, które utraciły swą
wyjściową symetrię gdzieś po drodze.
Tak naprawdę wszyscy jesteśmy dziećmi zaburzonej symetrii~ wszystko zaczęło się po Wielkim
Wybuchu, jakieś 14 miliardów lat temu, gdy wraz z materią powstała antymateria. Gdy się
Rezonans napięć(krótkie
spotkajÄ… marny ich los obie anihilujÄ… i pozostaje jedynie promieniowanie. Oczywistym jest
pytanie odnośnie wykresu) [1]
jednak, że to materia wygrała odwieczną bitwę ze swoją przeciwniczką antymaterią nie
fizyka i strach [1]
byłoby nas tu gdyby zdarzyło się inaczej. Jesteśmy jednak i jest to możliwe tylko dzięki
Fizyka jÄ…drowa [0]
Grawitacja pod ziemiÄ… [1]
maleńkiemu zaburzeniu symetrii wystarczyło, że na każdy miliard cząsteczek antymaterii
Jakie repetytorium z fizyki
przypadła jedna dodatkowa cząsteczka materii by nasz świat mógł przetrwać. Ten nadmiar
wybrać do matury? [1]
materii okazał się zalążkiem całego wszechświata, który wypełnił się galaktykami, gwiazdami i
planetami, a w końcu życiem. Ale powód tego zachwiania symetrii wciąż pozostaje tajemnicą
nad którą głowią się najwięksi naukowcy świata.
Niewyjaśnione złamanie symetrii w zaraniu wszechświata.
Gdyby w Wielkim Wybuchu powstało tyle samo materii co antymaterii, doszłoby do wzajemnej ich anihilacji.
Ale dzięki nieznacznej przewadze w liczbie cząstek, ta pierwsza odniosła zwycięstwo wypełniając świat
galaktykami, gwiazdami, planetami i w końcu życiem.
Lustereczko, powiedz przecie... gdzież jest symetria we wszechświecie?
http://fizyka.org/?artykul,73 1/6
17.07.2016 Fizyka Jamnika Spontaniczne złamanie symetrii
Fizyka przez wiele lat skupiała się na wyjaśnieniu praw skrywających się za wszelkiego rodzaju
zjawiskami, które potrafimy zaobserwować, ale nie zawsze wyjaśnić. Prawa przyrody powinny
być doskonale uniwersalne i bezwzględne, powinny być prawdziwe w każdym miejscu
wszechświata takie podejście wydaje się prawidłowe w większości przypadków, ale jak się
okazuje nie zawsze. Dlatego właśnie przypadki szczególne w świadomości naukowców
stanęły na równi z prawami ogólnymi, co wcale nie wydaję się aż tak niezwykłe, gdy wezmie
się pod uwagę, że w naszym pokręconym świecie rzadko spotykamy się z doskonałą symetrią.
Przeróżne typy symetrii i asymetrii są częścią naszego codziennego życia~ lustrzane odbicie
literki A wygląda tak samo jak oryginał, podczas gdy literki Z nie. Z drugiej strony, Z
obrócona do góry nogami wygląda tak samo, podczas gdy nie jest tak w przypadku litery A.
Podstawowa teoria cząstek elementarnych zakłada trzy różne zasady symetrii: symetria
lustrzana, symetria Å‚adunkowa, symetria czasowa fizycy oznaczajÄ… je odpowiednio literkami:
P (od ang. parity parzystość), C (ang. charge ładunek) i T (ang. time czas).
W symetrii lustrzanej, wszystkie zdarzenia powinny odbywać się dokładnie w ten sam sposób,
niezależnie czy widziane bezpośrednio, czy w lustrze. Powinno nie być różnicy między stroną
prawą a lewą i nikt nie powinien być w stanie rozstrzygnąć czy znajduje się we własnym
świecie, czy w jego lustrzanym odbiciu. Symetria ładunkowa postuluje, że cząstka powinna
zachowywać się zupełnie tak samo jak jej alterego antycząstka która ma takie same
właściwości ale odwrotny ładunek. Natomiast zgodnie z symetrią czasową, zdarzenia fizyczne
w skali mikro powinny być tak samo niezależne bez względu na czas w którym mają miejsce.
Lustrzana symetria. Zaburzona na obrazku po lewej i przywrócona na obrazku po prawej, gdzie nie jest
możliwe rozstrzygnięcie czy znajdujemy się w naszym własnym świecie, czy jego lustrzanym odbiciu.
Symetrie nie mają jedynie znaczenia estetycznego. Uproszczają wiele kłopotliwych obliczeń i
w związku z tym grają kluczową rolę w matematycznym opisie świata. Jeszcze ważniejsze jest
to, że symetrie implikują ogromną ilość praw na poziomie cząstek. Dla przykładu, istnieje
prawo, które mówi, że w zderzeniu cząstek nie może zostać utracona energia musi pozostać
taka sama jak przed zderzeniem, co w oczywisty sposób wykorzystuje się w równaniach
opisujących zderzenia cząstek. Jest też prawo zachowania ładunków elektrycznych, które jest
powiÄ…zane z symetriami w elektromagnetyce.
Rozpoznanie wzorca
Złamana symetria w badaniach materii pojawiła się pierwszy raz w połowie XX wieku. W
tamtym czasie fizyka próbowała osiągnąć swoje największe marzenie połączyć najmniejsze
klocki przyrody i wszystkie jej oddziaływania w jedną zgrabną teorię unifikującą wszystko.
Rzeczywistość okazała się jednak mało optymistyczna a fizyka cząstek stawała się coraz
bardziej i bardziej skomplikowana. Akceleratory zbudowane po II wojnie światowej były w
stanie wyprodukować ciągły strumień cząstek coś, czego nikt wcześniej nie widział.
Większość z tych cząstek nie pasowała do żadnych modeli stworzonych przez ówczesnych
fizyków, ta materia składała się z atomów, a te z protonów i neutronów w jądrze wokół
którego krążyły elektrony. Głębsze badania wykazały, że każdy proton i neutron to w istocie
trio trzech kwarków. Cząstki odkryte do tej pory również okazały się być złożone z kwarków.
Rzut oka na materię. Elektrony i kwarki to najmniejsze klocki z których zbudowana jest materia.
Dziś prawie wszystkie elementy układanki są na swoim miejscu Model Standardowy dla
niepodzielnych części materii zawiera trzy rodziny cząstek. Te rodziny przypominają się
wzajemnie, ale jedynie cząstki z pierwszej (najlżejszej) rodziny są wystarczająco stabilne by
zbudować świat. Cząstki z dwóch cięższych rodzin żyją w bardzo niestabilnych warunkach i
momentalnie rozpadają się w jakieś lżejsze formy.
http://fizyka.org/?artykul,73 2/6
17.07.2016 Fizyka Jamnika Spontaniczne złamanie symetrii
Model Standardowy, który znamy dzisiaj. Połączone w nim zostały wszystkie podstawowe klocki budujące
materię i trzy z czterech podstawowych sił. Podczas gdy cała znana materia zbudowana jest z cząstek z
pierwszej rodziny, pozostałe cząstki istnieją jedynie przez ekstremalnie krótki czas. By model był zupełny,
potrzebujemy nowej cząstki cząstki Higgsa którą fizycy mają nadzieję znalezć przy pomocy niedawno
wybudowanego w Wielkiego Zderzacza Hadronów (LHC Large Hadron Collider).
Wszystko kontrolowane jest przez oddziaływania. Standardowy Model, przynajmniej na razie,
zawiera trzy z czterech podstawowych oddziaływań przyrody, wraz z ich posłańcami
cząstkami, które wchodzą w interakcję z cząstkami elementarnymi. Posłańcem oddziaływania
elektromagnetycznego jest foton o zerowej masie~ oddziaływanie słabe, odpowiedzialne za
radioaktywny rozpad i powodujące, że słońce i gwiazdy świecą, przenoszone jest przez ciężkie
bozony W i Z~ podczas gdy oddziaływanie silne przenoszone jest przez gluony, które dbają o
to, by jądro atomu się nie rozpadło. Grawitacja czwarta z sił nie została jeszcze
uwzględniona w tym modelu i stanowi ogromne wyzwanie dla dzisiejszych fizyków.
Rozbite lustro
Model standardowy jest syntezą wszystkiego, czego fizyka była w stanie dowiedzieć się o
najgłębiej ukrytych składnikach materii. Swoje teoretyczne podstawy solidnie opiera o zasady
symetrii fizyki kwantowej i teorię względności. Jednak droga do jego ostatecznego kształtu
była długa i kręta, model przeszedł wiele prób i wiele razy wydawało się, że może nie być
prawidłowy. Brało się to stąd, że fizycy zakładali działanie praw symetrii w Lilipucim świecie
cząstek elementarnych. Okazało się, że niesłusznie.
Pierwsza niespodzianka pojawiła się w roku 1956, gy dwóch chińskoamerykańskich
teoretyków Tsung Dao Lee i Chen Ning Yang (rok pózniej otrzymali Nagrodę Nobla) poddało
w wątpliwość lustrzaną symetrię (symetrię P) w oddziaływaniu słabym. Skoro symetria
lustrzana występowała w naturze, to symetria dotycząca lewej i prawej strony była uznawana
za dobrze udokumentowany fakt.
"Musimy zrewidować dawne zasady, gdy mamy do czynienia ze światem kwantowym w
którym istnieją cząstki elementarne" stwierdzili Lee i Yang. Zaproponowali ciąg
eksperymentów mających na celu przetestowanie symetrii P. I rzeczywiście, po paru
miesiącach rozpad jądra atomu radioaktywnego izotopu kobaltu (kobalt60) okazał się nie
poddawać zasadom symetrii lustrzanej. Symetria została złamana gdy elektrony opuszczające
jądro atomu kobaltu okazały się bardziej skłonne do podążania w jedną ze stron. To tak
jakbyśmy stanęli przed wejściem na Dworzec Centralny i obserwowali tłum ludzi skręcających
po wyjściu w lewo, podczas gdy w prawo szła by ledwie garstka.
Asymetria jako nieodłączna towarzyszka życia
Równie dobrze mogłoby być tak, że symetria ładunkowa i symetria lustrzana łamią się osobno,
ale obie, tak zwana symetria CP, na pewno nie są łamane w tym samym czasie. Społeczność
fizyków utwierdziła się w przekonaniu, że ta akurat symetria pozostaje niezaburzona. Fizycy
sądzili, że prawa natury nie zmieniłyby się gdybyśmy znalezli się w lustrzanym świecie, w
którym materia zastąpiona została antymaterią.
To znaczy również, że jeśli spotkalibyśmy pozaziemską istotę, nie mielibyśmy możliwości
stwierdzić, czy pochodzi ona z naszego świata czy z lustrzanego antyświata. Powitalny uścisk
dłoni mógłby zatem mieć katastrofalne konsekwencje. Po zetknięciu i tym samym
anihilacji materii i antymaterii pozostałaby tylko eksplozja energii.
Więc może to i lepiej, że oddziaływanie słabe powróciło do łask w roku 1964. Radioaktywny
rozpad dziwnej cząstki, zwanej kaonem, ujawnił nowe pogwałcenie praw symetrii (za to
odkrycie James Cronin i Val Fitch zostali uhonorowani Nagrodą Nobla w roku 1980). Mała
grupa kaonów nie poddawała się symetrii czasowej i ładunkowej~ złamana została podwójna
symetria CP i, co za tym idzie, poddana w wątpliwość cała struktura teorii.
To odkrycie daje nam wybawienie, jeśli wezmiemy pod uwagę istoty pozaziemskie. Wychodzi
na to, że, przed powitalnym uściskiem, wystarczyłoby poprosić przybysza o dokładne zbadanie
rozpadu kaonu w domu i sprawdzenie, czy ten kaon jest zrobiony z tego samego co my, czy z
antymaterii.
http://fizyka.org/?artykul,73 3/6
17.07.2016 Fizyka Jamnika Spontaniczne złamanie symetrii
Uścisk? Poczekaj, aż ustalimy symetrię! Jeśli kosmita stworzony jest z antymaterii, uścisk zmiecie was w
wybuchu energii.
Pierwszą osobą, która zwróciła uwagę na decydujące znaczenie złamanej symetrii dla genezy
wszechświata, był rosyjski fizyk i laureat Pokojowej Nagrody Nobla Andriej Sacharow. W roku
1967 postawił trzy warunki, które były konieczne do stworzenia świata takiego jak nasz,
pozbawionego antymaterii. Pierwszym z nich było to, że prawa fizyki muszą rozróżniać
materię od antymaterii faktycznie tak jest, co zostało udowodnione wraz ze złamaniem
symetrii CP~ drugim że wszechświat powstał w Wielkim Wybuchu~ i trzecim że w każdym
jądrze atomu protony dezintegrują. Ostatni warunek mógłby prowadzić do końca świata,
ponieważ implikuje, że każda materia w końcu zniknie. Ale jak dotąd się to nie zdarzyło, a
eksperymenty pokazały, że protony pozostają stabilne przez 10^33 lat uspokajające 10
trylionów razy dłużej niż wynosi wiek Wszechświata. Ciągle natomiast nie ma nikogo, kto by
wiedział w jaki sposób łańcuch zdarzeń zaproponowany przez Sacharowa dał początek
naszemu światu.
Tajemnica złamanej symetrii rozwiązana
Może się zdarzyć tak, że warunki Sacharowa zostaną ostatecznie włączone do Modelu
Standardowego fizyki. Wtedy nadwyżka materii stworzonej u zarania Wszechświata zostanie
wytłumaczona. To jednak wymaga o wiele większego pogwałcenia symetrii niż podwójnie
złamana symetria odkryta przez Fitcha i Cronina.
Mimo to, nawet znacznie mniejsze złamanie symetrii spowodowane przez kaony musiało być
wyjaśnione~ w przeciwnym wypadku cały Model Standardowy byłby zagrożony. Pytanie o to,
dlaczego symetrie się łamały pozostawało tajemnicą aż do roku 1972, kiedy to dwóch badaczy
z Uniwersytetu w Kyoto Makato Kobayashi i Toshihide Maskawa, obaj doskonale
zaznajomieni z rachunkami fizyki kwantowej znalezli odpowiedz w macierzy 3x3.
W jaki sposób pojawiła się ta podwójnie złamana symetria? Każda cząstka kaonu składa się z
kombinacji kwarków i antykwarków. Oddziaływanie słabe zmusza je do ciągłej zmiany postaci:
kwark staje się antykwarkiem, podczas gdy antykwark zmienia się w kwark, w ten sposób
przekształcając kaon w antykaon. W ten sposób cząstka kaonu przełącza się między swoim
bytem i antybytem. Ale jeśli spełnione zostaną odpowiednie warunki, symetria między
materią a antymaterią zostanie złamana. Macierz Kobayashiego i Maskawy zawiera
prawdopodobieństwa opisujące sposób w jaki przemiana kwarków będzie zachodzić.
Fizyka kwantowa stoi za dziwacznym zjawiskiem przemiany. Kaon może przełączać się między swoim
bytem i antybytem z kaonu w antykaon i z powrotem. Wszystkie rodziny kwarków, które znamy dzisiaj,
mogą stać się częścią procesu w którym, w pewnych przypadkach, zostanie zaburzona symetria. Wyjaśnienie
tego zjawiska dało Kabayashiemu i Maskawie tegoroczną Nagrodę Nobla z fizyki.
Okazało się, że kwarki i antykwarki zamieniały się rolami w obrębie swoich własnych rodzin.
Jeśli ta wymiana tożsamości z podwójnie złamaną symetrią miałaby mieć miejsce między
materią a antymaterią, potrzeba by było kolejnej rodziny kwarków, innej od dwóch
pozostałych. To był śmiały pomysł~ Model Standardowy został wzbogacony o te domniemane
nowe kwarki, a te zgodnie z przewidywaniami zostały ujawnione w pózniejszych
eksperymentach. Kwark powabny (ang. charm, oznaczenie c) został odkryty już w roku
1974~ kwark spodni (ang. bottom, oznaczenie b) w 1977~ a ostatni, kwark wysoki (ang. top,
oznaczenie t) dopiero w 1994.
Odpowiedz leży w mezonach
Całkiem możliwe jest, że wyjaśnienie złamanej symetrii CP dostarcza również odpowiedzi na
pytanie, jaki jest powód istnienia rodzin drugiej i trzeciej cząstki. Rodziny te w wielu
aspektach przypominają pierwszą, ale są tak krótko żyjące, że nie mogą uformować niczego,
co trwałoby w naszym świecie przez dłuższy czas. Jedną z możliwości jest to, że te kapryśne
cząstki wypełniły swoją najważniejszą rolę u zarania czasu, gdy ich obecność gwarantowała
złamanie symetrii, która zapewniła zwycięstwo materii nad antymaterią. To, w jaki sposób
natura rozwiązała ten problem, jest wciąż poza naszą wiedzą. Złamana symetria musiała
zdarzać się wiele, wiele razy by w końcu stworzyć materię, która daje nam nasze gwiezdziste
http://fizyka.org/?artykul,73 4/6
17.07.2016 Fizyka Jamnika Spontaniczne złamanie symetrii
niebo.
Z teorii Kabayashiego i Maskawy wynikało również, że powinno być możliwe przyjrzenie się
poważnym zaburzeniom symetrii w cząstkach Bmezonów, które są dziesięć razy cięższe od
swoich kuzynów kaonów. Jednakże, w Bmezonach złamana symetria zdarza się niezmiernie
rzadko, zatem potrzebne są ogromne ich ilości by znalezć jedynie kilka złamań w symetrii.
Postawiono więc ogromne akceleratory w Stanford (Kalifornia) i w Tsukubie (Japonia), które
produkowały ponad milion Bmezonów dziennie, by można było uważnie śledzić ich rozpad. W
końcu, w roku 2001 dwa niezależne eksperymenty potwierdziły zaburzenia symetrii w B
mezonach, dokładnie takie, jak prawie 30 lat wcześniej przewidywał model Kobayashiego i
Maskawy.
To oznaczało ukończenie Modelu Standardowego, który działał dobrze przez wiele lat. Prawie
wszystkie elementy układanki znalazły się na miejscu, co więcej zgadzały się z
najśmielszymi przewidywaniami. Mimo to, fizycy wciąż nie są zadowoleni.
Symetria ukrywa siÄ™ pod spontanicznymi zaburzeniami
Jak już wyjaśniliśmy, Model Standardowy łączy wszystkie znane cząstki elementarne i trzy
spośród czterech podstawowych oddziaływań. Ale dlaczego te oddziaływania są tak inne? I
dlaczego cząstki tak bardzo różnią się masą? Najcięższa z nich kwark wysoki jest ponad
trzysta tysięcy razy cięższa niż elektron. Dlaczego w ogóle mają masę? Oddziaływanie słabe w
tym aspekcie znowu się wyróżnia: jego posłańcy, cząstki W i Z, są zdecydowanie cięższe,
podczas gdy jego sprzymierzeniec foton który przewodzi oddziaływanie
elektromagnetyczne, w ogóle nie ma masy.
Większość fizyków wierzy, że kolejna spontanicznie złamana symetria, zwana mechanizmem
Higgsa, zniszczyła oryginalną symetrię między oddziaływaniami i nadała cząstkom masy w
początkowych fazach Wszechświata.
Drogę ku temu odkryciu wytyczył Yoichiro Nambu, kiedy w roku 1960 był pierwszym, który
przedstawił spontanicznie zaburzenie symetrii w fizyce cząstek elementarnych. Za to odkrycie
został zresztą nagrodzony Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki. Wszystko zaczęło się, gdy
pracował nad teoretycznymi obliczeniami dla innego niesamowitego fenomenu fizyki
nadprzewodnictwem, które polega na tym, że prąd elektryczny płynie bez żadnego oporu.
Spontaniczne zaburzenie symetrii, które opisuje nadprzewodnictwo zostało pózniej przez
Nambu przeniesione na grunt świata cząstek elementarnych a jego aparat matematyczny
przeniknÄ…Å‚ do wszystkich teorii zwiÄ…zanych z Modelem Standardowym.
Możemy zaobserwować więcej trywialnych spontanicznych zaburzeń symetrii w codziennym
życiu. Ołówek postawiony pionowo wiedzie doskonale symetryczne życie, w którym wszystkie
kierunki są równe. Ale ta symetria jest stracona gdy ołówek się przewróci wtedy liczy się już
tylko jeden kierunek. Z drugiej strony, jego stan stał się bardziej stabilny, ołówek już dalej nie
może się przewrócić, osiągnął punkt, w którym jego energia jest najmniejsza.
Spontaniczne złamanie symetrii. Świat tego ołówka jest doskonale symetryczny. Wszystkie kierunki są
całkowicie równe. Ale ta symetria jest stracona gdy ołówek się przewróci. Teraz pozostał tylko jeden kierunek.
Symetria, która istniała wcześniej, teraz jest ukryta za przewróconym ołówkiem.
Próżnia ma najmniejszy możliwy poziom energii w całym kosmosie. Tak naprawdę, próżnia w
fizyce jest definiowana jako stan z najmniejszą możliwą energią. Ale ona w żadnym razie nie
jest pusta! Odkąd pojawiła się fizyka kwantowa, próżnia jest definiowana jako zbiór
bulgoczących zup cząstek, które pojawiają się, tylko po to, by po raz kolejny momentalnie
zniknąć we wszechobecnych, ale niewidzialnych polach kwantowych. W przestrzeni jesteśmy
otoczeni przez wiele różnych pól kwantowych~ cztery podstawowe oddziaływania natury
również są definiowane jako pola. Jedno z nich, pole grawitacyjne, znamy wszyscy. To ono
powoduje, że chodzimy po ziemi i możemy określać co jest na górze, a co na dole.
Nambu dość wcześnie zdał sobie sprawę z tego, że właściwości próżni mogą rzucić wiele
światła na badania nad spontaniczne złamaną symetrią. Próżnia, czyli najniższy stan energii,
nie odpowiada żadnemu stanowi symetrycznemu. Tak jak z upadającym ołówkiem, symetria
pól kwantowych została złamana i tylko jeden z wielu możliwych kierunków pola został
wybrany. Metody Nambu, który badał spontaniczne zaburzenia symetrii w odniesieniu do
Modelu Standardowego, zostały znacznie udoskonalone w ostatnich dziesięcioleciach~ dziś są
powszechnie używane przy obliczaniu efektów oddziaływania silnego.
Masa Higgsa
Odpowiedz na pytanie o masę cząstek elementarnych została znaleziona dzięki spontaniczne
złamanej symetrii hipotetycznego pola Higgsa. Sądzi się, że w momencie Wielkiego Wybuchu
pole było doskonale symetryczne i wszystkie cząstki miały zerową masę. Ale pole Higgsa, tak
jak pionowo stojący ołówek, nie było stabilne, zatem, gdy Wszechświat trochę się uspokoił,
pole opadło do swojego poziomu najniższej energii swojej własnej próżni, zgodnie z
kwantową definicją. Jego symetria zniknęła i pole Higgsa stało się swego rodzaju pyszną
przekąską dla cząstek elementarnych wchłonęły one różne ilości pola i dostały różne masy.
Niektóre, jak np. fotony nie skusiły się i pozostały bez masy~ ale dlaczego elektrony w ogóle
http://fizyka.org/?artykul,73 5/6
17.07.2016 Fizyka Jamnika Spontaniczne złamanie symetrii
zdobyły jakąś masę to całkiem inne pytanie, na które nikt jeszcze nie dał odpowiedzi.
Tak jak i inne pola kwantowe, pole Higgsa ma swego własnego reprezentanta cząstkę
Higgsa. Fizycy mają wielką nadzieję znalezć ją za pomocą najpotężniejszego akceleratora
cząstek na świecie całkiem nowego Wielkiego Zderzacza Hadronów, znajdującego się w
CERNie w Genewie. Możliwe, że wykrytych zostanie wiele różnych cząstek Higgsa, ale może
się też zdarzyć, że nie będzie żadnej. Fizycy są gotowi tak zwana supersymetryczna teoria
wg wielu mogłaby zostać włączona do Modelu Standardowego. Istnieją też inne teorie, jedne
bardziej wydumane, inne mniej. W każdym razie, prawdopodobna jest ich symetryczność,
nawet mimo tego, że symetria może nie wydawać się z początku aż tak oczywista. Ale ona
tam jest, czyha schowana w pozornie tylko zachwianej pozie.
Krzysztof Kercz (na podstawie nobelprize.org)
strona główna :: polityka prywatności :: reklama :: mapa serwisu :: wstecz :: do góry
© 20032015 Fizyka Jamnika, Wszelkie prawa zastrzeżone. Online: 17
edeklaracje: program tester uprawnienia budowlane: Fronty meblowe: Katalog stron
http://fizyka.org/?artykul,73 6/6
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
zlamania twarzoczaszkiinstrukcja pierwszej pomocy postepowanie w przypadku zlamanSymetria w fizyce (rozdział 3)Złamański L4[1]Zwarcia symetryczne trójfazowe w systemie elektroenergetycznymwięcej podobnych podstron