CAŁKOWITA POPRZECZNA PRZERWA RDZENIA

ETIOLOGIA:

•

urazy

•

zaburzenia ukrwienia (myelomalacia)

•

procesy zapalne (myelitis)

PATOGENEZA:

-

procesy nagłe powodują uszkodzenie rdzenia na
pewnym poziomie, które przebiega w dwóch
fazach

•

faza wstrząsu :

-

następuje nagłe przerwanie impulsacji z
ośrodków wyższych do rdzenia

-

powoduje to porażenie wszystkich czynności
rdzenia kręgowego i jego całkowite wyłączenie
poniżej poziomu uszkodzenia

-

wyłączone zostaje funkcjonowanie zarówno
neuronów ośrodkowych jak i obwodowych

•

faza uspastyczniania :

-

stopniowo powraca czynność odruchowa rdzenia

-

rdzeń poniżej uszkodzenia zaczyna działać
autonomicznie niezależnie od ośrodków
wyższych

OBRAZ KLINICZNY:

•

faza wstrząsu rdzeniowego (wiotka) :

-

występuje natychmiast po uszkodzeniu

-

zwykle trwa od 3 do 6 tygodni

-

objawy występują poniżej poziomu uszkodzenia

-

porażenie mięśni :

→

ma charakter wiotki

→

napięcie mięśniowe jest obniżone

→

odruchy głębokie zniesione
(zarówno fizjologiczne jak i
patologiczne)

-

zniesienie wszystkich rodzajów czucia

-

zatrzymanie moczu (pęcherz atoniczny,
wstrząsowy) :

→

pęcherz jest duży, wpełniony
moczem, nieraz może dochodzić do
pępka

→

chory nie odczuwa wypełnienia
pęcherza

→ ↑

ciśnienia wewnątrz pęcherza

prowadzi do wycieku moczu
kroplami

-

zatrzymanie stolca (retentio alvi) :

→

brak ruchów robaczkowych jelit

-

skóra nie poci się

-

ciśnienie przejściowo ulega obniżeniu

-

zaburzenia erekcji u męszczyzn

•

faza uspastyczniania :

- trwa zazwyczaj kilka miesięcy
-

uspastycznienie porażonych mięśni :

→

wynika z powrotu czynności
komórek rogów przednich rdzenia

-

odruchy :

→

stają się wygórowane

→

pojawiają się objawy patologiczne
(Babińskiego, obronne, rzepkotrząs,
stopotrząs)

-

automatyzm pęcherza :

→

powraca funkcja ośrodków
rdzeniowych (pojawia się łuk
odruchowy)

→

ośrodki rdzeniowe reagują na
wypełnienie pęcherza powodując
skurcz mięśni wypierających
pęcherza i jego częściowe
opróżnienie (nietrzymanie moczu)

→

opróznianie nie jest pełne, co
powoduje zaleganie moczu i sprzyja
zakażeniom

-

automatyzm odbytnicy

-

automatyzm rdzeniowy :

→

gdy poniżej miejsca uszkodzenia
zadziała się bodźcem bólowym

→

dochodzi do potrójnego
odruchowego zgięcia kończyn i
odruchu Babińskiego

→

dodatkowo może odruchowo
opróżnić się pecherz i odbytnica

→

jest to tzw. odruch masowy

-

porażenie zgięciowe :

→

w miarę upływu czasu kończyny
przyjmują ułożenie zgięciowe

→

kończyny dolne zgięte w stawie
skokowym i kolanowym, stopa
ustawiona zgięciowo

ROZPOZNANIE:

RÓŻNICOWANIE:

•

niepełne poprzeczne przerwanie rdzenia :

-

nierzadko mimo obecności fazy wstrząsowej
wskazującej na poprzeczne uszkodzenie rdzenia
nie dochodzi do całkowitego przerwania
ciągłości rdzenia

-

stopniowo powraca siła kończyn, chory jest w
stanie kontrolować wydalanie moczu i stolca

LECZENIE:

POWIKŁANIA:

•

brak powrotu czynności odruchowej :

-

może zależeć od zaburzeń ukrwienia
wywołanych urazem

-

niszczący tkankę rdzenia uraz może jednocześnie
uszkadzać jej naczynia

-

w następstwie może powstać rozległa martwica
rdzenia poniżej uszkodzenia, co uniemożliwia
podjęcie przez niego czynności odruchowej

1

2