Slajd 1

Leki

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 2

który w organizmie w wyniku metabolizmu ulega przemianie w kwas
salicylowy będący właściwym czynnikiem aktywnym.
Kwasu salicylowego użyto w XIX w. do produkcji aspiryny. Jej działanie
wyjaśniono dopiero w latach 70-tych XX w.

W latach 60-tych XVIII w. Edward Stone
szukając

środka obniżającego

temperaturę podczas grypy stwierdził, że
kora wierzby posiada właśnie takie
własności. Była ona od wieków
stosowana w lecznictwie przez
rodowitych Indian Cherokee. Kora ta
zawiera salicyn:

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 3

W roku 1971, brytyjski farmakolog John Robert Vane udowodnił, że
aspiryna powoduje zmniejszenie wytwarzania prostaglandyny i
tromboksanu. Za swoje wyniki otrzymał nagrodę Nobla z medyzyny w
1982 roku. Działanie to jest wynikiem hamowania aktywności
cyklooksygenazy, uniemożliwiając syntezę

prostaglandyn, co w

konsekwencji prowadzi do zmniejszenia objawów stanu zapalnego.

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 4

Chinina

Sproszkowana sucha kora drzeaw chinowego
rosnącego w Ameryce Płd. Używana w napojach
przez Indian Quechua w Peru do leczenia gorączki.
„Odkryta” w latach 20-tych XVII w. przez Jezuitę
Barnabé de Cobo, który uzył jej do leczenia malari w
Europie w 1632.

Jako pierwsi wyizolowali związek aktywny w
Pierre Joseph Pelletier i Joseph Caventou.
Pierwszy raz zsyntezowana w 1943 przez
Woodwarda i von Doeringa. Jej działanie
polega na zabijaniu pasożyta wywołującego
malarię.

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 5

Paul Ehrlich (1854-1915) nazywany jest ojcem współczesnej
chemoterapii. W roku 1910 pierwszy raz opracował syntezę
całkowicie sztucznego leku salwarsanu, który zawierał arsen.
Otrzymał on nagrodę Noble z medycyny w roku 1908.

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 6

Lek jest substancją przysfajalną, która modyfikuje lub
poprawia fizyczne lub psychiczne funkcje organizmu.

Każdy lek posiada nazwę jako generyk, która jest
używana do identyfikacji leku.

Lek generyczny

, lek odtwórczy, generyk, określenie leku

będącego zamiennikiem leku oryginalnego o takiej samej
substancji czynnej i działaniu farmakologicznym.
Wprowadzenie leków generycznych do obrotu pozwala na
znaczne ograniczenie kosztów farmakoterapii zarówno w
skali państwa, jak i indywidualnego pacjenta. Leki
generyczne są tańsze, ponieważ ich producenci nie są
monopolistami. Producenci leków odtwórczych mogą
rozpocząć ich produkcję po upłynięciu okresu ochrony
patentowej na dany lek, ochrona ta trwa 20 lat z możliwością
przedłużenia do 25.

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 7

Przykłady nazw leków

Trimox

amoxicillin

®

Nazwa

handlowa

Nazwa

generyku

antybiotyk

Premarin Pochodne

estrogenowe

terapia

hormonalna

®

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 8

Celem poszukiwania leku jest znalezienie substancji
o jak najwiekszym efekcie przeciw chorobie i jak
najmniejszych efektach ubocznych.

Leki naturalne mogą stanowić substraty do produkcji
nowych leków.

Analogi substancji naturalnych syntezuje się aby
poprawić własności lecznicze albo zmniejszyć efekty
uboczne.

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 9

Modyfikacja chemiczna mająca na celu

poprawić własności lecznicze kokainy

substancja miejscowo

znieczulająca

źle wpływa na układ nerwowy

zachowana własność

znieczulania miejscowego

kokaina

mimetyk kokainy

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 10

Srodki znieczulające otrzymane na drodze

modyfikacji

benzokaina

prokaina

nowokaina

lidokaina

ksylokaina

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 11

Zamiana wiązania estrowego na amidowe w
prokainie prowadzi do otrzymania chlorowodorku
procainamidu

Lek nasercowy

Miejscowo znieczulający

Używany w terapii arytmii

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 12

Modyfikacje morfiny

morfina

kodeina

heroina

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 13

Modyfikacje kodeiny

Dekstrometorfan

jest głównym składnikiem wielu

leków przeciwkaszlowych

Pentazocyna

, narkotyczny lek przeciwbólowy, o działaniu

podobnym do morfiny; stosowana w silnych i przewlekłych
bólach różnego pochodzenia; przypadki uzależnienia są
stosunkowo rzadkie.

Etorfina

syntetyczny narkmotyk.

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 14

Przypadkowe badania

Srodki odkryte tą drogą są wynikiem przebadania
tysięcy związków chemicznych

Związki te syntezowane są bez informacji o
jakiejkolwiek informacji o ich aktywności biologicznej

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 15

Przypadkowo odkryto Librium (lek uspakajający)

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 16

Strukturalne modyfikacje Librium pozwoliły otrzymać
całą game środków uspakajających

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 17

Wiele leków zawdzięcza swoje fizjologiczne działanie
specyficznemu blokowaniu receptorów

Nadmiar histaminy w organizmie powoduje objawy
typowe dla przeziębienia lub reakcji alergicznej

histamina

receptor

histaminy

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 18

Srodki antyhistaminowe łagodzą wpływ histaminy
poprzez wiązanie się z receptorem histaminy

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 19

Acetylocholina jest neurohormonem poprawiającym
perystaltykę jelit, pamięć i bezsenność

Receptory choliny są podobne do receptorów
histaminy

Antyhistaminowa difenylohydramina używana była do
leczenia bezsenności i choroby lokomocyjnej

acetylocholina

receptor

acetylocholiny

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 20

4-Metylohistamina używana jest jako wyjściowy
związek do syntezy leków przeciwwrzodowych

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 21

Poszukując modyfikacji znanych środków leczniczych
możliwe jest odkrycie środka o zupełnie innym
typie działania

antybiotyk

lek o własnościach

hipoglikemicznych

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 22

Modyfikacja prometazyny (lek psychotropowy i anty-
histaminowy prowadziła do odkrycia leku
antydepresyjnego

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 23

Leki jako inhibitory enzymów

Penicylina niszczy bakterie inhibując enzym
syntezujący budowę ściany komórkowej

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 24

penicillinase

penicillinase

penicillinase

Bakterie stają się oporne na penicylinę wydzialając
penicyllinazę, która rozkłada penicylinę

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 25

Chemikom udałó się opracować lek inhibujący
penicyllinazę

Zastosowanie penicyliny i jej sulfonu stanowi lek
kombinowany

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 26

Mechanizm inhibowania penicylinazy przez

sulfon

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 27

Te dwa związki podawane są jako kombinacja
przy leczeniu gruźlicy

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 28

• Indeks terapeutyczny jest stosunkiem dawki
śmiertelnej do dawki leczniczej

• Im wyższy ten indeks tym większy margines
bezpieczeństwa stosowania leku

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 29

Związek „samobójczy” powodujący inaktywację

transaminowania

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 30

Metoda racjonalnego projektowania leku

Porównać fizyczne i chemiczne własności
szeregu związków o znanej aktywności
biologicznej

Porównać własności leku z określoną aktywnością
bilologiczną

Wykorzystać istniejący stan wiedzy do zaprojektowania
związku posiadającego pożądane własności

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 31

Aktywność biologiczna leku zależy od następujących
zdolności:

• dystrybucja

• wiązania

Współczynnik dystrybucji: stosunek ilości substancji
rozpuszczalnej w 1-oktanolu do ilości rozpuszczalnej w
wodzie
Związki z niskim współczynnikiem dystrybucji nie
mogą przenikać przez ściane komórkową

Związki z wysokim współczynnikiem nie rozpuszczają
się dobrze w wodzie

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 32

Wykorzystanie modelowania molekularnego do

projektowania leków

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 33

Poszukiwania leków przy uzyciu syntezy

kombinatoryjnej

Tą drogą stworzono bibliotekę benzodiazepanów

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 34

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 35

Leki antywirusowe

Te analogi nukleozydów oddziaływują na syntezę
DNA lub RNA

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 36

Talidomid

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 37

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 38

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________

Slajd 39

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________