Biologia i Ekologia

Temat

ć

wiczenia: Budowa wybranych organizmów

ż

ywych - grzyby

Cze

ść

praktyczna

Cel

ć

wiczenia:

Identyfikacja grzybów mikroskopowych na podstawie ich cech morfologicznych. Zapoznanie si

ę

budow

ą

plechy oraz sposobami rozmna

ż

ania i wytwarzanymi w trakcie tego procesu formami u

wybranych grzybów ple

ś

niowych i dro

ż

d

ż

y. Budowa wewn

ę

trzna komórek. Zastosowanie metody

barwienia przy

ż

yciowego w celu okre

ś

lenia ilo

ś

ci organizmów martwych i

ż

ywych w hodowli.

Wyposa

ż

enie stanowiska:

- mikroskop (z powi

ę

kszeniem do 1000x),

- szkiełka podstawowe,
- szkiełka nakrywkowe,
- ezy,
- igły preparacyjne.

Materiały:

Młode hodowle: Mucor sp., Rhizopus sp., Aspergillus sp., Penicillium sp. na podło

ż

u stałym

Czapek-Doxa.
48- i 96-godzinna hodowla dro

ż

d

ż

y.

Odczynniki:

Do obserwacji mikroskopowych grzybów ple

ś

niowych:

- sól fizjologiczna.
Do barwienia przy

ż

yciowego (witalnego) dro

ż

d

ż

y:

- bł

ę

kit metylenowy w rozcie

ń

czeniu 1: 10 000.

Do barwienia substancji zapasowych – glikogenu w komórkach dro

ż

d

ż

y:

- płyn Lugola.
Do barwienia substancji zapasowych – kropli tłuszczu w komórkach dro

ż

d

ż

y:

- barwnik Sudan III,
- 96% etanol lub metanol+eter(1:1), b

ą

d

ź

aceton.

Przebieg

ć

wiczenia

1. Obserwacje mikroskopowe grzybów ple

ś

niowych

- Sporz

ą

dzi

ć

preparaty z wymienionych rodzajów grzybów, przenosz

ą

c igł

ą

preparacyjn

ą

fragment plechy grzyba do kropli soli fizjologicznej na szkiełku

podstawowym. Przykry

ć

badany materiał szkiełkiem nakrywkowym tak, aby nie

było pod nim p

ę

cherzyków powietrza. Przy grzybni zarodnikuj

ą

cej materiał pobiera

ć

ze

strefy niezarodnikuj

ą

cej, granicz

ą

cej z zarodnikuj

ą

c

ą

w celu uchwycenia wszystkich

stadiów rozwoju grzybni.
- Przygotowane preparaty ogl

ą

da

ć

w powi

ę

kszeniu 10x10, a po znalezieniu fragmentu

strz

ę

pki owocuj

ą

cej zmieni

ć

powi

ę

kszenie na 10x40.

- W obserwacjach mikroskopowych zwróci

ć

uwag

ę

na budow

ę

strz

ę

pki, sposób

wytwarzania ciał owocuj

ą

cych, ich budow

ę

oraz kształt zarodników.

- Na podstawie obserwacji wykona

ć

rysunki. Poda

ć

powi

ę

kszenie obrazu i umie

ś

ci

ć

dokładny opis.

2. Barwienie przy

ż

yciowe (witalne) dro

ż

d

ż

y

- Na szkiełko przedmiotowe nanie

ść

2-3 oczka hodowli dro

ż

d

ż

y, nast

ę

pnie doda

ć

kropl

ę

bł

ę

kitu metylenowego i nakry

ć

szkiełkiem nakrywkowym.

- Ogl

ą

da

ć

w powi

ę

kszeniu 10x40. W komórkach martwych błona cytoplazmatyczna traci

wła

ś

ciwo

ś

ci błony półprzepuszczalnej, w wyniku czego barwnik wnika do wn

ę

trza

komórki barwi

ą

c je na kolor ciemnoniebieski. Komórki

ż

ywe nie zabarwiaj

ą

si

ę

.

- Policzy

ć

w 10 polach widzenia osobno komórki

ż

ywe, osobno martwe.

- Obliczy

ć

procent martwych komórek dro

ż

d

ż

y w ogólnej liczbie komórek.

3. Barwienie substancji zapasowych – glikogen w komórkach dro

ż

d

ż

y

- Na szkiełko przedmiotowe nanie

ść

2-3 oczka zawiesiny dro

ż

d

ż

y i kropl

ę

płynu Lugola,

przykry

ć

szkiełkiem nakrywkowym.

- Ogl

ą

da

ć

w powi

ę

kszeniu 10x40. Glikogen wybarwia si

ę

na kolor brunatny, a cytoplazma

komórki na jasno

ż

ółty.

- Wykona

ć

rysunek, poda

ć

powi

ę

kszenie obrazu.

4. Barwienie substancji zapasowych – krople tłuszczu w komórkach dro

ż

d

ż

y

- Na szkiełko podstawowe nanie

ść

2-3 krople zawiesiny dro

ż

d

ż

y.

- Preparat wysuszy

ć

, a nast

ę

pnie utrwali

ć

96% acetonem, mieszanin

ą

alkoholu metylowego

i eteru (1:1), b

ą

d

ź

acetonem.

- Wysuszony i utrwalony preparat zala

ć

odczynnikiem Sudan III na 10-15 minut, nast

ę

pnie

spłuka

ć

50% metanolem (30 sek.), a na koniec wod

ą

. Ziarna tłuszczu barwi

ą

si

ę

na

wi

ś

niowo lub czerwono i opalizuj

ą

.

- Preparat ogl

ą

da

ć

pod immersj

ą

w powi

ę

kszeniu 10x100. Wykona

ć

rysunek, poda

ć

powi

ę

kszenie obrazu.

Opracowanie wyników:

Sporz

ą

dzi

ć

rysunki ogl

ą

danych preparatów. Opisa

ć

powstaj

ą

ce na strz

ę

pkach formy

zarodnikuj

ą

ce, opisa

ć

obserwowane w komórkach dro

ż

d

ż

y substancje zapasowe. Rysunki

powinny zawiera powi

ę

kszenia u

ż

yte do obserwacji.

Literatura do

ć

wicze

ń

:

1. „Laboratorium z mikrobiologii ogólnej i

ś

rodowiskowej”, pod red. Mrozowskiej J.,

Wydawnictwo Politechniki

Ś

l

ą

skiej, rozdział str. 76-96,

2. „Mikrobiologia techniczna. Tom 1”, Libudzisz L., Kowal K.,

ś

akowska Z., Wydawnictwo

Naukowe PWN 2007, str. 43-84.